Β. Σόιμπλε: Θα παραμείνει στη θέση του ο αγαπημένος «κακός» της Ε.Ε;

Οι εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου μπορεί να βάλουν τέλος στην καριέρα των 8 ετών που μετρά ο Γερμανός στο υπουργείο Οικονομικών, με την καγκελάριο της χώρας και ηγέτιδα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), Άνγκελα Μέρκελ, να αντιμετωπίζει πολλά διλλήματα σχετικά με την επόμενη μέρα της ψηφοφορίας και τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης.

Το πιθανότερο είναι οι Χριστιανοδημοκράτες να κερδίσουν τις εκλογές, με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο κόμμα, που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) του Μάρτιν Σουλτς. Όμως, οι έδρες τους δεν θα επαρκούν για τον σχηματισμό μίας αυτόνομης κυβέρνησης και η καγκελάριος θα αναγκαστεί να βγει προς άγραν συμμάχων για να εξασφαλίσει την πολυπόθητη πλειοψηφία.

Οι μετεκλογικές διεργασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης μπορεί να διαρκέσουν ακόμη και μήνες, μέχρι να βρεθεί η «χρυσή τομή», και η πιθανότητα τα κόμματα της Μπούντεσταγκ να αυξηθούν από τέσσερα σε έξι, όπως φαίνεται στις δημοσκοπήσεις, βάζει περισσότερα «εμπόδια» στο δρόμο της Μέρκελ.

(REUTERS/Hannibal Hanschke)

Οι «μνηστήρες» του υπουργείου Οικονομικών

Το πιθανότερο σενάριο θέλει την Μέρκελ να κατακτά τελικά τις αναγκαίες έδρες στους Σοσιαλδημοκράτες, με τους οποίους κυβερνά τα 8 από τα 12 χρόνια που έχει διατελέσει καγκελάριος. Αν γίνει το «πάντρεμα», ο πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, πιθανολογείται πως θα αποποιηθεί το υπουργείο Εξωτερικών, που έχει αναλάβει την παρούσα περίοδο ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας και πρώην ηγέτης του SPD, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, και θα ζητήσει τα «ηνία» του υπουργείου Οικονομικών, απομακρύνοντας τον «εμμονικό» με τη λιτότητα Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Ο Σουλτς φοβάται πως η επιμονή του Σόιμπλε στους οικονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης θα στερήσει από τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, τη δυνατότητα ελιγμών για την αποκατάσταση της «λαβωμένης» γαλλικής οικονομίας, κάτι που μπορεί τελικώς να οδηγήσει στην άνοδο ακροδεξιών φωνών και συγκεκριμένα της Μαρίν Λεπέν. Ο Γκάμπριελ συμμερίζεται τις ανησυχίες του.

«Το SPD δεν θα επαναλάβει τα λάθη που έκανε κατά τη διάρκεια της συμφωνίας πριν από τέσσερα χρόνια», ανάφερε σε δηλώσεις του ο Γκάμπριελ, αναφερόμενος στην προτίμηση που είχε εκφράσει τότε το κόμμα του σε θέμα εσωτερικής πολιτικής, με αποτέλεσμα να λάβει το υπουργείο Εργασίας. Και άλλοι αξιωματούχοι των Σοσιαλδημοκρατών έχουν ξεκαθαρίσει από την ημέρα προκήρυξης των εκλογών πως το ΥΠΟΙΚ είναι ο ουσιαστικός στόχος του κόμματος.

Αν η καγκελάριος αποφασίσει να «παραδώσει» το νευραλγικό υπουργείο τότε θα το αναλάβει είτε ο νυν υπουργός Εξωτερικών Ζ.Γκάμπριελ, είτε ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD, Τόμας Όπερμαν.

(REUTERS/Hannibal Hanschke)

Η επόμενη επιλογή της Μέρκελ είναι μία μετεκλογική συνεργασία με τον παραδοσιακό εταίρο της, σε ότι αφορά τη δημοσιονομική και οικονομική πολιτική, τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες (FDP). Αν το κόμμα του Κρίστιαν Λίντνερ εξασφαλίσει τις απαραίτητες έδρες – χρειάζεται ποσοστό της τάξης του 10% – που θα δώσουν στην καγκελάριο το «πάνω χέρι» στην Μπούντεσταγκ, τότε τα δύο κόμματα θα αποτελέσουν την επόμενη κυβέρνηση της Γερμανίας. Δυστυχώς για τον Σόιμπλε, και αυτοί φαίνεται πως επιθυμούν διακαώς το υπουργείο Οικονομικών, με αξιωματούχο του FDP να δηλώνει στην Bild: «Το FDP δεν πρέπει να ενταχθεί σε καμία κυβέρνηση αν δεν μπορεί να επιλέξει τον υπουργό Οικονομικών».

