Ψηφιακός μετασχηματισμός: Μετά την τηλεργασία, τι ακολουθεί;

Είδαμε ένα πολύ μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων, για παράδειγμα, να μεταφέρουν τις εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες τους online, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις όποιες ζημιές θα προκαλούσε το γενικευμένο lock down. Είδαμε εργαζόμενους να εξοικειώνονται με την τηλεργασία προκειμένου να διατηρήσουν τις δουλειές τους, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη λειτουργία σημαντικών κομματιών της ελληνικής οικονομίας.

Αυτά είναι δεδομένα τα οποία δεν είναι καθόλου συγκυριακά. Είναι μέρος μια διαδικασίας που είχε ξεκινήσει πολύ πιο πριν, η οποία όμως επισπεύσθηκε λόγω του κορωνοϊού. Όλοι συνειδητοποίησαν την αξία του ψηφιακού μετασχηματισμού και πώς μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Έγινε όμως σωστά το πρώτο βήμα; Και τι χρειάζεται για να μην ανακοπεί αυτή η πορεία προς την ψηφιακή μεταμόρφωση των επιχειρήσεων; Συνομιλούμε με τον Φίλιππο Ζακόπουλο, Managing Partner του Found.ation, μιας εταιρείας που λειτουργεί ως σύμβουλος και εκπαιδευτική κυψέλη για τη δημιουργία καινοτόμων ιδεών και πρακτικών στο επιχειρηματικό οικοσύστημα.

Η τηλεργασία αποτέλεσε για πολλούς το πρώτο βήμα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Είναι κάτι το οποίο βλέπετε να παραμένει ως μοντέλο εργασίας στο μέλλον;

Η εργασία εξ αποστάσεως είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού που ονομάζουμε ευέλικτη επιχείρηση. Μια ευέλικτη επιχείρηση μπορεί να λειτουργήσει από παντού, μειώνει τα περιττά κόστη λειτουργίας και επιτρέπει στους εργαζόμενούς της να εργάζονται στο ωράριο και τις συνθήκες που τους εξυπηρετούν.

Τα τελευταία χρόνια, μεγάλες διεθνείς εταιρείες, στο εξωτερικό κυρίως, προσφέρουν στους υπαλλήλους τους την επιλογή να εργαστούν από κάποιον χώρο που ενδεχομένως είναι πιο κοτνά τους, αλλά και που τους μαθαίνει έναν άλλο τρόπο εργασίας: την εργασία από παντού, απλά με τη χρήση μιας σύνδεσης Internet.

Με την πανδημία, η πλειονότητα των επιχειρήσεων κλήθηκαν να προσαρμόσουν το εργασιακό τους μοντέλο και να εφαρμόσουν την τηλεργασία, μιας και ήταν η μοναδική λύση για να καταφέρουν τη συνέχεια της δραστηριότητάς τους. Έγινε κάπως γρήγορα και ανοργάνωτα αυτή η μετάβαση, αφού οι περισσότερες δεν είχαν σχετική εμπειρία στο πώς να λειτουργήσουν με μια τέτοια συνθήκη. Ωστόσο, ακόμη και οι πιο σκεπτικοί ανακάλυψαν με το πέρασμα των εβδομάδων πως όχι μόνο η παραγωγικότητα δεν μειώνεται, αλλά μπορεί και να είναι ένα είδος εργασίας που έχει σημαντικά οικονομικά οφέλη για την επιχείρηση.

Γι’ αυτό νομίζω ότι πολλές εταιρείες θα προχωρήσουν σε δομικές αλλαγές, προκειμένου να στηρίξουν ένα τέτοιο είδος εργασίας και στη συνέχεια ή έστω ένα υβριδικό μοντέλο που να το περιλαμβάνει. Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο πολύ μεγάλο ρόλο θα παίξουν η εκπαίδευση του προσωπικού και οι επενδύσεις σε τεχνολογικά εργαλεία, αλλά και η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου λειτουργίας και διοίκησης που θα επιτρέψουν στους εργαζόμενους να γίνονται παραγωγικοί και αποδοτικοί εξ αποστάσεως. Αυτό είναι ίσως και το πιο σημαντικό σημείο στο οποίο ακόμα οι εταιρείες δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να εστιάσουν.

