Ο ευρωπαϊκός φόβος του «επόμενου στόχου» μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Σίδνεϊ

Η πρόσφατη επίθεση στην παραλία Μπόνταϊ στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας λειτούργησε ως υπενθύμιση ότι οι δημόσιοι χώροι, παραμένουν ευάλωτοι σε ασύμμετρες απειλές. Το ερώτημα που τίθεται εύλογα είναι κατά πόσον η Ευρώπη θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα αντίστοιχο σενάριο, ιδιαίτερα σε περιόδους αυξημένης κινητικότητας και εορταστικών εκδηλώσεων.

Όπως επισημαίνει στο CNN Greece ο νoμικός, διεθνολόγος και καθηγητής στρατιωτικών σχολών Δρ. Ιωάννης Παπαφλωράτος, «η Ευρώπη ανησυχεί σε πολύ μεγάλο βαθμό», γεγονός που αποτυπώνεται στα αυξημένα μέτρα ασφαλείας που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την ήπειρο κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της έλευσης του νέου έτους. Η δήλωση αυτή αναδεικνύει το εύρος της απειλής, αλλά και τη σοβαρότητα με την οποία οι ευρωπαϊκές Αρχές αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο τρομοκρατικών ενεργειών.

Το ζήτημα της επιχειρησιακής και θεσμικής ετοιμότητας των ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στην τρομοκρατική απειλή παραμένει κομβικό, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον αυξημένης αστάθειας και διαρκώς μεταβαλλόμενων μορφών βίας.

• Σίδνεϊ: Οι μακελάρηδες εκπαιδεύτηκαν από τον ISIS στις Φιλιππίνες για το αιματοκύλισμα

Σε αυτό το πλαίσιο, η συζήτηση μετατοπίζεται στο επίπεδο της πραγματικής ικανότητας των ευρωπαϊκών χωρών να αποτρέψουν ή να διαχειριστούν αποτελεσματικά ένα παρόμοιο τρομοκρατικό χτύπημα, τόσο θεσμικά όσο και επιχειρησιακά. Ο Δρ. Παπαφλωράτος τονίζει ότι «πάντοτε ο τρομοκράτης βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τις δυνάμεις ασφαλείας», επισημαίνοντας ωστόσο πως, παρά το εγγενές αυτό μειονέκτημα, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ασφαλείας έχουν εντείνει σημαντικά τις προσπάθειές τους την τελευταία δεκαετία, αποτρέποντας πλήθος τρομοκρατικών ενεργειών.

«Η εφευρετικότητα των τρομοκρατών είναι ανεξάντλητη»

Η συζήτηση γύρω από το κατά πόσον η Ευρώπη έχει καταφέρει να αντλήσει ουσιαστικά διδάγματα από τις αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις του παρελθόντος παραμένει ανοικτή και ιδιαίτερα επίκαιρη. Οι επιθέσεις που σημάδεψαν την ευρωπαϊκή ήπειρο τα τελευταία χρόνια κατέδειξαν τόσο τη δυνατότητα των κρατών να προσαρμόζονται όσο και τα διαρκώς μεταβαλλόμενα κενά στην πρόληψη και την άμεση ανταπόκριση. Σε αυτό το πλαίσιο, ο προβληματισμός δεν έχει σχέση μόνο με το τι έχει αλλάξει μετά από κάθε χτύπημα, αλλά και το αν οι αλλαγές αυτές επαρκούν απέναντι σε έναν αντίπαλο που εξελίσσεται συνεχώς.

Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Δρ Παπαφλωράτος, η αποτίμηση γίνεται σχεδόν πάντα εκ των υστέρων, καθώς οι τρομοκρατικές οργανώσεις προσαρμόζουν τις μεθόδους τους, όπως έδειξαν επιθέσεις-ορόσημα από «το τρομοκρατικό χτύπημα στην Προμενάντ στη Νίκαια και τις υπαίθριες χριστουγεννιάτικες αγορές στη Γερμανία ή αντίστοιχα στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, την 7η Οκτωβρίου και την 11η Σεπτεμβρίου».

«Η εφευρετικότητα των τρομοκρατών είναι ανεξάντλητη», υπογραμμίζει.

Η διακρατική συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους πυλώνες της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Η έγκαιρη ανταλλαγή πληροφοριών και ο αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας μεταξύ όλων κρατών της Δύσης καθίστανται καθοριστικοί παράγοντες για την πρόληψη επιθέσεων. Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια με τη δημιουργία μηχανισμών, βάσεων δεδομένων η πραγματική αποδοτικότητα αυτής της συνεργασίας εξακολουθεί να αξιολογείται υπό το βάρος των εξελίξεων και των περιστατικών που έρχονται στο φως. Όπως σημειώνει ο νομικός, διεθνολόγος και καθηγητής Στρατιωτικών Σχολών, η συνεργασία εμφανίζεται μεν αποτελεσματική, όχι όμως στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη σημασία της στενότερης αξιοποίησης της τεχνογνωσίας και των πληροφοριών προερχόμενων από αξιόπιστες πηγές, όπως η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών Μοσάντ. «Εάν είχαν αξιοποιηθεί καταλλήλως οι πληροφορίες, το τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα στην Αυστραλία θα μπορούσε να είχε αποτραπεί», συμπληρώνει.

• Τα τέρατα και το υπόδειγμα

Πέρα από τα ορατά μέτρα ασφαλείας και την ενίσχυση της αστυνόμευσης σε δημόσιους χώρους, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η διάσταση των επιχειρήσεων πληροφοριών, εκεί όπου προλαμβάνονται απειλές πριν ακόμη εκδηλωθούν. Η διείσδυση σε ριζοσπαστικοποιημένα δίκτυα, προσθέτει, η κατανόηση των μηχανισμών στρατολόγησης και η συνεχής ροή αξιόπιστων δεδομένων αποτελούν βασικά εργαλεία για την αποτροπή τρομοκρατικών ενεργειών. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόληψη εξαρτάται όσο από τη γνώση και την πρόβλεψη. Όπως επισημαίνει ο Δρ Ιωάννης Παπαφλωράτος, η ύπαρξη ανθρώπων μέσα στις ίδιες τις ριζοσπαστικοποιημένες ομάδες από τις οποίες αντλούν προσωπικό οι τρομοκράτες αποτελεί το κλειδί για την έγκαιρη αποτροπή επιθέσεων, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «η Γερμανία έχει προχωρήσει σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ αντίστοιχες προσπάθειες καταβάλλονται πλέον και από τις υπόλοιπες αστυνομικές Αρχές των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».