Φόρουμ των Δελφών: Επίπονα τα επόμενα δύο χρόνια - Η δημόσια στήριξη δεν επαρκεί

Μιλώντας στην συζήτηση ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ ανέφερε πως λόγω του κορωνοϊού οι επενδύσεις θα υποφέρουν σε όλο τον κόσμο, καθώς δεν υπάρχει ορατότητα για το πότε θα υπάρξει ξανά ζήτηση. «Στην Ελλάδα το πρόβλημα της χρηματοδότησης των επενδύσεων θα είναι μεγάλο», είπε.

Ο κ. Βέττας είπε πως ναι μεν η ελληνική οικονομία ήταν άτυχη, καθώς ο κορωνοϊός την έπληξε σε μια συγκυρία που είχε αρχίσει να ανακάμπτει, αλλά τόνισε πως εάν δεν ήταν αυτή η κρίση, θα ήταν μια άλλη κρίση. «Θα πρέπει να μην έχουμε μια οικονομία τυχερή, αλλά μια οικονομία που θα φτιάχνει την τύχη της», ανάφερε.

«Ας το δούμε θετικά. Η κρίση αυτή μας ξύπνησε αρκετά νωρίς», είπε ο κ. Βέττας και προσέθεσε πως «το πρόβλημα μας κάνει να στοχεύσουμε στα σοβαρά πράγματα και να επιδείξουμε μια σοβαρότητα». Ωστόσο, συμπεριέλαβε στα αρνητικά την αίσθηση που δίνεται ότι το Δημοσιο πορτοφόλι μπορεί να στηρίξει την ανάκαμψη.

Ο ίδιος έδειξε προβληματισμό για τις εκτιμήσεις που αναφέρουν ότι η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει σημαντικά το 2021. «Δεν βλέπω πως θα βγούμε με ταχύτητα από την κρίση. Οι επενδύσεις θα είναι πιο επιλεκτικές. Δεν βλέπω πως το 2021 θα ανέβουμε πιο πολύ», είπε και προσέθεσε με νόημα ότι «δεν ισχύει πως όσα χρήματα θα δαπανήσουμε εφέτος, τόσο λιγοτερο ύφεση θα έχουμε στο μέλλον».

Στο σημείο αυτό ανέφερε ότι το βουνό χρέους που κουβαλάει η Ελλάδα λειτουργεί αποθαρρυντικά για τους επενδυτές. «Ο επενδυτής θα σκεφτεί πως η Ελλάδα λόγω των ελλειμμάτων της είτε θα έχει χαμηλότερη ζήτηση είτε θα φορολογήσει τους πάντες για να καλύψει τα ελλείμματά της», είπε.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο επικεφαλής του ΙΟΒΕ δήλωσε πως το τι θα γίνει στην Ευρώπη είναι σημαντικό για εμάς. Ο ίδιος έδειξε πως ούτε το ευρωομόλογο, ούτε η η αύξηση του Κοινοτικού Προϋπολογισμού αποτελούν πανάκεια για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ενδεικτικά παρομοίασε την έκδοση ευρωομολόγου με όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ με το δανεισμό της κεντρικής κυβέρνησης και των πολιτειών.

«Εάν δημιουργηθεί ευρωομόλογο το επιτόκιο του θα είναι χαμηλό, αλλά παράλληλα θα αυξηθεί το κόστος δανεισμού των χωρών μελών», είπε.

Για τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό ναι μεν αναγνώρισε πως θα αυξηθεί, ωστόσο αναφέρθηκε στον κίνδυνο κατά την μοιρασιά των χρημάτων χώρες με δομικά προβλήματα όπως η Ελλάδα να μην λάβουν πολλά χρήματα και αυτά να καταλήξουν σε χώρες με υγειονομικά προβλήματα. Στο σημείο αυτό είπε πως όλες οι χώρες θα βγουν από την κρίση με μεγαλύτερο χρέος και εκτίμησε πως λόγω Ιταλίας μέσα στην επόμενη πενταετία θα τεθεί στην ΕΕ ζήτημα νομισματικής χρηματοδότησης του χρέους.

Τοποθετούμενος στη συζήτηση ο Πάνος Τσακλόγλου, Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών εκτίμησε πως ο τουρισμός, η ναυτιλία, η εστίαση και το λιανικό εμπόριο θα πληγούν από την τρέχουσα κρίση.

Ο ίδιος ανέφερε πως υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, η οποία προκύπτει τόσο από τα επιδημιολογικά δεδομένα για τον κορωνοϊό όσο και από τα μικρά δημοσιονομικά περιθώρια, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να γνωρίζουμε πόσο μεγάλη θα είναι η ύφεση.

