Η Φένια Παπαδόδημα και ο Γιώργος Παλαμιώτης μας εξήγησαν τι θα δούμε στο φετινό ElaiΩnas Festival

Μιλήσαμε με τους καλλιτεχνικούς διευθυντές του ElaiΩnas Festival, Φένια Παπαδόδημα και Γιώργος Παλαμιώτη

Το «ElaiΩnas Festival» επιστρέφει για ένατη χρονιά, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Αττικής, προσφέροντας ιαματικές θεατρικές και μουσικές παραστάσεις με συμμετοχές σπουδαίων καλλιτεχνών.

Υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Φένιας Παπαδόδημα και του Γιώργου Παλαμιώτη, το φεστιβάλ πρόκειται να διεξαχθεί στις 10 και 11/6, με ελεύθερη είσοδο, στο θέατρο «Ελέρ».

Φέτος με όχημα το Μένος, τις αιτίες που το γεννούν, τη σημασία του, αλλά και τις επιπτώσεις του για τον άνθρωπο, και αντλώντας υλικό από την Ιλιάδα του Ομήρου διοργανώνεται ένα διήμερο αφιέρωμα όπου ηθοποιοί και μουσικοί καλούνται να δουλέψουν πάνω σε επιλεγμένες ραψωδίες: Γεράσιμος Γεννατάς, Μαρία Φλωρίδου, Agile Experiments, Jan Van Angelopoulos, Φώτης Σιώτας, Έλενα Μαυρίδου, Γιώργος Μαυρίδης, MOb trio.

Σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Αττικής οργανώνεται και φέτος ένα φεστιβάλ που προσφέρει ιαματικές θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, με συμμετοχές σπουδαίων καλλιτεχνών, όπως του Γεράσιμου Γεννατά, και ελεύθερη είσοδο.

Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του ElaiΩnas Festival, Φένια Παπαδόδημα και Γιώργος Παλαμιώτης μίλησαν στο CNN Greece για τη φετινή θεματική του, το Μένος. Πάμε να δούμε τι είχαν να μας πουν.

Πόσο καιρό ασχοληθήκατε με το ElaiΩnas Festival και τι το ιδιαίτερο έχει;

Γιώργος - Η θρυαλλίδα για το ξεκίνημα του φεστιβάλ το 2015, ήταν ένα βιβλίο του Δημήτρη Καμπούρογλου, «Ο αναδρομάρης της Αττικής». Εκεί ο συγγραφέας ή ο Αθηναιογράφος, όπως τον αποκαλούσαν, γράφει για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή, όπως την ζούσε ο ίδιος στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. Περιγράφει, ανάμεσα σε άλλα, έναν ελαιώνα, με ελαιόδεντρα πολλών χιλιάδων ετών. «Δενδρά» τα έλεγαν οι παλαιοί σημειώνει. Ένα ονειρικό δάσος, που τότε κάλυπτε ακόμα μια μεγάλη σχετικά έκταση. Τοποθετώντας το μέρος στην σύγχρονη γεωγραφία της πόλης, συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά γιατί υπάρχει η περιοχή με το όνομα Ελαιώνας, αλλά και κυρίως γιατί το ίδιο το όνομα παραμένει ως έχει μέχρι σήμερα. Ο ελαιώνας των Αθηνών ήταν απλά άρρηκτα συνδεδεμένος με την πόλη από την ίδρυση της.

Το φεστιβάλ λοιπόν ξεκίνησε ως, και συνεχίζει να είναι, ένας φόρος τιμής στο μεγαλείο της αιώνιας ομορφιάς της Αθηναϊκής φύσης, αλλά και των ανθρώπων που έθεσαν με έργα και λόγια τις βάσεις για την πνευματικότητα, τις επιστήμες, τις τέχνες και την πολιτική σε ένα ενοποιημένο πεδίο, διαχρονικό και πανανθρώπινο. Επίσης ίσως και ως υπενθύμιση πως το κάλλος με όλες τις πιθανές έννοιες είναι απαραίτητο και όχι πολυτέλεια. Σίγουρα πάντως μιας και το μόνο που υπάρχει σήμερα από το Ιερό Άλσος της Αθηνάς, είναι η ταμπέλα του σταθμού του μετρό Ελαιώνας, το φεστιβάλ μάλλον στοχεύει ξεκάθαρα προς μία ουτοπία.

