Ανακαλύπτοντας τους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα του νερού που καταναλώνουμε

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η αξία του πόσιμου νερού για την ανθρωπότητα είναι ανεκτίμητη, καθώς συνιστά έναν από τους σπουδαιότερους παράγοντες για την ανάπτυξη και τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη. Ωστόσο, το γεγονός πως με μία μόνο κίνηση, ανοίγοντας δηλαδή τη βρύση μας, μπορούμε να έχουμε απευθείας πρόσβαση σε ένα τόσο «πολύτιμο» φυσικό αγαθό, μας δημιουργεί την απατηλή εντύπωση πως πρόκειται για έναν πόρο που υπάρχει σε αφθονία, πράγμα που δεν ισχύει και οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, ακούμε όλο και πιο συχνά τη φράση «διάφανος χρυσός», καθώς μέσω αυτής, οι ειδικοί θέλουν να υπογραμμίσουν πόσο απαραίτητο είναι να βελτιώσουμε τις καθημερινές μας συνήθειες, πραγματοποιώντας μία πιο ευσυνείδητη και συνετή χρήση του πόσιμου νερού στην καθημερινότητά μας. Ειδικότερα την παρούσα περίοδο και εν μέσω αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης που βιώνουμε, το νερό αποτελεί ένα μέσο προστασίας της δημόσιας υγείας, ένα αγαθό που όχι μόνο συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του οργανισμού μας, αλλά μας βοηθά να περιορίζουμε σημαντικά και την εξάπλωση της πανδημίας, μέσα από καθημερινές συνήθειες, όπως το πλύσιμο των χεριών.

Εξασφαλίζοντας καλύτερη ποιότητα νερού και ένα πιο βιώσιμο μέλλον

Λαμβάνοντας υπόψη μας όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε γιατί είναι απαραίτητο να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, ώστε να διαφυλάξουμε αυτό το «πολύτιμο» αγαθό, εξασφαλίζοντας έτσι ένα ελπιδοφόρο μέλλον και για τις επόμενες γενιές. Να υπογραμμίσουμε ότι σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, υπολογίζεται πως σε λιγότερο από μία δεκαετία, οι ανάγκες μας για πόσιμο νερό θα έχουν αυξηθεί σημαντικά, γεγονός που θα επηρεάσει τουλάχιστον το 30% του συνολικού πληθυσμού του πλανήτη και περισσότερες από 50 χώρες.

Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, για να προστατεύσουμε αυτό το πολύτιμο αγαθό; Τα πάντα ξεκινούν από τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων μας και της βιοποικιλότητάς τους. Ποια είναι τα μέτρα όμως τα οποία έχουμε λάβει σε εγχώριο επίπεδο προς αυτή την κατεύθυνση; Το παράδειγμα της ΕΥΔΑΠ είναι σίγουρα χαρακτηριστικό. Και αυτό διότι στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτινων πόρων και της διατήρησης της βιοποικιλότητας τους, διαχειρίζεται τον κύκλο του νερού, έτσι ώστε να προστατεύει τα υδάτινα οικοσυστήματα, στις περιοχές όπου ασκεί τις δραστηριότητές της.

Αν αναλογιστούμε, για παράδειγμα, πως η φυσική λίμνη Υλίκη -πηγή υδροληψίας για το υδροδοτικό σύστημα της ελληνικής πρωτεύουσας- αποτελεί περιοχή του δικτύου προστασίας της Φύσης Natura 2000, πως η τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα -ο πρώτος ταμιευτήρας του υδροδοτικού συστήματος της Αττικής- συνιστά σημαντικό υγροβιότοπο και οι ταμιευτήρες του Μόρνου και του Ευήνου αποτελούν σημαντικά υγροτοπικά οικοσυστήματα, είναι εύκολο να κατανοήσουμε τη σημασία της προστασίας της βιοποικιλότητάς τους. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, η ΕΥΔΑΠ -σε συνεργασία με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο- ανέθεσε σε μελετητές τη διερεύνηση της δυνατότητας διατήρησης μιας ελάχιστης ροής, που ονομάζεται «οικολογική παροχή», στη Λίμνη Μαραθώνα. Στο Φράγμα του Μαραθώνα ήδη έχουν υλοποιηθεί οι απαραίτητες παρεμβάσεις, ώστε να αυξηθεί η παραμένουσα παροχή κατάντη του Φράγματος σε 25 l/sec.

Δεν έμεινε όμως, μόνο εκεί. Προκειμένου να συμβάλλει στην ορθολογική διαχείριση και προστασία των υδατικών πόρων, ικανοποιώντας παράλληλα τους κατοίκους της Αττικής, στράφηκε στην εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών συντήρησης και αναβάθμισης του δικτύου ύδρευσής της. Από τη διαχείριση της πίεσης στο δίκτυο ύδρευσης (pressure management) για την αποφυγή άσκοπης καταπόνησης των αγωγών από υπερβολικές πιέσεις και το πρόγραμμα αντικατάστασης δικτύου ύδρευσης -που παρέχει αξιόπιστη και αδιάλειπτη παροχή νερού και βελτίωση του επιπέδου παροχής υπηρεσιών προς τους καταναλωτές- μέχρι την έρευνα σε ό,τι αφορά στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών με σκοπό τη μετάβαση στο έξυπνο δίκτυο, δηλαδή το smart water network.

