Δημόσιο: Εκ των υστέρων εντοπισμός δαπανών με προβλήματα νομιμότητας

Παρασκευή, 24 Νοεμβρίου 2017 07:10

Με τον εφαρμοστικό νόμο του τρίτου Μνημονίου (4336/2015) προβλέφθηκε μεταξύ άλλων η κατάργηση από το 2017 του προληπτικού δημοσιονομικού έλεγχου, δηλαδή του έλεγχου των δαπανών υπουργείων και φορέων πριν από την πραγματοποίησή τους. Η πρόβλεψη αυτή που ουσιαστικά «εξουδετέρωσε» τους σχετικούς ελέγχους του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου είχε επικριθεί έντονα από τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης, που εστίαζαν στο ότι οι δημόσιες δαπάνες θα «ελέγχονται» πλέον προληπτικά αποκλειστικά και μόνο από τους ίδιους τους διατάκτες τους. Στοιχεία που κατατέθηκαν στη Βουλή μαζί με τον προϋπολογισμό του 2018 δείχνουν γιατί οι ανησυχίες αυτές είναι βάσιμες.

Τα στοιχεία αφορούν στις δαπάνες υπουργείων , ΟΤΑ και δημοσίων φορέων με προβλήματα νομιμότητας για το έτος 2016. Συγκεκριμένα, αποτυπώνονται ανά κωδικό τα έξοδα που διαπιστώθηκε πως είχαν προβλήματα νομιμότητας και το συνολικό ύψος των δαπανών που τελικά απορρίφτηκε μετά τον έλεγχο. Να σημειωθεί πως ο συγκεκριμένος έλεγχος δαπανών έγινε το 2016 για τελευταία φορά καθώς πλέον οι Γενικές Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών έχουν αναλάβει τις αποκλειστικές αρμοδιότητες οικονομικής υπηρεσίας, κάτι που σημαίνει πως πλέον δεν υφίσταται η ανεξαρτησία του εκκαθαριστή έναντι του διατάκτη με βέβαιο τον κίνδυνο πληρωμής μη σύννομων δαπανών.

Η βεβαιότητα αυτή προκύπτει πως το 2016, οπότε και ίσχυε το παλαιό αυστηρό σύστημα προληπτικού ελέγχου των δαπανών, εντοπίστηκαν σε υπουργεία, σε ΟΤΑ α' βαθμού και λοιπά νομικά πρόσωπα ελεγχόμενα από Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου και στις αποκεντρωμένες διοικήσεις δαπάνες με προβλήματα νομιμότητας συνολικού ύψους 103 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών των δαπανών τα 63 εκατ. ευρώ αφορούσαν σε δαπάνες υπουργείων, τα 38 εκατ. ευρώ σε δαπάνες Περιφερειών, τα 1,3 εκατ. ευρώ σε δαπάνες αποκεντρωμένων διοικήσεων και τα 818,7 χιλιάδες ευρώ σε δαπάνες Δήμων.

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι πως μετά τον προληπτικό έλεγχο των υπηρεσιών από το σύνολο των δαπανών με προβλήματα νομιμότητας (103 εκατ. ευρώ) απορρίφτηκαν – δεν έγιναν – δαπάνες ύψους 43,1 εκατ. ευρώ, ήτοι το 42% του συνόλου. Εξ αυτών τα 36 εκατ. ευρώ αφορούσαν σε δαπάνες υπουργείων, τα 11,4 εκατ. ευρώ σε δαπάνες Περιφερειών, τα 568 818,7 χιλιάδες ευρώ σε δαπάνες αποκεντρωμένων διοικήσεων και τα 536 χιλιάδες ευρώ σε δαπάνες Δήμων και λοιπών νομικών προσώπων.

Με την αλλαγή της νομοθεσίας πολλές από αυτές τις δαπάνες που «έπιανε» ο προληπτικός έλεγχος πλέον δεν κόβονται και παρά τα προβλήματα νομιμότητας σε πολλές περιπτώσεις τα ποσά εκταμιεύονται κανονικά. Γιατί γίνεται αυτό; Διότι απλά έχει χαλαρώσει ο ασκούμενος καθολικός δημοσιονομικός έλεγχος, γεγονός που οφείλεται στη «μνημονιακή» καταστρατήγηση της βασικής ελεγκτικής αρχής για τη μη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας του ελέγχοντος και του ελεγχομένου.

Πάντως, η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών εμφανίζεται να θεώρει πως το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής (το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία αναβάθμισης) μπορεί να διασφαλίσει την διαφάνεια στην έκδοση των χρηματικών ενταλμάτων και στην πληρωμή των δαπανών και πως ο κατασταλτικός έλεγχος των δαπανών θα γίνεται με μοντέρνες μεθόδους ικανές να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τα κακώς κείμενα.