Προς ακύρωση το τετ α τετ Μητσοτάκη - Ερντογάν - Το blame game για το «ναυάγιο» και οι αιχμές

των Χρύσανθου Κοσελόγλου και Μαρίας Τσιλινίκου

Μετά από ένα διπλωματικό θρίλερ που προκάλεσε η Άγκυρα, με την αρχική αναβολή του τετ α τετ, στη 1:00 το πρωί της Τετάρτης, πηγές της Ελληνικής Κυβέρνησης από τη Νέα Υόρκη ξεκαθάρισαν το τοπίο.

Στον «αέρα» η συνάντηση

Ανώτατη Κυβερνητική πηγή δηλώνει «δεν ξέρω αν τελικά θα γίνει η συνάντηση. Το βλέπω πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή, με βάση και το πρόγραμμα του Πρωθυπουργού, το οποίο είναι εξαιρετικά βαρύ την Τετάρτη. Αλλά κι αν δεν γίνει, θα υπάρξει ευκαιρία να τα πούν οι δύο ηγέτες κάποια άλλη στιγμή. Εξάλλου, ο Πρωθυπουργός έχει ήδη συναντηθεί επτά φορές με τον Πρόεδρο Ερντογάν και πάντα εμείς επιδιώκουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας».

Απάντηση της Άγκυρας μέσω Milliyet

Σύμφωνα την τουρκική εφημερίδα Milliyet, το αίτημα για τη συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη προήλθε από την Αθήνα…και όχι από την Τουρκία, με το δημοσίευμα μάλιστα να αναφέρει ότι «ο διπλωματικός Σύμβουλος του Ερντογάν, Ακίφ Τσαγκατάι Κιλίτς συζήτησε το θέμα της συνάντησης με τον Έλληνα ομόλογό του, την περασμένη εβδομάδα».

Η Milliyet έφτασε στο σημείο να επιρρίψει ευθύνες στην Αθήνα και να αναφέρει πώς «λόγω του φορτωμένου προγράμματος του Προέδρου Ερντογάν, υπήρξε συμφωνία να μην ανακοινωθεί η συνάντηση, αλλά μόνο μετά την ολοκλήρωσή της. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά ανακοίνωσε τη συνάντηση κατά παράβαση της συμφωνίας. Μετά από αυτή την εξέλιξη, η προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση αναβλήθηκε κατόπιν αιτήματος της Άγκυρας».

Απάντηση Αθήνας: «Ήταν κανονισμένο το ραντεβού»

Ανώτατη Κυβερνητική πηγή ξεκαθαρίζει όμως πως «κατα την οργάνωση της συνάντησης, η δική μας πλευρά ήταν σαφής. Εμείς πάντα προαναγγέλλουμε τις συναντήσεις μας, η Τουρκία συνήθως δεν τις προαναγγέλλει. Το ραντεβού ήταν απολύτως κανονισμένο, ήταν συμφωνημένο και εμείς ανακοινώσαμε τη συνάντηση στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ».

Το παρασκήνιο

Αρχικά η Αθήνα επέλεξε προς τα έξω το καλό σενάριο δείχνοντας καλή διάθεση, σύμφωνα με το οποίο πολύ απλά «δεν έβγαιναν οι ώρες», από την άλλη όμως προετοιμαζόταν και για το ενδεχόμενο ακύρωσης του τετ α τετ και το τι αυτό θα συνεπαγόταν για την επόμενη ημέρα στα ελληνοτουρκικά αλλά και για τις επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή.

Ήταν 16:10 το μεσημέρι της Τρίτης όταν «από το πουθενά», αρχίζει να διαρρέει από τη Νέα Υόρκη η πληροφορία ότι το ραντεβού είναι στο «αέρα». Λίγα λεπτά νωρίτερα η Τουρκική αποστολή είχε ενημερώσει την ελληνική ομάδα (Γεραπετρίτης, Νικολαίδης, Πελώνη, Ευθυμίου κ.α.) ότι ο χρόνος δεν επαρκεί καθώς θα πρέπει ο Πρόεδρος Ερντογάν να μεταβεί στη συνάντηση μουσουλμανικών χωρών για τη Γάζα που διοργάνωσε ο Τραμπ.

Στους δημοσιογραφικούς κύκλους της Αθήνας σημαίνει όπως είναι φυσικό συναγερμός. Σε μπαράζ τηλεφωνημάτων που δέχεται η ελληνική αποστολή, από το χαμηλότερο, ως το υψηλότερο επίπεδο, υπάρχει τις πρώτες ώρες η διαβεβαίωση πως «δεν υπάρχει κάτι άλλο» και πως «η πρωτοβουλία Τραμπ έπεσε την ίδια ώρα».

