Τα capital controls χαλαρώνουν, οι αδρανείς καταθέσεις παραμένουν «παγωμένες»

Με τη νέα χαλάρωση των capital controls θα επιτρέπονται και αναλήψεις χρημάτων άνω του ποσού των 1.800 ευρώ μηνιαίως, αλλά μόνο για όσους καταθέτουν φυσικό χρήμα στην τράπεζα (ανάληψη έως και το 100% των ποσών που καταθέτουν), καθώς και για τα εμβάσματα από το εξωτερικό (ανάληψη του 50% του ποσού του εμβάσματος).

Οι αδρανείς καταθέσεις

Αν και η κυβέρνηση σε συνεννόηση με την Τράπεζα της Ελλάδος και τους θεσμούς κάνει βήματα σταδιακής άρσης των κεφαλαιακών περιορισμών σε κάποιους τομείς διατηρεί τις απαγορεύσεις χωρίς να υφίσταται λόγος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το θέμα των αδρανών τραπεζικών λογαριασμών. Αδρανής καταθετικός λογαριασμός χαρακτηρίζεται εκείνος στον οποίο δεν έχει πραγματοποιηθεί αποδεδειγμένα καμία πραγματική συναλλαγή από τους δικαιούχους καταθέτες για χρονικό διάστημα 20 ετών.

Βάσει του νομού 4151/2013 (σ.σ. ο οποίος αναθεώρησε ένα απαρχαιωμένο πλαίσιο που ίσχυε από το 1948) κάθε πιστωτικό ίδρυμα, που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, οφείλει αμέσως μετά την παρέλευση του χρονικού ορίου της 20ετίας να αποδίδει στο Δημόσιο συγκεντρωτικά μέχρι το τέλος Απριλίου κάθε έτους τα υπόλοιπα των αδρανών καταθέσεων, πλέον αναλογούντων τόκων, καταθέτοντας στην Τράπεζα της Ελλάδος τα σχετικά ποσά σε ειδικό λογαριασμό και να ενημερώνει ταυτόχρονα την αρμόδια Διεύθυνση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τον νόμο.

Ο νόμος 4151/2013 προβλέπει την υποχρέωση ειδοποίησης του δικαιούχου εν δυνάμει αδρανούς κατάθεσης πριν τη συμπλήρωση του χρόνου παραγραφής περισσότερες από μία φορές (εφόσον πρόκειται για ποσό άνω των 100 ευρώ), ενώ ορίζει με σαφήνεια ότι εάν οι ειδοποιήσεις αποδειχθούν άκαρπες το υπόλοιπο αδρανούς καταθετικού λογαριασμού παραγράφεται υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου μετά την παρέλευση 20ετίας.

Όλα αυτά ίσχυαν έως τον Ιούνιο του 2015. Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 28ης Ιουνίου 2015 «Επείγουσες ρυθμίσεις για τη θέσπιση περιορισμών στην ανάληψη μετρητών και τη μεταφορά κεφαλαίων» απαγορεύθηκε η ενεργοποίηση των αδρανών λογαριασμών και ανεστάλησαν τα άρθρα 7 και 8 του Ν. 4151/2013 που προβλέπουν πως οι τράπεζες πρέπει να αποδίδουν στο Δημόσιο συγκεντρωτικά μέχρι το τέλος Απριλίου κάθε έτους τα υπόλοιπα των αδρανών καταθέσεων. Αυτός μάλιστα ο περιορισμός εξακολουθεί να ισχύει μέχρι και σήμερα παρά την εξομάλυνση των επιπέδων ρευστότητας των τραπεζών.

Οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες

Η ανάκτηση των αδρανών καταθέσεων είναι σημαντική για ένα και μόνον λόγο. Σύμφωνα με το νόμο Ν. 4151/2013, η χρήση των κεφαλαίων από αδρανείς καταθέσεις επιτρέπεται αποκλειστικά για σκοπούς στήριξης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Τα χρήματα αυτά δεν είναι πολλά, αλλά ούτε και λίγα.

Τα έτη 2014 -215 το Δημόσιο εισέπραξε από τα υπόλοιπα των αδρανών καταθέσεων συνολικά 48 εκατ. ευρώ περίπου. Σύμφωνα δε με τραπεζικές πηγές εάν υπήρχε άρση της απαγόρευσης το Δημόσιο θα μπορούσε σήμερα να διασφαλίσει περίπου 10 εκατ. ευρώ από την πηγή αυτή, τα οποία θα κατευθύνονταν στο σύνολο τους για την στήριξη των ασθενών ομάδων του πληθυσμού.

Δεδομένου ότι οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανέρχονται σήμερα στα 121,245 δισ. ευρώ το «ξεπάγωμα» των αδρανών τραπεζικών λογαριασμών του Ν. 4151/2013 δεν θα επέφερε καμία αισθητή αλλαγή στη ρευστότητα των τραπεζών, ωστόσο θα μπορούσε να ανακουφίσει χιλιάδες αναξιοπαθούντες συμπολίτες μας.