Σγουροκεφάλι: Ένα λαμπρό παράδειγμα από την Κρήτη που «φωτίζει» όλη τη χώρα
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα σημεία αυτά, τα οποία λειτουργούν ως πολιτιστικές «κυψέλες», προστατεύοντας και κρατώντας «ζωντανή» την παράδοση του τόπου μας, είναι «κρυμμένα» σε ακριτικές περιοχές της ελληνικής επαρχίας. Μπορεί να θεωρούμε πως όλα συμβαίνουν στο κέντρο, δηλαδή την πρωτεύουσα, στην πραγματικότητα όμως οι τοπικές κοινωνίες είναι εκείνες που με μικρά αλλά αξιοσημείωτα βήματα δραστηριοποιούνται ενεργά, διατηρώντας «άσβεστο» το ελληνικό πνεύμα, αναδεικνύοντας όλες εκείνες τις μοναδικές λεπτομέρειες που διαμορφώνουν την εθνική μας ταυτότητα. Αν υπάρχει ένα μέρος στον χάρτη το οποίο θα μπορούσε να «σκιαγραφεί» απόλυτα όσα γράφτηκαν παραπάνω, αυτό είναι η «αρχοντική» Κρήτη, η οποία κατορθώνει με τη «σκληροπυρηνική» της αφοσίωση στα ήθη, τα έθιμα και τον πολιτισμό, να ξεχωρίζει για τον αυθεντικό και αναλλοίωτο χαρακτήρα της.
Στο «μεγάλο» νησί της Μεσογείου, νότια από την περιοχή του Ηρακλείου, ανάμεσα σε μία καταπράσινη κοιλάδα, βρίσκεται ένα από τα πιο γραφικά και αξιοπρόσεκτα χωριά, ο οικισμός Σγουροκεφάλι, ο οποίος έχει βρει τον τρόπο, παρά τη μικρή του έκταση και τους λιγοστούς κατοίκους, να «μαγνητίζει» την προσοχή πάνω του. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά του το πήρε από έναν βοσκό, που αποφάσισε να κτίσει ένα σπίτι στην κορυφή του λόφου. Ο λόφος στην κρητική διάλεκτο αποκαλείται με τη λέξη «κεφάλι». Χρησιμοποιώντας ως δεύτερο συνθετικό το «Σγουρός», δηλαδή το όνομα εκείνου του βοσκού, το χωριό «βαφτίστηκε» Σγουροκεφάλι.