Η προγραμματισμένη συνάντηση των δύο ηγετών είχε οριστεί για τις 14:00 το μεσημέρι τοπική ώρα, δηλαδή 21:00 ώρα Ελλάδος, η πρωτοβουλία Τραμπ όμως ξεκινούσε στις 21:30.

Αν υπολογιστεί πως το ελληνοτουρκικό τετ α τετ θα κρατούσε μισή ώρα (με μεταφραστές, δηλαδή καθαρός χρόνος 15-20 λεπτών) ήταν σχεδόν αδύνατο ο Ερντογάν και να κάνει ένα τόσο σοβαρό τετ α τετ και να φύγει στην ώρα του για να φτάσει στον Τραμπ.

«Η σύσκεψη από τον Τραμπ ανακοινώθηκε τη Δευτέρα χωρις συγκεκριμενη ωρα» εξήγησε χθες ο Κυβ. Εκπρόσωπος» (one) απαντώντας σε όσους αναρωτιόντουσαν μα γιατί να αναβληθεί η συνάντηση λίγες ώρες πριν, αφού ήταν γνωστή, και όχι από το απόγευμα της Δευτέρας…

Π. Μαρινάκης: «Απρεπέστατη ενέργεια» μία ακύρωση της συνάντησης

Το «χέρι τους στη φωτιά» πως η αναβολή δεν ήταν εσκεμμένη πάντως δεν έβαζε κανείς στα ανώτατα επίπεδα της Κυβέρνησης.

Είναι χαρακτηριστικό πως μόλις ηρέμησαν τα πνεύματα το απόγευμα της Τρίτης και με την αντιπολίτευση ήδη να βγαίνει εν μέρει (εξαίρεση το ΠΑΣΟΚ) στα κάγκελα, από την Κυβέρνηση εστάλησαν οι πρώτες προειδοποιήσεις στην άλλη πλευρά του Αιγαίου.

Ο Δημήτρης Μάντζος, υπεύθυνος του Κ.Τ.Ε. Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ, δήλωσε: «Εφόσον πρόκειται, πράγματι, για αναβολή και όχι ακύρωση, η συνάντηση οφείλει να πραγματοποιηθεί σε κατάλληλο χρόνο κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτή θα ήταν μια ακόμη απτή απόδειξη της υποβάθμισης και της υποτίμησης της χώρας μας από την Τουρκική Κυβέρνηση».

Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, η τομεάρχης Εξωτερικών έκανε λόγο για «περιθωριοποίηση της Ελλάδας». Το ΚΚΕ έκανε λόγο για «διπλωματική επίδειξη δύναμης εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης». Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης , Κυριάκος Βελόπουλος πως είναι «ανεπιθύμητος ο πρωθυπουργός και η ηγεσία της χώρας από τον Τραμπ, ανεπιθύμητος και από τον Ερντογάν».

«Άλλο αναβολή, άλλο ακύρωση»

Με προσεκτικό τρόπο ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος έστειλε μήνυμα δια της πλαγίας στους γείτονες.

Αφού επέπληξε τα κόμματα που έτρεξαν να βγάλουν συμπεράσματα, έφτασε στην ουσία του μηνύματος της Αθήνας, «να πάρουμε το ενδεχόμενο ότι είναι παρελκυστική η αναβολή για τα μάτια του κοσμου, να μην αρνηθώ ότι μπορεί να υπάρχει και αυτό» σημείωσε ο κ. Μαρινάκης και υπογράμμισε πως μία ακύρωση θα συνιστά μία «απρεπέστατη ενέργεια».

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, επιχείρησε να αποσαφηνίσει και το τοπίο απαντώντας στα πυρά της αντιπολίτευσης: «Έστω ότι η Τουρκία –υποθετικά, να μην παρερμηνευτώ– να ακυρώσει τη συνάντηση. Αυτό τι σημαίνει; Αυτό σημαίνει ότι είναι κάτι που πρέπει να απολογηθεί η κυβέρνηση; Ότι είναι διπλωματική ήττα της κυβέρνησης . Μήπως σημαίνει ότι οι θεσεις μας, η στάση μας ενοχλούν;».