Όταν μιλάτε για εκπαίδευση προσωπικού εννοείτε την εξοικείωσή τους με τα ψηφιακά εργαλεία;

Εννοώ γενικά την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων, που είναι και ο τομέας στον οποίον η χώρα μας έχει μείνει πίσω (εξακολουθούμε να κατατασσόμαστε πολύ χαμηλά στους δείκτες ψηφιακής οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Ο ρυθμός με τον οποίο εξελίσσεται η τεχνολογία είναι πιο γρήγορος από τον ρυθμό με τον οποίο προσαρμόζονται άτομα και εταιρείες στη νέα πραγματικότητα που δημιουργεί αυτή η εξέλιξη. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό, αν δεν αναπτυχθούν νέες δεξιότητες, τόσο στο προσωπικό όσο και στη διοίκηση.

Στο Found.ation πραγματοποιούμε συχνά έρευνες και μελέτες για να κατανοούμε τις ανάγκες των αγορών για τις οποίες προσφέρουμε υπηρεσίες. Βλέπουμε όμως πως οι περισσότερες εταιρείες δυσκολεύονται να βρουν ανθρώπους που να διαθέτουν τις ψηφιακές δεξιότητες που τους είναι απαραίτητες. Στο τελευταίο ετήσιο report «Digital Transformation in Greece» που δημιουργούμε με την υποστήριξη του ευρωπαϊκού οργανισμού EIT Digital, οι επιχειρήσεις αναφέρουν πως η έλλειψη των ψηφιακών δεξιοτήτων είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τον οποίο ανακόπτεται η διαδικασία του μετασχηματισμού τους. Από την άλλη, πρόσφατα διενεργήσαμε και μια έρευνα συγκεκριμένα γύρω από τις ειδικότητες ΤΠΕ (το Greek Market’s Needs in Tech Talent από τον μη κερδοσκοπικό βραχίονά μας, Socialinnov, με την υποστήριξη της Microsoft), όπου επίσης 6 στις 10 εταιρείες δηλώνουν πως δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό με τις τεχνολογικές δεξιότητες που χρειάζονται. Η εκπαίδευση, λοιπόν, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να καταπολεμηθεί αυτή η έλλειψη, μαζί με την αλλαγή της εταιρικής κουλτούρας και την υιοθέτηση σύγχρονων μεθοδολογιών για τη δομή λειτουργίας.

Ως Found.ation ένας από τους βασικούς τομείς που επικεντρωνόμαστε είναι το digital upskilling. Δίνουμε την ευκαιρία στις επιχειρήσεις να ενισχύσουν τις δεξιότητες τους ανθρωπίνου δυναμικού τους, να δημιουργήσουν μία κουλτούρα θετική στις αλλαγές της τεχνολογίας και να οργανώσουν καλύτερα τον τρόπο λειτουργίας τους προκειμένου να γίνει πιο εύκολη η μετάβαση στο ψηφιακό γίγνεσθαι. Έχουμε βοηθήσει πολλές επιχειρήσεις αλλά και μεγαλύτερους οργανισμούς όπως η L’Oreal Hellas, η Eurobank, η Αμερικάνικη Πρεσβεία στην Ελλάδα, η Alpha Bank και η Παπαστράτος (PMI), πραγματοποιώντας διάφορες δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία εντάθηκαν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας με τη μορφή e-learning, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και άμεσα τις προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Αρκεί η επιμόρφωση; Πώς αλλιώς πρέπει να δράσει μια επιχείρηση σήμερα για να επιτύχει τον μετασχηματισμό της; Σε ποιους τομείς τους συμβουλεύετε εσείς ως Found.ation;

