Αυτοκίνητο, πλοίο, τρένο ή αεροπλάνο: Ποιο μηχανοκίνητο μέσο μεταφοράς είναι το πιο οικολογικό

Βάδισμα και ποδήλατο συνιστούν οι ειδικοί, καθώς αυτοί είναι οι καλύτεροι τρόποι μετακίνησης τόσο για την υγεία μας όσο και για το περιβάλλον. Καθώς όμως οι μηχανοκίνητες μεταφορές είναι πραγματικότητα και βρίσκονται στη ζωή μας και στην καθημερινότητά μας, καλό είναι να γνωρίζουμε ποια από τις επιλογές που διαθέτουμε είναι η πιο οικολογική: Αυτοκίνητο, πλοίο, τρένο ή αεροπλάνο να επιλέγουμε για τις μετακινήσεις μας; Ας δούμε ποια είναι η απάντηση που δίνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), με βάση τα αποτελέσματα δύο μελετών για τις μεταφορές και το περιβάλλον που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα.

Μια εξίσωση με πολυπαραγοντικές μεταβλητές

Μια βιαστική απάντηση, στη βάση γενικών γνώσεων, δεν είναι απαραίτητα η σωστή, καθώς όσον αφορά στις μετακινήσεις με μηχανοκίνητα μέσα μεταφοράς και το ποιο θεωρείται το πιο οικολογικό, μιλάμε για μία εξίσωση με πολυπαραγοντικές μεταβλητές που είναι καλό να εξετάζονται κατά περίπτωση και με βάση όλα τα ενδεχόμενα. Έτσι λοιπόν, μεταξύ των μετακινήσεων με αεροπλάνο, τρένο, πλοίο ή αυτοκίνητο, δεν είναι πάντοτε σαφές ποια επιλογή είναι καλύτερη για το περιβάλλον.

Η τελευταία ετήσια έκθεση με τίτλο Transport and Environment Report 2020 (TERM) (Έκθεση για τις μεταφορές και το περιβάλλον 2020 (TERM)) εξετάζει το ζήτημα αυτό και εκτιμά την αξία των σιδηροδρομικών και αεροπορικών μετακινήσεων, καθώς καταβάλλονται προσπάθειες στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία περιλαμβάνει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές κατά 90% έως το 2050 σε σύγκριση με το 1990. Η μετάβαση σε πιο βιώσιμες μεταφορές μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Για τις επιβατικές μεταφορές, η μετάβαση από τις αεροπορικές στις σιδηροδρομικές μετακινήσεις μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο, σύμφωνα με την έκθεση.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις τρένων και αεροπλάνων

Οι μεταφορές αντιπροσώπευαν το 25% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ το 2018. Οι εκπομπές του τομέα αυτού προέρχονται κυρίως από τις οδικές μεταφορές (72%), ενώ οι θαλάσσιες και οι αεροπορικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν το 14% και το 13% των εκπομπών αντίστοιχα και οι σιδηροδρομικές μεταφορές το 0,4% (εκπομπές μόνο από τα ντιζελοκίνητα τρένα). Εκτός από την άμεση συμβολή τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη και στην ατμοσφαιρική ρύπανση λαμβάνονται επίσης υπόψη οι εκπομπές που προκύπτουν κατά την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τα τρένα και τα αεροσκάφη. Οι μεταφορές προκαλούν επίσης εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων εκτός των καυσαερίων, για παράδειγμα από την τριβή φρένων, τροχών και ελαστικών ή σιδηροδρομικών γραμμών.

Τρένο, αεροπλάνο ή αυτοκίνητο;

Η έκθεση εξετάζει ειδικότερα τις επιπτώσεις των σιδηροδρομικών και αεροπορικών μετακινήσεων, οι οποίες αποτελούν μεγάλο μέρος του τομέα των επιβατικών μεταφορών στην Ευρώπη. Η αξιολόγηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η σιδηροδρομική μετακίνηση είναι ο καλύτερος και πιο συνετός τρόπος μετακίνησης, εκτός από το βάδισμα ή την ποδηλασία. Οι επιπτώσεις των εκπομπών των αεροπορικών μεταφορών είναι πολύ υψηλότερες σε επιβατοχιλιόμετρα, ωστόσο, η έκθεση επισημαίνει ότι το αεροπλάνο δεν είναι κατ’ ανάγκη η πλέον επιβλαβής επιλογή. Η μετακίνηση με βενζίνη ή πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο, ιδίως εάν ταξιδεύει κανείς μόνος του, μπορεί να είναι πιο επιβλαβής, ενώ για μεγαλύτερες αποστάσεις, η αύξηση του περιβαλλοντικού κόστους των αεροπορικών μετακινήσεων είναι μικρότερη, καθώς το περιβαλλοντικό κόστος της προσγείωσης και απογείωσης δεν μεταβάλλεται με την απόσταση μιας απευθείας πτήσης.

Η αξιολόγηση βασίζεται σε σύγκριση των μετακινήσεων μεταξύ 20 ζευγών πόλεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Τρένο και πλοίο οι πιο οικολογικές επιλογές

Σε ξεχωριστό ενημερωτικό δελτίο του ΕΟΠ, το οποία βασίζεται σε μελέτη που ανατέθηκε από τον ΕΟΠ, αναφέρεται ότι τόσο οι σιδηροδρομικές όσο και οι θαλάσσιες μεταφορές είναι οι επιλογές με τη χαμηλότερη ένταση άνθρακα για τις μηχανοκίνητες μεταφορές. Οι σιδηροδρομικές και οι πλωτές μεταφορές έχουν τις χαμηλότερες εκπομπές ανά χιλιόμετρο και μονάδα μεταφοράς, ενώ οι αεροπορικές και οι οδικές μεταφορές έχουν πολύ μεγαλύτερες εκπομπές.

Ενώ η απόδοση των σιδηροδρομικών και των αεροπορικών μεταφορών βελτιώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της 5ετούς περιόδου που καλύπτει η μελέτη, η απόδοση άλλων τρόπων μεταφοράς φαίνεται να έχει παραμείνει στάσιμη. Σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η στροφή προς τις σιδηροδρομικές και πλωτές μεταφορές, ενώ παράλληλα πρέπει να βελτιωθεί η απόδοση ως προς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όλων των μηχανοκίνητων τρόπων μεταφοράς.