Η Τουρκία στις κάλπες

Η προηγούμενη ήταν στις 7 Ιουνίου 2015.

Σ' εκείνες τις εκλογές, το ΑΚΡ, δηλαδή το κόμμα που ίδρυσε ο Ερντογάν, έχασε την αυτοδυναμία μετά από 13 χρόνια.

Αυτή η απώλεια -και όχι η αδυναμία συγκρότησης κυβέρνησης συνασπισμού- είναι ο βασικός λόγος για τον οποίον οι Τούρκοι ξαναψηφίζουν σήμερα∙ για να δοθεί ακόμη μία ευκαιρία στο φιλοϊσλαμικό ΑΚΡ να συγκροτήσει μονοκομματική κυβέρνηση έτσι ώστε να μπορέσει ο Ερντογάν ν' αλλάξει το σύνταγμα και να γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος που δεν κρύβει ότι επιθυμεί, καθιερώνοντας προεδρικό σύστημα γαλλικού ή αμερικανικού τύπου.

Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ΑΚΡ -το οποίο προηγείται- έχει μεν πιθανότητες να "τσιμπήσει" περισσότερο από το 40,9% του Ιουνίου αλλά όχι και να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Μόνον ένας δημοσκόπος την προέβλεψε: ο Adil Gur της εταιρείας Α&G -η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, ανήκει στο αντιπολιτευόμενο συγκρότημα ΜΜΕ, Dogan- κάνοντας λόγο για κύμα υποστήριξης, τα τελευταία 24ωρα, προς το ΑΚΡ.

Η τουρκική βουλή έχει 550 έδρες. Γα την αυτοδυναμία απαιτούνται 276.

Ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου με τη σύζυγό του σε προεκλογική συγκέντρωση στην Άγκυρα - ΠΗΓΗ: REUTERS/Umit Bektas

Τα ενδεχόμενα και οι συνεργασίες

(από αριστερά προς τα δεξιά στη φωτογραφία: Αχμέτ Νταβούτογλου (ΑΚΡ), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου (CHP), Σελαχατίν Ντεμιρτάς (HDP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP) - ΠΗΓΗ: REUTERS/Murad Sezer, Umit Bektas/Osman Orsal/Files)

Εάν το ΑΚΡ δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία -και πάλι, όπως και στις προηγούμενες εκλογές, εξαιτίας του υψηλού ποσοστού που αναμένεται να αποσπάσει το φιλοκουρδικό HDP του Σελαχατίν Ντεμιρτάς- τα ενδεχόμενα είναι δύο:

• τρίτη εκλογική αναμέτρηση
• κυβέρνηση συνεργασίας

Με δεδομένο ότι ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου έχει δηλώσει, εσχάτως, ότι δύσκολα οι πολίτες θα ανεχτούν νέες εκλογές -το πρώτο ενδεχόμενο μάλλον απομακρύνεται.

Υπονοείται, συνεπώς, ότι θα επιδιωχθεί συνεργασία. Ήδη κορυφαία στελέχη του όπως και του CHP -του κόμματος, δηλαδή, που θεμελίωσε ο Ατατούρκ- έχουν δείξει προθυμία για σύμπραξη, επισημαίνοντας ότι παρά τις μεγάλες ιδεολογικές διαφορές, οι θέσεις των δύο κομμάτων σε ό,τι αφορά την οικονομική και εξωτερική πολιτική αλλά και το κουρδικό, δεν απέχουν πολύ.

Ο Ερντογάν, ωστόσο, όπως επισημαίνει το Ρόιτερς, μάλλον θα προτιμούσε συνεργασία με το ακροδεξιό MHP. Βεβαίως, ο ηγέτης του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, είχε αποκρούσει τέτοιες προτάσεις μετά τις εκλογές του Ιουνίου, αποκτώντας, έτσι, το προσωνύμιο "ο κύριος όχι".

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και ο Μπαχτσελί και ο ηγέτης του CHP, Κιλιτσντάρογλου, έχουν δηλώσει ότι προαπαιτούμενο για συνεργασία με το AKP είναι η δέσμευση του Ερντογάν ότι θα περιοριστεί στα καθήκοντα που προβλέπει το σύνταγμα για το αξίωμά του.

Κλίμα έντασης και αβεβαιότητας

Οι σημερινές εκλογές στην Τουρκία διεξάγονται σε κλίμα έντασης και αβεβαιότητας, στη σκιά της τρομοκρατικής επίθεσης στις 10 Οκτώβρη στο κέντρο της Άγκυρας∙ η ενημέρωση χειραγωγείται απροκάλυπτα και δημοσιογράφοι που δεν είναι αρεστοί διώκονται και κακοποιούνται∙ τις ειρηνευτικές συνομιλίες με το PKK έχει αντικαταστήσει νέος γύρος σφοδρής ένοπλης αντιπαράθεσης∙ ο συριακός εμφύλιος και το χάος με τους πρόσφυγες επιβαρύνουν κι άλλο την κατάσταση∙ η οικονομία επιβραδύνεται και ο πληθωρισμός ανεβαίνει.

Σπίτι γαζωμένο με σφαίρες στην πόλη Ντιγιάρμπακιρ όπου πλειοψηφούν οι Κούρδοι - ΠΗΓΗ: REUTERS/Sertac Kayar TPX IMAGES OF THE DAY

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, πάνω από 53 εκατομμύρια ψηφοφόροι κρίνουν το πολιτικό μέλλον μιας χώρας με βαθιές διαιρέσεις στην κοινωνία όπως είναι η Τουρκία, η οποία καλείται, επιπροσθέτως, να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στο συριακό και το προσφυγικό.

Αντανακλώντας την πόλωση που επικρατεί, εκτιμάται ότι το ποσοστό συμμετοχής θα είναι εξαιρετικά υψηλό.

Για όλους αυτούς τους λόγους, οι κάλπες της 1ης του Νοέμβρη 2015 είναι κρίσιμες. Όσο κρίσιμες, όμως, είναι για την Τουρκία άλλο τόσο κρίσιμες -εννοείται πως- είναι για τον ίδιο τον Ερντογάν.

Για την ιστορία, εκείνη που του είχε ανοίξει, όπως και στο ΑΚΡ, το δρόμο προς την εξουσία, το 2002, ήταν η οικονομική κρίση -η χειρότερη ποτέ στην Τουρκία...