Η διαμάχη για τα οικόπεδα νότια της Κρήτης και η αντιφατική στάση της Λιβύης

Τον Ιούνιο, Τρίπολη και Βεγγάζη μέσω ανακοινώσεων κατηγορούν την Αθήνα για παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης.

Οι συγκεκριμένες κινήσεις γίνονται λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση των ελληνικών αρχών για την έναρξη διεθνούς πρόσκλησης υποβολής προσφορών για τη χορήγηση αδειών για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης.

Την αρχή κάνει το υπουργείο Εξωτερικών της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά που ελέγχει τη δυτική πλευρά, καταγγέλλοντας την Ελλάδα ότι, με τον καθορισμό των δύο οικοπέδων, παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας της Βορείου Αφρικής.

Η Τρίπολη εκφράζει ρητή διαφωνία με κάθε ενέργεια έρευνας ή εκμετάλλευσης σε αυτές τις περιοχές, «ελλείψει προηγούμενης νομικής συμφωνίας που να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο».

Η λιβυκή πλευρά ισχυρίζεται ότι ορισμένες από τις συγκεκριμένες περιοχές εμπίπτουν σε ζώνες θαλάσσιας κυριαρχίας που βρίσκονται υπό διαφορά μεταξύ των δύο χωρών.
Πρόκειται για οικόπεδα , τα οποία έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον ο αμερικανικός κολοσσός Chevron.

Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς είναι άμεση, με πηγές του υπουργείου Ενέργειας να σχολιάζουν ότι «η Ελλάδα ασκεί στην πράξη τα κυριαρχικά της δικαιώματα με σταθερή προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει τον διάλογο, πάντοτε όμως στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας».

Ύστερα, τη σκυτάλη, στη γραμμή της Τουρκίας, παίρνει η ανατολική Λιβύη και το στρατόπεδο του Χαφτάρ. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ανατολικής Λιβύης, ισχυρίζεται ότι «οποιεσδήποτε δραστηριότητες προς εξερεύνηση ή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες περιοχές ή περιοχές που εμπίπτουν στη θαλάσσια δικαιοδοσία της Λιβύης, χωρίς την προηγούμενη και ρητή συγκατάθεσή της, θα θεωρούνται παράνομες και επιθετικές πράξεις και θα συνεπάγονται όλες τις συνακόλουθες νομικές ευθύνες, βάσει του διεθνούς δικαίου». Μάλιστα, προειδοποιεί ότι «η κλιμάκωση από την πλευρά της Ελλάδας θα επιδείνωνε τις εντάσεις στη Μεσόγειο και θα παρεμπόδιζε τις προσπάθειες προώθησης της σταθερότητας και της διεθνούς συνεργασίας με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό της κυριαρχίας και των κοινών συμφερόντων». Ταυτόχρονα καλεί την Αθήνα να σταματήσει αμέσως όλες τις διαδικασίες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την προσφορά ή την ανάθεση οποιωνδήποτε έργων για εξερεύνηση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές που εμπίπτουν στα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης.

Οι αντιδράσεις σημειώνονται σε μία χρονική στιγμή που η ελληνική πλευρά έχει ήδη εκφράσει την επιθυμία να πραγματοποιηθεί η επίσκεψη Γεραπετρίτη σε Βεγγάζη και Τρίπολη , επιδιώκοντας να ανοίξουν οι δίαυλοι επικοινωνίας.

Οι ρηματικές διακοινώσεις της Τρίπολης στον ΟΗΕ

Η Τρίπολη έχει ήδη ανακοινώσει την επόμενη κίνησή της επιχειρώντας να επιβάλει τετελεσμένα με το παράνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, τη στιγμή που και η πλευρά της Βεγγάζης φέρεται να εξετάζει την κύρωσή της. Καταθέτει δύο ρηματικές διακοινώσεις στον ΟΗΕ τορπιλίζοντας τον διάλογο. Στη μία που έχει κατατεθεί στις 27 Μαϊου χαρακτηρίζει άκυρη και ανυπόστατη την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία, παράνομη την ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο, ενώ απορρίπτει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.

Μάλιστα, παραθέτει με συντεταγμένες και χάρτη τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της έως την Κρήτη βάζοντας στο στόχαστρο και την Αίγυπτο. Η Αθήνα απαντά άμεσα μέσω διπλωματικών πηγών υπογραμμίζοντας πώς «το διεθνές δίκαιο δεν επικαθορίζεται από μονομερείς ρηματικές διακοινώσεις, ούτε από ευσεβείς πόθους τρίτων. Τέτοιες θέσεις δεν παραπέμπουν σε ετοιμότητα για επανέναρξη συνομιλιών για οριοθέτηση Υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας».

Υπενθυμίζεται ότι στη Ρηματική Διακοίνωση που δημοσιεύθηκε στις 3 Ιουλίου , η Λιβύη αμφισβητεί ευθέως την μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα.Η Αθήνα έχει διαμηνύσει πώς θα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα .Με τις δύο ρηματικές διακοινώσεις, η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά, η οποία θεωρείται δορυφόρος της Άγκυρας επιχειρεί να επαναφέρει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο .Ωστόσο , η κυβέρνηση της Τρίπολης που υπέγραψε το εν λόγω μνημόνιο το 2019 δεν είχε και δεν έχει πλήρη νομιμοποίηση για να συνάψει διεθνείς συμφωνίες.

Ο σεβασμός της μέσης γραμμής

Ωστόσο, όταν έρχεται η στιγμή κάποιου « Deal » δηλαδή κάποιας συμφωνίας οι Λίβυοι δείχνουν να σέβονται τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το μνημόνιο σεισμικών ερευνών σε τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα που υπεγράφη τον Ιούνιο από τις κρατικές πετρελαϊκές εταιρίες Λιβύης -Τουρκίας (NOC και TPAΟ).

Στον χάρτη που έχει δώσει στη δημοσιότητα η εταιρεία πετρελαίου της Λιβύης τα τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα στα οποία θα πραγματοποιήσει έρευνες η τουρκική εταιρεία, βρίσκονται νοτίως της μέσης γραμμής των ελληνολιβυκών θαλάσσιων συνόρων.Επιπρόσθετα, στον χάρτη που έχει δώσει στη δημοσιότητα στις 3 Μαρτίου , ο Εθνικός Οργανισμός Πετρελαίου της Λιβύης, ακολουθεί πλήρως τη μέση γραμμή. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι «σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν θα δεχθεί καμία παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».