Ένας Φιλελεύθερος Δημοκράτης υπουργός Οικονομικών θα έφερνε μειώσεις στη φορολογία των επιχειρήσεων και θα έστηνε αναχώματα στην βαθύτερη ενσωμάτωση εντός της Ε.Ε. Το κόμμα επιθυμεί κάθε μέλος της Ένωσης να αναλαμβάνει ατομικά τις ευθύνες του, χωρίς εξωτερική βοήθεια, και έχει ζητήσει να επιτρέπεται σε κάθε χώρα η ελεύθερη αποχώρηση από την Ευρωζώνη.

Ο αντιπρόεδρος του FDP, Βόλφγκανγκ Κουμπίκι και ο τοπικός υπουργός Οικονομίας στο κρατίδιο Ρηνανίας-Παλατινάτου, Φόλκερ Βίσινγκ, ο οποίος θεωρείται ειδικός σε ζητήματα Οικονομίας, είναι τα δύο πρόσωπα του κόμματος που θα «μονομαχήσουν» για τη θέση του νέου «τσάρου» της Οικονομίας.

Γρίφος η στάση της Μέρκελ

Η στάση της καγκελαρίου μπορεί να χαρακτηριστεί διττή. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι ένας από τους στενότερους συνεργάτες της και έχει καταφέρει με τη δυναμικότητα και την πειστικότητά του να επιβληθεί στις δύσκολες διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους εταίρους της Γερμανίας, όμως αν πρέπει να επιλέξει μεταξύ της καγκελαρίας και του Σόιμπλε, η λογική ορίζει πως θα επιλέξει το πρώτο.

Στο πάρτι για τα 75α γενέθλια του Σόιμπλε πριν από μερικές ημέρες η Μέρκελ εκφώνησε έναν «παιάνα» για τον «πραγματικά Ευρωπαίο, μαχητή για την ενότητα της Γερμανίας, παθιασμένο βουλευτή και πνευματική δύναμη που κατάφερε να διατηρήσει την ψυχραιμία του σε ιστορικές στιγμές» υπουργό της, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, όμως παράλληλα του ευχήθηκε να περνά από εδώ και στο εξής περισσότερο χρόνο με την οικογένειά του και να δοκιμάσει νέες εμπειρίες.

(Ο εορτασμός των γενεθλίων του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε/REUTERS/Kai Pfaffenbach)

Ποιός είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε

Παρά τα 75 έτη του ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παραμένει πάντα ετοιμοπόλεμος. «Είμαι έτοιμος να συνεχίσω», διαβεβαίωσε τους ψηφοφόρους κατά την διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας, μένοντας έτσι πιστός στην άποψή του πως θα συνεχίσει να εργάζεται για όσο χρονικό διάστημα του το επιτρέπουν οι συνθήκες και η κατάσταση της υγείας του. «Όσο καιρό μου δίνεται η δυνατότητα να ασκώ ενεργά την πολιτική, θα συνεχίσω», δήλωσε το 2011.

Ο «τραχύς» Σόιμπλε είναι τουλάχιστον μία γενιά μεγαλύτερος από τους συναδέλφους του στη Μπούντεσταγκ. Μετρά 45 συναπτά χρόνια Κοινοβουλευτικής παρουσίας και από τα φοιτητικά του χρόνια «υπηρετεί» τους Χριστιανοδημοκράτες. Σπούδαζε νομική, ενώ παράλληλα ανελισσόταν στην πολιτική κλίματα του CDU.

Έχει αποτελέσει πρόσωπο «κλειδί» σε όλες τις σημαντικές πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων 25 ετών στη χώρα του και χρωστά σε μεγάλο βαθμό την καριέρα του στον Χέλμουτ Κολ, ο οποίος διετέλεσε καγκελάριος της Γερμανίας από το 1982 έως το 1998. Το ’98 δεν κατάφερε να επανεκλεγεί λόγω σκανδάλου διαφθοράς, που η Άνγκελα Μέρκελ χρησιμοποίησε στο έπακρο για να αναλάβει την εξουσία, «καρατομώντας» στον δρόμο και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

(H Άνγκελα Μέρκελ, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και ο Χέλμουτ Κολ σε συνέδριο του κόμματος το 1995/Martin Gerten/ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Ο νυν ΥΠΟΙΚ ήταν επιτελάρχης του Κολ και το «μυαλό» πίσω από τις συναισθηματικές βλέψεις του καγκελάριου για μία ενωμένη Ευρώπη. Στην πρώτη του θητεία ως υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας – του είχε ανατεθεί δύο φορές το υπουργείο (1989-1991 και 2005-2009) – είχε αναλάβει εξολοκλήρου τις διαπραγματεύσεις για την επανένωση της χώρας. Τον Οκτώβριο του 1990 υπέγραψε το τελικό κείμενο της ένωσης μαζί με τον υπουργό Μεταφορών της Ανατολικής Γερμανίας, Γκίντερ Κράουζε.

