Μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς «εδώ και τώρα» ζητάει το ΔΝΤ

Όπως αναφέρουν τα ανώτατα στελέχη του ΔΝΤ Vitor Gaspar, Martin Mühleisen και Rhoda Weeks-Brown στην ανάλυση τους, η διαφθορά και η κατάχρηση δημόσιου αξιώματος για ιδιωτικό κέρδος, είναι κάτι περισσότερο από σπατάλη χρημάτων, καθώς διαβρώνουν το κοινωνικό συμβόλαιο και τη δυνατότητα κάθε κυβέρνησης να βοηθήσει στην ανάπτυξη της οικονομίας με τρόπο που να ωφελεί όλους τους πολίτες.

Σύμφωνα με στα στελέχη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου η διαφθορά ήταν ένα πρόβλημα πριν από την κρίση, αλλά η πανδημία του κορωνοϊού αύξησε τη σημασία της ισχυρότερης διακυβέρνησης για τους εξής τρεις λόγους:

Πρώτον, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην οικονομία κατά την καταπολέμηση της πανδημίας και την παροχή οικονομικών στήριξης σε ανθρώπους και επιχειρήσεις. Αυτός ο διευρυμένος ρόλος είναι κρίσιμος, αλλά αυξάνει επίσης τις ευκαιρίες για διαφθορά. Για να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα και τα μέτρα βοηθούν τους ανθρώπους που τα χρειάζονται περισσότερο, οι κυβερνήσεις χρειάζονται έγκαιρες και διαφανείς εκθέσεις, εκ των υστέρων ελέγχους και διαδικασίες λογοδοσίας και στενή συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα.

Δεύτερον, καθώς επιδεινώνονται τα δημόσια οικονομικά, οι χώρες πρέπει να αποτρέψουν τη φοροδιαφυγή και τη σπατάλη και την απώλεια κεφαλαίων που προκαλούνται από διαφθορά στις δημόσιες δαπάνες.

Τρίτον, οι κρίσεις δοκιμάζουν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην κυβέρνηση και τους θεσμούς και η ηθική συμπεριφορά γίνεται πιο έντονη όταν οι ιατρικές υπηρεσίες έχουν τόσο μεγάλη ζήτηση. Τα στοιχεία διαφθοράς θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ικανότητα μιας χώρας να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στην κρίση, να εμβαθύνει τον οικονομικό αντίκτυπο και να απειλήσει την απώλεια πολιτικής και κοινωνικής συνοχής.

«Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, το ΔΝΤ δεν έχει πάρει το βλέμμα του από το έργο της καταπολέμησης της διαφθοράς. Το μήνυμά μας προς όλες τις κυβερνήσεις ήταν σαφές: ξοδέψτε ό, τι χρειάζεστε, αλλά κρατήστε τις αποδείξεις, γιατί δεν θέλουμε να χαθεί η λογοδοσία», αναφέρουν τα ανώτατα στελέχη του ΔΝΤ.

Κατά τους ίδιους το ΔΝΤ έχει αυξήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια την εστίασή του σε θέματα διακυβέρνησης και διαφθοράς. Ενδεικτικά, το Ταμείο εξετάζει πιο ειλικρινά και σε μεγαλύτερο βάθος θέματα διακυβέρνησης στις χώρες που εμπλέκεται. Το 2019, το ΔΝΤ συζήτησε ζητήματα διακυβέρνησης με τις κυβερνήσεις χωρών τέσσερις φορές περισσότερο από τον μέσο όρο των προηγούμενων δέκα ετών.

Παράλληλα, το προσωπικό του Ταμείου προτείνει πιο συγκεκριμένες συστάσεις διακυβέρνησης και καταπολέμησης της διαφθοράς. Τα προγράμματα δανεισμού που υποστηρίζονται από το ΔΝΤ περιλαμβάνουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση και τις μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς, ενώ οι βελτιώσεις στη διακυβέρνηση αποτελούν πλέον βασικό στόχο πολλών προγραμμάτων.

Ακόμη, το ΔΝΤ ενίσχυσε την τεχνική βοήθεια για να βοηθήσει χώρες να ενισχύσουν τις προσπάθειες διακυβέρνησης και καταπολέμησης της διαφθοράς. Στόχος είναι να βοηθηθούν χώρες να βελτιώσουν τη διακυβέρνηση σε τομείς όπως η φορολογική διοίκηση, η εποπτεία των δαπανών, η δημοσιονομική διαφάνεια, η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα, τα όργανα κατά της διαφθοράς και οι δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων ανώτερων κρατικών υπάλληλων.

Επίσης, μέχρι στιγμής, δέκα προηγμένες οικονομίες - Αυστρία, Καναδάς, Τσεχική Δημοκρατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες - έχουν συμμετάσχει στην εθελοντική αξιολόγηση των εθνικών τους πλαισίων για να περιορίσουν τις ευκαιρίες για διακρατική διαφθορά. Ο σκοπός των αξιολογήσεων, που διενεργούνται από το ΔΝΤ, είναι να καθοριστεί ο βαθμός στον οποίο μια χώρα κάνει δύο πράγματα:

1. ποινικοποιεί και διώκει τη δωροδοκία ξένων δημοσίων υπαλλήλων και
2. εμποδίζει τους ξένους αξιωματούχους να αποκρύπτουν έσοδα προερχόμενα από διαφθορά.

«Αυτή η κρίση θα οξύνει τα επόμενα χρόνια την εστίασή μας στη διακυβέρνηση λόγω των καταστροφικών επιπτώσεων και του κόστους της πανδημίας για τους ανθρώπους και τις οικονομίες. Οι χώρες δεν μπορούν να χάνουν πολύτιμους πόρους τόσο σε καλές εποχές, πολύ δε περισσότερο κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία. Αν υπήρχε ποτέ χρόνος για μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς, αυτός είναι τώρα», σημειώνουν καταλήγοντας τα στελέχη του ΔΝΤ.