Ποιο είναι το concept του φεστιβάλ; Τι ιστορία κρύβεται πίσω του;

Φένια - Κάθε χρονιά επιλέγουμε μία θεματική γύρω από την οποία καλούνται οι καλλιτέχνες να δημιουργήσουν πρωτότυπα έργα. Φέτος επιλέξαμε την έννοια του μένους, όπως σκιαγραφείται στην Ιλιάδα του Ομήρου, ως κινητήρια δύναμη και πάθος του Αχιλλέα αλλά και με όσες προεκτάσεις και ερμηνείες μπορεί να έχει στην σύγχρονη πραγματικότητα. Η λέξη «μένος» όμως κρύβει και την ερμηνεία της ακράτητης ψυχικής ορμής, της δύναμης, της παραφοράς.

Γιώργος – Η φύση επίσης δέχεται το μένος της ανθρώπινης δίψας για κυριαρχία. Της πάλης για τα «πρωτεία» σε πλανητικό επίπεδο, αν θα μπορούσε κανείς να πει κάτι τέτοιο. Όπως ο Αχιλλέας μέσα στην παραφορά της μάχης είναι ασταμάτητος, έτσι και ο άνθρωπος ασταμάτητα και με αντίστοιχη, αν όχι μεγαλύτερη μανία, προσπαθεί να κυριαρχήσει επί πάντων, έμψυχων και άψυχων. Ο Ομηρικός ήρωας σε κάποια συμπλοκή στην Τροία, δέχεται την επίθεση ενός αντίπαλου μαχητή που δεν είχε ξανασυναντήσει. Με δυσκολία και χωρίς να ξέρει ποιος είναι, καταφέρνει τελικά και τον τραυματίζει θανάσιμα. Θέλοντας να δει τον άξιο πολεμιστή, σκύβει και βγάζει το κράνος του πεσμένου και ημιθανούς πλέον αντίπαλου. Βλέπει μια πανέμορφη γυναίκα, την βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια, η οποία ψυχορραγεί ετοιμοθάνατη στα χέρια του. Ο ήρωας την ερωτεύεται παράφορα και ακαριαία. Ταυτόχρονα όμως αρχίζει να την θρηνεί απαρηγόρητος ξέροντας πως είναι θέμα λεπτών ο θάνατός της, που αυτός ο ίδιος προκάλεσε. Ίσως αυτή να είναι και η κατάληξη της ανθρωπότητας ως συλλογικό υποκείμενο, όταν πλέον θα είναι αμετάκλητη και ορατή η ολοκληρωτική καταστροφή της φύσης.

Ποιοι καλλιτέχνες θα συμμετέχουν και γιατί τους επιλέξατε; Με ποιο κριτήριο;

Φένια - Στα μουσικοθεατρικά αναλόγια φέτος θα συμμετέχουν η Έλενα Μαυρίδου με τον λυράρη Γ. Μαυρίδη και θα παρουσιάσουν μία πρωτότυπη δουλειά πάνω στην Ω’ ραψωδία της Ιλιάδας με τίτλο «Έκτορος λύτρα», και ο Γεράσιμος Γεννατάς με την Μάρια Φλωράτου με την «Τειχοσκοπία», μία πρωτότυπη δουλειά πάνω στην Γ’ ραψωδία της Ιλιάδας.

Στα μουσικά σχήματα έχουμε το ντουέτο των Jan Van Angelopoulos (a.k.a Γιάννης Αγγελόπουλος) και Φώτη Σιώτα, την μουσική κολεκτίβα Agile Experiments με εμπνευστή τον Dave De Rose και το Mob Trio των Μάριου Βαληνάκη, Παναγιώτη Κωστόπουλου και Αλέξη Δελή.

Τόσο στα αναλόγια όσο και στα μουσικά σχήματα οι καλλιτέχνες που επιλέξαμε χαρακτηρίζονται από αυτή την «άκρατη ενέργεια», από την αυτοσχεδιαστική ικανότητα αλλά και από μία ιδιαίτερη ψυχική ορμή που τους κάνει να δημιουργούν πολύ διαφορετικά και πρωτότυπα έργα ανεβάζοντας τον πήχη ψηλά.