Ασφαλώς και δεν αρκεί από μόνη της, όπως άλλωστε και η υιοθέτηση της τεχνολογίας δεν σημαίνει πως έχει κανείς κατακτήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός φέρνει τον χρήστη στο επίκεντρο και αλλάζει τελείως την φύση των επιχειρήσεων που τον εξυπηρετούν. Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμόσουν και να εξελίξουν όχι μόνο την τεχνολογία που χρησιμοποιούν, αλλά και τις δομές τους και το ανθρώπινο δυναμικό τους. Όλες οι υπηρεσίες για επιχειρήσεις που παρέχουμε κινούνται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος, που ονομάζουμε Culture (R)evolution, εστιάζει στην αλλαγή νοοτροπίας εντός των οργανισμών, στο upskilling, αλλά και στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για τη γένεση καινοτόμων ιδεών εκ των έσω. Ο δεύτερος (Optimization & Growth) αφορά σύγχρονες μεθόδους οργάνωσης της δομής μιας εταιρείας, οι οποίες στοχεύουν περισσότερο στην έκθεση της διοίκησης σε agile μεθοδολογίες και σύγχρονες μορφές σχεδιασμού που θέτουν τον χρήστη στο επίκεντρο κάθε στρατηγικής. Τέλος, με το Ecosystem Engagement στοχεύουμε στη δημιουργία και μιας εξωστρεφούς στρατηγικής, η οποία τοποθετεί την επιχείρηση στο κέντρο της καινοτομίας, ευνοώντας συνέργειες με εταίρους από ένα ευρύτερο οικοσύστημα, από startups μέχρι ανεπτυγμένες διεθνώς εταιρείες.

Μια επιχείρηση είναι αποτελεσματική κι ευέλικτη όταν υποστηρίζει τις καλές ιδέες από πάνω προς τα κάτω αλλά και αντίστροφα, όταν λειτουργεί πέρα από διατμηματικά εμπόδια και περιορισμούς, όταν είναι ανοικτή στην εισαγωγή νέων ιδεών και καλλιεργεί το έδαφος για να δημιουργηθούν από το ίδιο της το προσωπικό, έχοντας πάντα στο κέντρο της στρατηγικής την ικανοποίηση του τελικού χρήστη της.

Το Found.ation είναι γνωστό για τη δράση του και στον τομέα υποστήριξης των startups. Προσφέρετε τις αντίστοιχες υπηρεσίες και σε αυτές τις εταιρείες;

Όχι, οι startups είναι εντελώς διαφορετικοί οργανισμοί, με άλλες ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Οι υπηρεσίες μας προς startups κινούνται κυρίως στο κομμάτι της υποστήριξής τους, είτε συμβουλευτικά είτε οικονομικά, χωρίς κανένα κόστος γι’ αυτές. Είμαστε ο επιλεγμένος συνεργάτης του ευρωπαϊκού οργανισμού EIT Digital (τμήμα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας που ασχολείται με την ψηφιακή τεχνολογία) για 6η συνεχόμενη χρονιά, και μαζί σχεδιάζουμε πολλές δράσεις κάθε χρόνο, που περιλαμβάνουν από την επιτάχυνση πρώιμων ομάδων νεοφυούς επιχειρηματικότητας (startups) και τη διασύνδεση ώριμων startups (scaleups) με μεγάλες εταιρείες της Ελλάδας και της Ευρώπης, μέχρι την εκπαίδευση προπτυχιακών φοιτητών στην επιχειρηματικότητα.

Η εμπειρία μας στο οικοσύστημα της τεχνολογίας μας επιτρέπει να παραμένουμε σε στενή επαφή τόσο με τις τεχνολογίες αιχμής, όσο και με καινοτόμους τρόπους σκέψης και εργασίας, τους οποίους φιλοδοξούμε να φέρουμε στον κόσμο των επιχειρήσεων.