Σύμφωνα με τον κ. Τσακλόγλου η σημερινή δομή των δαπανών του συστήματος Υγείας είναι προβληματική, καθώς δεν δαπανούμε σε πρωτοβάθμια περίθαλψη, προληπτική ιατρική και μακροχρόνια φροντίδα, κάτι που όπως είπε πρέπει να αλλάξει.

Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών υπογράμμισε πως «πρέπει να μείνουμε αταλάντευτα στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων» και να δείξουμε μεγαλύτερη προσοχή στην απελευθέρωση των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών.

Σημείωσε πως η τρέχουσα κρίση θέτει διλήμματα σε σχέση με το μελλοντικό παραγωγικό μοντέλο. «Υπάρχει ένα δίλημμα: ή θα διατηρήσεις τις υπάρχουσες δομές για να μην χαθούν δουλειές ή θα στρέψεις το παραγωγικό πρότυπο αλλού», τόνισε.

Ο ίδιος υπογράμμισε πως η τρέχουσα συγκυρία είναι «ιδεώδης» για να εκδοθεί ευρωομόλογο.

«Κάθε φορά που η ευρωζώνη μπαίνει σε προβλήματα, προκύπτουν υπαρξιακά ζητήματα», είπε και τόνισε πως το ευρωομόλογο θα πέρναγε το μήνυμα πως η ευρωζώνη είναι αδιάσπαστη.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, μιλώντας στην συζήτηση ανέφερε πως η πανδημία αυτή θα αφήσει τα ίχνη της και πως ο Έλληνας θα πονέσει τα επόμενα δύο χρόνια.

«Η Ελλάδα στάθηκε άτυχη για τρίτη φορά, οι τράπεζες της στάθηκαν άτυχες για τρίτη φορά λόγω του εξωγενούς σοκ», είπε και προσέθεσε πως εάν εφέτος έχουμε το 30% των περυσινών τουριστικών εισπράξεων (19 δισ. ευρώ) θα ξεφύγουμε από το σενάριο για ύφεση 10%. «Η επόμενη ημέρα δεν θα είναι εύκολή κατάσταση. Ο φόβος δεν έχει υποχωρήσει», είπε.

Ο κ. Χαρδούβελης χαρακτήρισε την αντίδραση της ΕΚΤ στο κορωνοϊό ως θετική έκπληξη και έφερε ως παράδειγμα την σημαντική αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού της Ελλάδος μετά από τις παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας.

«Επιτέλους έχουμε μια κεντρική τράπεζα που είναι η τράπεζα μας», είπε.

Ο ίδιος υποστήριξε πως ήδη η κρίση έχει οδηγήσει σε μεταρρύθμιση του Δημοσίου και πως υπό αυτή την οπτική ξεκίνησε η προσπάθεια να γίνει πιο παραγωγικό. «Εάν ψηφιοποιήσουμε το Δημόσιο θα μειώσουμε και τις δαπάνες», τόνισε.

Ο οικονομολόγος Δημήτρης Λιάκος, τέως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργό είπε από την πλευρά του πως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της τρέχουσας κρίσης είναι η διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής. Υπογράμμισε δε πως το σύστημα Υγείας πρέπει να ενισχυθεί για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενο νέο γύρο της πανδημίας.

Αναφερόμενος στις αποφάσεις της Ευρώπης είπε πως τόσο η Κομισιόν όσο και η Ευρωπαΐκή Κεντρική Τράπεζα έδωσαν μία θετική απάντηση στην κρίση του κορωνοϊού, αλλά όταν ήρθε η ώρα των αποφάσεων των κρατών μελών, σε δεύτερο στάδιο, έγιναν λίγα πράγματα αρκετά αργά.

Ο κ. Λιάκος είπε πως η έκδοση ευρωομολόγων είναι η καλύτερη λύση, αλλά δεν είναι η μοναδική. Ως εναλλακτικές ανέφερε την αύξηση του Κοινοτικού Προϋπολογισμού και την στήριξη των κρατών μελών με επιχορηγήσεις αντί για δάνεια.

Ο ίδιος τάχθηκε υπέρ της παραγωγικής μεταρρύθμισης. «Η κρίση όπως εκδηλώνεται έδειξε πως το παραγωγικό μας μοντέλο που έχει στο επίκεντρό του τον τουρισμό βάλλεται πάρα πολύ», είπε και σημείωσε πως θα πρέπει να εντάξουμε βιομηχανία, τρόφιμα, φάρμακα και ενέργεια στο παραγωγικό μας μοντέλο, μεριμνώντας παράλληλα για την Παιδεία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, που όπως είπε πρέπει να δώσουν το στίγμα της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Κατά τον ίδιο, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, οι ΣΔΙΤ, το εργασιακό πλαίσιο και η κλιματική αλλαγή είναι παράμετροι που πρέπει να μπουν στη συζήτηση για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.