Ο μαγνητικός βόρειος πόλος της Γης άλλαξε θέση και μπήκε σε αχαρτογράφητη περιοχή

Αυτόν το μήνα, επιστήμονες από τα αμερικανικά Εθνικά Κέντρα Περιβαλλοντικών Πληροφοριών και την Βρετανική Γεωλογική Υπηρεσία έδωσαν στη δημοσιότητα τη νεότερη έκδοση του Παγκόσμιου Μαγνητικού Μοντέλου, σημείου αναφοράς για την παρακολούθηση των μεταβολών στο μαγνητικό πεδίο της Γης. Η έκδοση του 2025 αποκαλύπτει τη νέα επίσημη θέση του μαγνητικού πόλου και επιβεβαιώνει ότι, αν και η ταχύτητά του έχει μειωθεί ελαφρώς, η μακροπρόθεσμη πορεία του προς τη Ρωσία συνεχίζεται.

Τα δεδομένα αυτά είναι κρίσιμα. Από τα στρατιωτικά συστήματα και την υποβρύχια πλοήγηση έως το GPS, την πολιτική αεροπορία και ψηφιακή χαρτογράφηση, αμέτρητες τεχνολογίες βασίζονται σε ακριβή μοντέλα του μαγνητικού πεδίου της Γης. Χωρίς τακτικές ενημερώσεις, ακόμη και αποκλίσεις λίγων μοιρών μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα υψηλής ακρίβειας, όπως ο εναέριος χώρος της Αρκτικής ή οι διαδρομές υποβρυχίων.

Όλο και πιο κοντά στη Ρωσία

Ο μαγνητικός βορράς δεν ταυτίζεται με τον γεωγραφικό. Δεν αποτελεί σταθερό σημείο, αλλά ορίζεται από τη ροή του λιωμένου σιδήρου στον εξωτερικό πυρήνα της Γης, που δημιουργεί ηλεκτρικά ρεύματα και, κατ’ επέκταση, το μαγνητικό πεδίο.

Από τη δεκαετία του 1990, ο μαγνητικός πόλος επιταχύνει, φτάνοντας να μετακινείται έως και 60 χιλιόμετρα τον χρόνο. Τα τελευταία χρόνια, η ταχύτητα αυτή μειώθηκε στα περίπου 35 χιλιόμετρα ετησίως, ρυθμός που εξακολουθεί να θεωρείται υψηλός σε σύγκριση με ιστορικά δεδομένα. Η νέα του θέση τον φέρνει πλέον πιο κοντά στη βόρεια Ρωσία παρά στον Καναδά, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό γεωγραφικό ορόσημο. Αυτή η μετατόπιση προς τα ανατολικά έχει μετακινήσει τον πόλο πέρα από τα διεθνή σύνορα, τον σε μια περιοχή που δεν έχει φιλοξενήσει τον μαγνητικό βορρά στη σύγχρονη καταγεγραμμένη ιστορία.

Η μετατόπιση αποδίδεται σε εσωτερικές γεωδυναμικές διεργασίες, ωστόσο αυτό που προβληματίζει τους επιστήμονες είναι η απότομη επιβράδυνση, η μεγαλύτερη που έχει ποτέ μετρηθεί, γεγονός που εντείνει το επιστημονικό ενδιαφέρον για τις διεργασίες στο εσωτερικό της Γης.

Σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2029

Παρά τις έντονες μεταβολές, οι ειδικοί ξεκαθαρίζουν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις επικείμενης αναστροφής των μαγνητικών πόλων. Τέτοια φαινόμενα συμβαίνουν σε κλίμακα εκατοντάδων χιλιάδων ετών και δεν προκύπτουν από τα σημερινά δεδομένα. Ωστόσο, η συμπεριφορά του μαγνητικού πεδίου παραμένει δύσκολα προβλέψιμη, καθώς καθορίζεται από διεργασίες σχεδόν 3.000 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης. Το νέο Παγκόσμιο Μαγνητικό Μοντέλο, που ενημερώνεται κάθε πέντε χρόνια, θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2029, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές απρόβλεπτες μεταβολές.