Φορτισμένο το επόμενο τετ α τετ

Το σίγουρο είναι πως αν και όταν αυτό το τετ α τετ πραγματοποιηθεί, το κλίμα πλέον θα είναι σε κάθε ιδιαίτερα φορτισμένο. Όχι μόνο για την ακύρωση της τελευταίας στιγμής, αλλά και για τα όσα είπε για την Ελλάδα ο Ερντογάν από το βήμα του ΟΗΕ.

Χθες το απόγευμα ο πρόεδρος της Τουρκίας προχώρησε σε μία προκλητική ομιλία από το βήμα του ΟΗΕ, απειλώντας πώς το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας -Κύπρου δεν θα πραγματοποιηθεί , υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά πώς «έργα που αποκλείουν την Τουρκία και την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» στην Ανατολική Μεσόγειο , έργα που μας αποκλείουν, δεν θα ευοδωθούν».

Μάλιστα, τόνισε ότι «η Τουρκία έχει δικαιώματα και δικαιοδοσία στα δυτικά του νησιού της Κύπρου, ενώ οι Τουρκοκύπριοι έχουν νόμιμα δικαιώματα στις περιοχές γύρω από το νησί».

Στον ίδιο προκλητικό τόνο κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει το ψευδοκράτος, εμμένοντας στο μοντέλο των δύο κρατών ως τη μοναδική λύση στο Κυπριακό.

Συντονισμός Αθήνας - Λευκωσίας

Σε κοινή δήλωση προχώρησαν Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Χριστοδουλίδης μετά τη συνάντησή τους στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στέλνοντας μήνυμα στον Πρόεδρο της Τουρκίας.

Σε σχέση με το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, επανέλαβαν ότι οι δύο κυβερνήσεις παραμένουν απολύτως προσηλωμένες στην υλοποίηση αυτού του έργου στρατηγικής σημασίας, όπως επίσης και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου οι οποίοι είναι πλήρως ενήμεροι και στηρίζουν την υλοποίηση του έργου.

Παράλληλα , ο πρόεδρος της Κύπρου ενημέρωσε τον Έλληνα πρωθυπουργό για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και ειδικότερα για τη συνάντηση με τον τουρκοκύπριο ηγέτη, που θα πραγματοποιηθεί υπό τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ στις 27 Σεπτεμβρίου.

Η δυσκολία του «slot»

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές αργά το βράδυ της Τρίτης τα επιτελεία Ελλάδας και Τουρκίας αναζητούσαν ακόμη διαθέσιμη ώρα ώστε να γίνει σήμερα το τετ α τετ των ηγετών.

Αυτό είναι κάτι που εύκολα λέγεται αλλά δύσκολα υλοποιείται. Ο Πρωθυπουργός σήμερα έχει ένα πυκνότατο πρόγραμμα, στις 8:15 (ώρα ΗΠΑ) θα μιλήσει σε εκδήλωση που διοργανώνει η Αυστραλία με θέμα «Protecting Children in the Digital Age». Στις 10.30 θα έχει συζήτηση με την αρχισυντάκτρια της Wall Street Journal, Emma Tucker. Στις 12.30 θα μιλήσει σε ομογενειακή εκδήλωση στο Union League Club. Στη συνέχεια θα συναντηθεί με τον μεταβατικό Πρόεδρο της Συρίας Ahmed al-Sharaa. Στις 15.00 θα μιλήσει σε εκδήλωση της κορεατικής Προεδρίας και στις 20.30 στην τελετή βράβευσης του Οικουμενικού Πατριάρχη με το Templeton Prize…

Το πρόγραμμα Ερντογάν δεν πάει πίσω, σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά στις 11:00 θα δει τον Πρόεδρο του Τουρκο-Αμερικανικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, και Αμερικανούς Διευθύνοντες Συμβούλους, στις 13:00 θα έχει διμερή συνάντηση με τον Γάλλο Πρόεδρο Emmanuel Macron, στις 14:00 ομιλία στη σύνοδο κορυφής του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κλίμα, μετά διμερή Συνάντηση με τον Πρόεδρο του Βιετνάμ Luong Cuong και βέβαια συνάντηση με Τούρκους Εκπροσώπους Τύπου.

Σε κάθε περίπτωση εφόσον το ραντεβού γίνει η Αθήνα προσέρχεται με ανυποχώρητες τις εθνικές "κόκκινες γραμμές". Ζητούμενο για την Ελλάδα είναι η άρση του casus belli, δηλαδή της απειλής πολέμου από την Άγκυρα προκειμένου η Ελλάδα να συμφωνήσει στην ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα safe. Η Αθήνα στοχεύει στο να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας και να διατηρηθούν τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο.