Οι μεγάλες εταιρείες και ο ρόλος τους στη «μετά – covid» κοινωνία: Τι έχει αλλάξει

Οι ακραίες καταστάσεις, όπως αποδείχτηκε όμως, απαιτούν ακραία μέτρα κι έτσι αυτή η πραγματικότητα «μεταφέρθηκε» πολύ σύντομα από την Κίνα, σε σχεδόν ολόκληρη την Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, τις ΗΠΑ και τώρα τη Νότια Αμερική, που ακόμα μαστίζεται από τη νόσο COVID-19. Οι δημόσιες υπηρεσίες «έκλεισαν», οι πολίτες κυκλοφορούσαν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι επιχειρήσεις αναμόρφωσαν τη λειτουργία τους αποφασιστικά και άμεσα. Αυτού του είδους την πραγματικότητα ζήσαμε και στην Ελλάδα, επί σχεδόν τρεις μήνες, αλλά και στα περισσότερα δυτικά κράτη.

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη εν μέσω πανδημίας

Οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, ειδικά οι μεγάλες εταιρείες και οι οργανισμοί παγκοσμίως, χρειάστηκε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα με ταχύτητα και ευελιξία. Χρειάστηκε επίσης να αποδείξουν ότι σε αυτή την πρωτοφανούς δυσκολίας κρίσιμη στιγμή για την κοινωνία, ήταν δίπλα της με ουσιαστικό τρόπο και ανακουφιστικά μέτρα. Ήταν η ώρα που χρειάστηκε να αποδείξουν ότι ο όρος «εταιρική κοινωνική ευθύνη (CSR)» είχε κεντρικό ρόλο στις δραστηριότητές τους. Πράγματι, το 2020 έχει ήδη καταγραφεί ως μια νέα εποχή για την εταιρική κοινωνική ευθύνη – ανεξαρτήτως του πόσο αυτή θα διαρκέσει.

Στη σύγχρονη – προ-covid – πραγματικότητα, οι επιχειρήσεις ενέτασσαν την εταιρική κοινωνική ευθύνη στη λειτουργία τους, ώστε να ισορροπούν με τον καλύτερο τρόπο την οικονομική, την κοινωνική, τη δεοντολογική και την περιβαλλοντική τους επίδραση. Για τις υγιείς επιχειρήσεις ανά τον κόσμο, λειτουργούσε ως ένας από τους πιο δυναμικούς και απαιτητικούς τομείς της δραστηριότητάς τους, με συνεχείς ενέργειες και διαρκή παρουσία, τόσο σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας, όσο και σε κρατικό επίπεδο, εφόσον επρόκειτο για επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας για μία χώρα.

Οι περισσότερες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο υποχρεώθηκαν να αλλάξουν την πολιτική τους και τον τρόπο εργασίας των εργαζομένων τους, με βάση αυτή τη φορά την απομακρυσμένη εργασία. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, αυτό έγινε με τρόπο που βοήθησε τις εργασιακές ομάδες να δουλέψουν πιο έξυπνα, ανέδειξε νέα εργαλεία που αξιοποιήθηκαν άμεσα, ενώ, είναι γενική η παραδοχή πως διευκόλυνε τη γονική μέριμνα και έριξε φως στην ισότιμη πρόσβαση στην τεχνολογία και τους πόρους, οδηγώντας σε νέες πολιτικές και οφέλη για τους εργαζόμενους.

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη με την έλευση της πανδημίας απέκτησε ακόμα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά, όχι μόνο για την κοινωνία γενικά, αλλά με αφετηρία, αυτή τη φορά τον άνθρωπο. Όλο αυτό το διάστημα, είδαμε μεγάλες εταιρίες, σε παγκόσμιο επίπεδο, να στηρίζουν την κοινωνία στους τομείς που παρουσιάστηκαν ανάγκες, να στηρίζουν όμως και τον άνθρωπο, τον εργαζόμενο, του οποίου ολόκληρος «ο κόσμος» άλλαξε δραματικά από τη μία στιγμή στην άλλη. Οι αναγκαίες αλλαγές έγιναν αυτή τη φορά με βασικό γνώμονα το καλό των εργαζομένων, των πελατών και της κοινωνίας, ενώ διαφαίνεται πως η νέα αυτή πραγματικότητα που προέκυψε από τη νόσο COVID-19, να επιταχύνει την εμφάνιση μιας εξελικτικής μορφής της κοινωνικά υπεύθυνης επιχείρησης.

Η «νέα» εταιρική κοινωνική ευθύνη

Εταιρείες - «κολοσσοί» σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως το Netflix, τα Starbucks, ο ZARA, προέβησαν σε κινήσεις «διαφορετικές»: Για παράδειγμα, η εταιρεία Netflix δημιούργησε ένα ταμείο ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων με αποκλειστικό σκοπό να βοηθήσει τα μέλη της παγκόσμιας βιομηχανίας της ψυχαγωγίας, που έχουν μείνει άνεργα και δεν έχουν τρόπο να κερδίσουν εισόδημα κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού. Αντίστοιχα η εταιρεία Starbucks προσφέρει δωρεάν συνεδρίες ψυχικής υγείας σε όλο το προσωπικό της στις ΗΠΑ, μία από τις χώρες που δέχτηκε πολύ σοβαρό πλήγμα από την πανδημία.

Σε εθνικό επίπεδο, εταιρείες διέθεσαν τον εξοπλισμό και το προσωπικό τους, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως έκανε η πολυεθνική ζυθοποιία Anheuser-Busch, η οποία αποφάσισε να χρησιμοποιεί το δίκτυο εφοδιαστικής της αλυσίδας για την παραγωγή και διανομή απολυμαντικών χεριών, ενώ η Zara και η Hanes κατασκευάζουν μάσκες και άλλες προμήθειες για τον ιατρικό κλάδο. Πολλές μεγάλες εταιρείες επίσης, διέθεσαν το λογότυπό τους, ώστε να περάσουν στην κοινωνία τα απαραίτητα μηνύματα, όπως την τήρηση των αποστάσεων που έκανε η McDonald's ή την ανάγκη επιβολής καραντίνας, σε άλλες περιπτώσεις.

Προσφορά προς την κοινωνία και τους εργαζόμενους

Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα και για την ελληνική κοινωνία, πολλές ήταν οι ελληνικές επιχειρήσεις που ήδη είχαν εθελοντικά δεσμευθεί σε μια πιο υπεύθυνη κοινωνικά συμπεριφορά και το απέδειξαν με γενναίες προσφορές, και εν μέσω πανδημίας. Ειδικά ο Όμιλος ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ , συνδυάζοντας τόσο την προστασία των εργαζομένων του όσο και μια γενναιόδωρη προσφορά προς το εθνικό σύστημα υγείας και την κοινωνία, διέθεσε 8 εκατομμύρια ευρώ, σε διάφορους τομείς μέσα από ένα πρόγραμμα στοχευμένων δράσεων. Πιο συγκεκριμένα:

- Στήριξε νοσοκομεία πρώτης αναφοράς και μονάδες περίθαλψης σε Αττική και Θεσσαλονίκη και προχώρησε σε δωρεές υγειονομικού και ειδικού εξοπλισμού καθώς και φαρμάκων.

- Συνεργάστηκε με την Aegean Airlines για τη μεταφορά ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού σε Ελλάδα και Κύπρο, προσφέροντας –μέσω της ΕΚΟ- τα καύσιμα για τις πτήσεις. Επίσης, συνέβαλλε στα προγράμματα απολύμανσης δημοσίων χώρων, διαθέτοντας δωρεάν τις απαιτούμενες ποσότητες καυσίμων για την κίνηση των οχημάτων.

- Έλαβε άμεσα μέτρα, όπως η διαμόρφωση ειδικών προγραμμάτων εργασίας για το προσωπικό που ήταν απαραίτητο να εργαστεί με φυσική παρουσία στις εγκαταστάσεις και η υιοθέτηση νέου μοντέλου εξ’ αποστάσεως εργασίας για το υπόλοιπο προσωπικό, ώστε η λειτουργία του Ομίλου να συνεχιστεί χωρίς διακοπή.

- Προσέφερε 24ωρη γραμμή ψυχολογικής στήριξης για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους.

Παράλληλα, δράσεις για τη στήριξη της Νέας Γενιάς και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, όχι μόνο δεν αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας, αλλά πραγματοποιήθηκαν με την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας:

- Υλοποιήθηκαν με επιτυχία για 8η συνεχή χρονιά, το πρόγραμμα Υποτροφιών για Μεταπτυχιακές Σπουδές σε διακεκριμένα Πανεπιστήμια του εξωτερικού και το 12ο Πρόγραμμα Επιβράβευσης Νεοεισαχθέντων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

- Δημιουργήθηκε το νέο πρωτότυπο ψηφιακό πρόγραμμα θερινής απασχόλησης «ΖΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ» για μαθητές Δημοτικού, με στόχο να μεταφέρει στα παιδιά, με σύντομο και διασκεδαστικό τρόπο, τη γνώση και εμπειρία επιστημόνων, καλλιτεχνών και ειδικών από πολλούς διαφορετικούς τομείς, παροτρύνοντάς τα να έρθουν σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον -του σπιτιού, της αυλής, της γειτονιάς- να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, να διευρύνουν τους μαθησιακούς τους ορίζοντες και να χτίσουν νέες δεξιότητες.

Επιπλέον οι θυγατρικές του Ομίλου στο εξωτερικό πραγματοποίησαν σημαντικές δωρεές αναπνευστήρων και ιατρικού εξοπλισμού.

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη με αφετηρία το 2020

Η χρονιά που διανύουμε, το 2020, είναι πλέον σαφές ότι αποτελεί μια αφετηρία στη σχέση των μεγάλων επιχειρήσεων με την κοινωνία. Το τι θα συμβεί όταν ο ιός θα είναι παρελθόν και ο κόσμος θα επανέλθει στην «κανονική» λειτουργία του, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όμως είναι βέβαιο πως οι επιχειρήσεις που επί του παρόντος έχουν προτάξει κοινωνικά υπεύθυνες προσπάθειες χρειάζεται να προετοιμαστούν, αναφορικά με το επόμενο βήμα στο πλαίσιο προσέγγισης του ευρύτερου οφέλους. Πολλοί εκτιμούν πως το «κλειδί» για τη φάση αυτή είναι η αυθεντικότητα: Πόσοι, ποιοι και πόσο «εννοούσαν» τις δράσεις που εξήγγειλαν και πραγματοποίησαν εν μέσω πανδημίας;

Πρόκειται για ερωτήματα που κάθε επιχείρηση οφείλει να θέσει και να απαντήσει άμεσα, ώστε να διαπιστωθεί εάν η πανδημία άλλαξε τον κόσμο μας εις βάθος και ουσιαστικά ή μόνο επιφανειακά και προσωρινά. Όποιες και αν είναι οι επιπτώσεις της κρίσης και οι αλλαγές που την ακολουθούν στο πλαίσιο της νέας κανονικότητας, είναι εμφανές ότι θα υπάρξει ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας της Εταιρικής Υπευθυνότητας για την κοινωνία και τον άνθρωπο.