Προστατεύοντας το νερό με τη βοήθεια της τεχνολογίας

Προκειμένου να απολαμβάνουμε καθημερινά καθαρό και ποιοτικό πόσιμο νερό, ωστόσο, συμβάλλοντας παράλληλα στην ορθή και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων, εξίσου απαραίτητη είναι και η διασφάλιση της ορθολογικής διαχείρισης του νερού.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, λοιπόν, ο ορθολογικός σχεδιασμός του δικτύου ύδρευσης κρίνεται απαραίτητος. Και μπορεί οι παράγοντες που επηρεάζουν την αναγκαία ποσότητα του παρεχόμενου πόσιμου νερού να ποικίλουν όμως, με τις κατάλληλες δράσεις και τα απαραίτητα μέτρα, το εν λόγω ζητούμενο μπορεί να επιτευχθεί.

Στην περίπτωση της Αττικής, τα μέτρα που έχει λάβει η ΕΥΔΑΠ, συμβάλλουν αναμφίβολα στην επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου. Τα παραδείγματα είναι πολλά: Από τις ζώνες πίεσης και τη βέλτιστη διαχείρισή τους προκειμένου να ελέγχεται η πίεση των αγωγών και συνεπώς να αυξάνεται η αποδοτικότητα της λειτουργίας του δικτύου ύδρευσης εν γένει μέχρι το σύστημα τηλελέγχου-τηλεχειρισμού που εγκατέστησε για να παρακολουθείται σε 24ωρη βάση το δίκτυο ύδρευσης και από τα έργα για την προληπτική συντήρηση των αγωγών της στην αντικατάσταση και εξυγίανση των υφιστάμενων αγωγών δικτύων και των υδροπαροχών ακινήτων. Να αναφέρουμε ενδεικτικά πως στους Δήμους Χαλανδρίου και Παλαιού Φαλήρου η ΕΥΔΑΠ αντικατέστησε 80.000 παλαιά οικιακά υδρόμετρα με νέα υδρόμετρα σύγχρονης τεχνολογίας (smart meters) και το 2018 ξεκίνησε το πρόγραμμα αντικατάστασης 1.066 παλαιών υδρομετρητών ειδικών παροχών διατομών, με την τοποθέτηση αντίστοιχων υδρομετρητών σύγχρονης τεχνολογίας.

Κάπου εδώ βέβαια, προκύπτει το εξής ερώτημα: Πώς θα μπορέσουμε εμείς οι ίδιοι να συμβάλλουμε στην προσπάθεια που γίνεται για την προστασία και την ορθή διαχείριση του νερού; Τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά από όσο πιστεύουμε και η αρχή στη συγκεκριμένη περίπτωση, θα γίνει από το σπίτι μας. Ελέγχοντας, για παράδειγμα, τα υδραυλικά μας για να εντοπίσουμε κάποια πιθανή διαρροή και επιλέγοντας σύγχρονες οικιακές συσκευές, οι οποίες δεν ενισχύουν την άσκοπη σπατάλη νερού, αλλά συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος, μπορούμε να κάνουμε τα πρώτα βήματα προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Εξίσου σημαντικό, βέβαια, είναι το να αλλάξουμε και τις προσωπικές μας συνήθειες μας, περιορίζοντας το νερό που καταναλώνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας -ενώ κάνουμε για παράδειγμα μπάνιο ή πλένουμε τα πιάτα μας- και δίνοντας συγχρόνως το σωστό παράδειγμα στα μικρότερα μέλη της οικογένειας. Με αυτόν τον τρόπο, θα κάνουμε ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα, για την προστασία ενός κοινού και «πολύτιμου» αγαθού, όπως είναι το πόσιμο νερό.

Το σίγουρο είναι πως το νερό αποτελεί έναν πολύτιμο, φυσικό σύμμαχο του ανθρώπινου οργανισμού σε καιρούς υγειονομικής κρίσης, αλλά και καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας, ενώ η ποιότητα και η ποσότητα νερού που καταναλώνουμε καθημερινά, αποτελεί έναν παράγοντα που σε βάθος χρόνου, μπορεί να επηρεάσει τη σωματική και την πνευματική μας υγεία. Ακριβώς για αυτό, ειδικότερα όσοι ζούμε στην Αττική και απολαμβάνουμε ένα από τα πιο ποιοτικά πόσιμα νερά της Ευρώπης χάρη στην ΕΥΔΑΠ, αισθανόμαστε τυχεροί.

Κλείνοντας, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η εξοικονόμηση νερού είναι μία ευθύνη που μοιραζόμαστε όλοι από κοινού. Ακριβώς επειδή η αξία του πόσιμου, υγιεινού νερού είναι ανεκτίμητη για τον καθένα μας, είναι χρέος μας να συμβάλλουμε με κάθε τρόπο στην παγκόσμια προσπάθεια που γίνεται, για τη διαφύλαξη του «διάφανου χρυσού» που αποτελεί «πηγή» ζωής για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για τα πολλαπλά οφέλη που καθημερινά μας παρέχει.