Πώς βλέπετε τον καλλιτεχνικό κόσμο στην Ελλάδα; Μπορεί ένας καλλιτέχνης να ζήσει από αυτό που κάνει;

Φένια - Ο καλλιτέχνης στην Ελλάδα προς το παρόν είναι αυτό που είχε πει ο μοναδικός μπασίστας και συνθέτης Richard Bona, ‘’Ninja for ever’’, για πάντα νίνζα δηλαδή. Νομίζω ότι αυτό τα λέει όλα. Ένας καλλιτέχνης στην Ελλάδα σήμερα πρέπει ν’ αναπτύξει όλες τις πιθανές του ικανότητες ώστε να επιβιώσει μέσα από όσα ξέρει να κάνει, παρακολουθώντας παράλληλα την ζωή του να κυλάει σαν ταινία του Βέγγου.

Γιώργος – Ακριβώς. Δηλαδή πρέπει να κάνεις την δουλειά τριών τουλάχιστον ανθρώπων για υπάρξεις ως καλλιτέχνης. Εννοώ να είσαι ο υπεύθυνος επικοινωνίας, ο μάνατζερ και ο νομικός σύμβουλος του εαυτού σου. Αυτά σε πρώτη φάση και βλέπουμε μετά πως θα πάει, αν θα πάει κάπου.

Τι διαφορετικό θα δούμε στο ElaiΩnas Festival; Γιατί να έρθει κάποιος να το δει;

Φένια - Οι καλλιτέχνες που έχουμε επιλέξει προτείνουν μουσικοθεατρικές παραστάσεις και συναυλίες που δεν θα δει κανείς να προβάλλονται διαρκώς στα media αλλά που ίσως και να έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από πολλά θεάματα που διαφημίζονται πολύ περισσότερο. Θα δει νέους καλλιτέχνες, όχι μόνο ηλικιακά αλλά και ουσιαστικά, που η τέχνη τους είναι όλη τους η ζωή. Δεν είναι γι’ αυτούς ένας τρόπος να βγάλουν χρήματα και να γίνουν γνωστοί. Αυτό σημαίνει ότι θα δει ανθρώπους αφιερωμένους σ’ έναν σκοπό που τους ξεπερνάει, και γι’ αυτό έχουν και αυτή την εσωτερική «ορμή» αλλά και το «μένος» με την θετική του προέκταση, ως πείσμα, ως κινητήρια δύναμη για να παραμείνουν ο εαυτός τους.

Γιώργος – Επίσης είναι και μια ευκαιρία να συνειδητοποιήσει κανείς πως ο Όμηρος δεν υπάρχει απλά για να βασανίζονται οι μαθητές των Γυμνασίων, αλλά και πως υπάρχει μια δημιουργική σκηνή σε πλήρη άνθηση.

Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της οργάνωσης;

Γιώργος – Θα πρέπει να πούμε πως η βοήθεια της Περιφέρειας Αθηνών ως συνδιοργανώτριας είναι καταλυτικής σημασίας εδώ και αρκετά χρόνια και πως επίσης είναι ο βασικός λόγος που μας επιτρέπει να συνεχίζουμε να έχουμε ελεύθερη είσοδο σε όλες τις εκδηλώσεις. Κατά τα άλλα είναι αναρίθμητες οι δυσκολίες, αλλά είναι και αντίστοιχη η ικανοποίηση όταν γίνεται κάτι καλό.

Τι σας τραβάει στο να φτιάχνετε δρώμενα και δράσεις; Είναι κι αυτό μια άλλη μορφή τέχνης;

Φένια - Είναι ίσως μία μορφή τέχνης όντως εφόσον μία από τις κύριες ιδιότητες της τέχνης είναι να διαμορφώνει συνειδήσεις. Αλλά κυρίως για μένα είναι ένας τρόπος επιβίωσης μέσα σε μία κοινωνία που δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την αληθινή τέχνη, για τον κόπο των δημιουργών- τεχνιτών που την στηρίζουν. Είναι μία σανίδα σωτηρίας σ’ έναν κόσμο πλήρους εμπορευματοποίησης των πάντων.

Γιώργος – Επίσης εμπεριέχει, όπως και η ενασχόληση με την τέχνη, την έννοια της προσφοράς κατά κάποιο τρόπο. Κάτι που στις μέρες μας είναι σχετικώς απαραίτητο από όλους προς όλους.

Πληροφορίες και πρόγραμμα του φεστιβάλ μπορείτε να βρείτε εδώ.