Τι είναι η Mercosur και τι περιλαμβάνει η συμφωνία με την ΕΕ - Γιατί αντιδρούν οι αγρότες

Η Mercosur είναι η Κοινή Αγορά του Νότου, ένας εμπορικός συνασπισμός της Νότιας Αμερικής που ιδρύθηκε το 1991. Μέλη της είναι η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Παραγουάη και η Ουρουγουάη. Η Βενεζουέλα προσχώρησε το 2012, αλλά η ιδιότητα μέλους της ανεστάλη το 2017, ενώ τον Δεκέμβριο του 2012 υπεγράφη το πρωτόκολλο προσχώρησης και της Βολιβίας.

Από κοινού, οι χώρες της Mercosur αποτελούν την 6η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο με συνολικό πληθυσμό 270 εκατομμύρια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και 25 χρόνια βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τις τέσσερις βασικές χώρες της Mercosur με σκοπό την υπογραφή μίας σημαντικής εμπορικής συμφωνίας το προσεχές Σάββατο (20/12).

• Διαβάστε περισσότερα: Μέτρα προστασίας για τους αγρότες από το Ευρωκοινοβούλιο ενόψει της συμφωνίας με χώρες της Mercosur

Γιατί η ΕΕ θέλει σχέση με τη Mercosur;

Η Mercosur είναι μια μεγάλη αγορά για τις εξαγωγές της ΕΕ και ήταν μέχρι σήμερα ο μόνος σημαντικός εμπορικός εταίρος στη Λατινική Αμερική με τον οποίο η ΕΕ δεν είχε προτιμησιακή εμπορική συμφωνία. Εταιρείες της ΕΕ εξάγουν στις τέσσερις ιδρυτικές χώρες της Mercosur:

• 55 δισ. ευρώ σε αγαθά (το 2024), και
• 29 δισ. ευρώ σε υπηρεσίες (το 2023).

Οι οικονομίες της Mercosur προστατεύονται επί του παρόντος σε μεγάλο βαθμό και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πολλούς εμπορικούς φραγμούς όταν εξάγουν εκεί, γεγονός που καθιστά δύσκολο για αυτές να ανταγωνιστούν υπό δίκαιους όρους. Η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Mercosur στον τομέα των αγαθών, μετά την Κίνα και μπροστά από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η συμφωνία της ΕΕ με τη Mercosur σκοπό έχει:

• να αρθούν οι εμπορικοί φραγμοί και να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις της ΕΕ να πωλούν αγαθά και υπηρεσίες στη Mercosur, καθώς και οι επενδύσεις
• να συμβάλει στη διασφάλιση βιώσιμης πρόσβασης σε πρώτες ύλες, ενισχύοντας την οικονομική μας ασφάλεια και στηρίζοντας τη διττή μετάβαση
• να βοηθήσει την ΕΕ και τη Mercosur να διαμορφώσουν παγκόσμιους εμπορικούς κανόνες σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα
• να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα στον κόσμο υπέρ του εμπορίου που βασίζεται σε κανόνες, απορρίπτοντας τον προστατευτισμό.

Ενισχυμένα μέτρα προστασίας για τους Ευρωπαίους αγρότες

Προσπαθώντας να κάμψει τις αμφιβολίες των Ευρωπαίων αγροτών η ΕΕ έχει προχωρήσεις σε μία σειρά προτάσεων διασφάλισης των προϊόντων της Ένωσης.

Το περιεχόμενο της ίδιας της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών δεν έχει αλλάξει από τον Δεκέμβριο του 2024, καθώς οι διαπραγματεύσεις με τη Mercosur έχουν πλέον ολοκληρωθεί. Οι προσαρμογές που παρουσιάζονται αποτελούν πρόσθετα μέτρα, όπως διευκρινίζει η Le Monde. Ωστόσο, σύμφωνα με πολλούς ειδικούς και εκπροσώπους των ευρωπαϊκών γεωργικών τομέων, αυτές οι λίγες διασφαλίσεις δεν επαρκούν για να προστατεύσουν αποτελεσματικά έναντι ενός οικονομικού μπλοκ με τόσο μεγάλες διαφορές στα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και υγειονομικά πρότυπα παραγωγής σε σύγκριση με αυτά που ισχύουν στην ήπειρο.

Την Τρίτη 16 Δεκεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε κανονισμό σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της ρήτρας διασφάλισης. Μια τέτοια ρήτρα δεν είναι καινούργια και έχει συμπεριληφθεί στη συμφωνία από το 2019. Επιτρέπει την ενεργοποίηση έκτακτων μέτρων σε περίπτωση σοβαρής αποσταθεροποίησης της αγοράς σε έναν τομέα.

Ωστόσο, αυτός ο μηχανισμός, που υπάρχει σε όλες τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών, συνοδεύεται από εξαιρετικά περιοριστικούς όρους που καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή του.

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μαξίμ Κόμπς της ακτιβιστικής οργάνωσης για την κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη AITEC, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπόρεσε να ενεργοποιήσει έναν τέτοιο μηχανισμό μόνο δύο φορές μεταξύ 1995 και 2018. «Ο μηχανισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση μιας επείγουσας κατάστασης με την πάροδο του χρόνου, αλλά δεν έχει σχεδιαστεί για την επίλυση των κενών ανταγωνιστικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της Mercosur» δήλωσε χαρακτηριστικά στη Le Monde.