«Είναι ο μόνος πολιτικός που γνωρίζει όλη την ιστορία», δήλωσε αξιωματούχος της Κομισιόν που είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Σόιμπλε και ήξερε το πόσο πολύ δουλεύει. «Έχει θυσιάσει τον εαυτό του για τη χώρα. Εργάζεται 70 ώρες την εβδομάδα».

Ο Χαν Πίτερ Σβαρτζ, επιφανής βιογράφος πολλών καγκελάριων και του ίδιου του Σόιμπλε, περιέγραψε κάποτε τον υπουργό ως την «πλέον συμπονετική, ταλαντούχα και τραγική φιγούρα της πρόσφατης ιστορίας του CDU».

Η αναφορά στην «τραγική» υπόσταση του Σόιμπλε, μία λέξη που σχεδόν κανένας δεν θα επέλεγε για να περιγράψει τον «ασυμβίβαστο» Γερμανό υπουργό, είχε να κάνει με την απόπειρα δολοφονίας του, που τον καθήλωσε στο αναπηρικό αμαξίδιο.

Μία εβδομάδα μετά την επανένωση της Γερμανίας, ένας πνευματικά ασταθής άντρας πυροβόλησε τρεις φορές τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παραλύοντάς τον από τη μέση και κάτω. Όμως, δύο κιόλας μέρες μετά την επίθεση ο υπουργός ζητούσε από τη σύζυγό του να του διαβάζει εφημερίδες και παρότι του ήταν σχεδόν αδύνατο να μιλήσει κατάφερνε να υπαγορεύει στους βιογράφους του τις «περιπέτειες» του. Ήταν αποφασισμένος να επιστρέψει δυναμικά στην πολιτική και το έκανε.

(Wikipedia)

Μετά την ήττα του CDU στις εκλογές του 1998, ο Χέλμουτ Κολ αποχώρησε από την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών και οι σχέσεις του με τον μέχρι πρότινος στενό συνεργάτη του πέρασαν από σαράντα κύματα. Ο Σόιμπλε όμως έστεκε πρώτος στη σειρά της διαδοχής και ψηφίστηκε αρχηγός του κόμματος.

Αφότου ανέλαβε τη θέση, πολλά μέσα ενημέρωσης είχαν θέσει το ερώτημα: «Μπορεί ένας παράλυτος να εκλεγεί καγκελάριος;». Την απάντηση ανέλαβε να τη δώσει ο ίδιος ο Σόιμπλε πολλά χρόνια αργότερα. «Ύστερα από την απόπειρα δολοφονίας συζήτησα το θέμα με τον (πρόεδρο) Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ και τον (καγκελάριο) Χέλμουτ Κολ. Μου είπαν: Στην κοινωνία μας, δεν χρειάζεται πλέον να συμπεριφερόμαστε σαν να είμαστε στην Εποχή του Λίθου, όταν ο νικητής της μάχης γινόταν αρχηγός», είπε, υπονοώντας πως η σωματική ρωμαλεότητα δεν έχει να κάνει με ηγετικές δάφνες. «Αν θέλεις να θέσεις υποψηφιότητα για ένα δημόσιο αξίωμα, τότε πρέπει να είσαι διατεθειμένος να αντέξεις τις αντιμαχίες που θα ξεσπάσουν σχετικά με σένα», επεσήμανε.

Μπορεί ο Σόιμπλε να κατέκτησε τα «ηνία» του CDU, όμως του έλειπε ένα σημαντικό στοιχείο για να διατηρήσει τα κεκτημένα χρόνων... το «φονικό ένστικτο», που είχαν επιδείξει όλοι οι καγκελάριοι της Γερμανίας. Τότε ο βιογράφος του τον είχε ρωτήσει: τι θα κάνεις με τη γυναίκα που συνωμοτεί πίσω από την πλάτη σου – μιλούσε για τις παρασκηνιακές κινήσεις της Μέρκελ – και αυτός του είχε απαντήσει: της απηύθυνα μία αυστηρή προειδοποίηση. Αυτή ήταν η διαφορά του με τη Μέρκελ, η οποία χρησιμοποίησε το «φονικό της ένστικτο» και εκμεταλλευόμενη πάλι το σκάνδαλο διαφθοράς ανάγκασε τον Σόιμπλε να αποχωρήσει από την ηγεσία, 15 μήνες μετά την ανάληψη της θέσης του αρχηγού. Η Μέρκελ κάθισε στον «θρόνο» της όμως δεν απομάκρυνε το σημαντικότατο στέλεχος, αλλά ούτε και αυτός θέλησε να αυτομολήσει. Ειδικοί περιγράφουν τη σχέση τους ως σχέση «αλληλεξάρτησης», ο ένας χρειάζεται τη βοήθεια του άλλου.

(DPA/RALF HIRSCHBERGER/ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Ο Σόιμπλε έχει δηλώσει δημόσια πως έχει συγχωρέσει τη Μέρκελ για το ότι του στέρησε την πιθανότητα να εκλεγεί καγκελάριος και την είχε ευχαριστήσει για την υποστήριξη που επέδειξε στο πρόσωπό του όταν κάποτε είχε ασθενήσει και έλειπε για καιρό από τα καθήκοντά του στο υπουργείο Οικονομικών. «Η Μέρκελ με υποστήριξε πολύ όταν ήμουν άρρωστος», είχε τονίσει. «Η Γερμανία δεν χρειαζόταν ένα υπουργό Οικονομικών που ήταν απών κατά την διάρκεια σημαντικών διαπραγματεύσεων, αλλά η καγκελάριος με ενθάρρυνε να παραμείνω. Και όλα πήγαν καλά στο τέλος».

Το πρόβλημα υγείας του μπορεί για πολλούς να εκλαμβάνεται ως αδυναμία, αλλά, όπως είχε τονίσει ο ίδιος σε συνέντευξή του, «αυτό που με ενοχλεί λίγο είναι πως με το αναπηρικό αμαξίδιο δεν μπορώ να κινούμαι ελεύθερα. Όταν είμαι σε συνεδριάσεις του Eurogroup στις Βρυξέλλες, οι συνάδελφοι που θέλουν να μου μιλήσουν πρέπει να έρθουν σε μένα. Ελπίζω όμως να γνωρίζουν πως αυτό δεν έχει να κάνει με αλαζονεία (εκ μέρους μου)». Δεν φοβάται την κατάστασή του, αντιθέτως, υπάρχουν φορές που την παρωδεί. «Κάποτε κάποιος μου είχε πει: «Όχι, όχι μην σηκώνεσαι» και του απάντησα: «Μην ανησυχείς, δεν θα το κάνω», έχει εξιστορήσει.

Στις συνεδριάσεις του Eurogroup την περίοδο της κρίσης το αιώνιο αίνιγμα για τους ευρωπαίους είναι η στάση που θα κρατήσει ο Σόιμπλε. Πολλοί του αποδίδουν χαιρεκακία και εμμονές, όπως όμως έχει δηλώσει στο παρελθόν: «Δεν χαίρομαι για την κρίση. Αλλά, αν κάνεις μία ανασκόπηση, είναι βέβαιο πως όλα τα μεγάλα βήματα προόδου έγιναν σε περίοδο κρίσεων. Πάντα έτσι ήταν και μπορεί να είναι λύση και σήμερα.

O βιογράφος του περιγράφει τον Σόιμπλε ως εξαιρετικά εθισμένο στην πολιτική, ενώ ο ίδιος σημειώνει: «Υπάρχει μία κλισέ εικόνα για μένα: Σόιμπλε ο ειδικός της πειθαρχίας. Ναι, πολλοί σκέφτονται: κάθεται σε μία αναπηρική καρέκλα και αυτό πρέπει να είναι εξαιρετικά κοπιαστικό. Γι΄ αυτό βασανίζει και εξαντλεί τον εαυτό του και τους άλλους. Τίποτα απ΄ αυτά δεν είναι αληθινό».

(EPA PHOTO/DPA/TIM BRAKEMEIER)

Το αν θα παραμείνει ή αν θα φύγει από το υπουργείο μετά τις εκλογές παραμένει να ιδωθεί, όμως το μάθημα που αποκόμισε από τη μακρά του πορεία και κυρίως τη σοβαρή ασθένεια του ήταν το εξής:

«Την ημέρα της επανένωσης της Γερμανίας, στις 3 Οκτωβρίου του 1990, δεν μπορούσα να φανταστώ πως εννέα μέρες αργότερα, θα ήμουν ξαπλωμένος στην εντατική, περισσότερο νεκρός παρά ζωντανός. Μπορείς να έχεις μία ευτυχισμένη ζωή αν αναγνωρίσεις πως (η ζωή) είναι περιορισμένη και απρόβλεπτη από το ένα λεπτό στο επόμενο».

Για περιορισμένη, η ζωή του έχει σίγουρα υπάρξει γεμάτη συγκινήσεις και ο ίδιος έχει αφήσει ένα, σίγουρα αμφιλεγόμενο, αλλά ομολογουμένως ανεξίτηλο αποτύπωμα.