ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο καλλιτέχνης που ζωγράφιζε συνωμοσίες: Ο μυστηριώδης θάνατος του Mark Lombardi

Ο καλλιτέχνης που ζωγράφιζε συνωμοσίες: Ο μυστηριώδης θάνατος του Mark Lombardi
Έργο τέχνης σε χαρτί, Mark Lombardi Chandraswami, Khashoggi and BCCI Monte Carlo c. 1985-88, 1996–2000, Whitney Museum. photo/Whitney Museum

Όπως είπε κάποτε ο αείμνηστος προφήτης Bill Hicks, οι πλούσιοι και οι ισχυροί έχουν τη συνήθεια να σκοτώνουν εκείνους τους ανθρώπους που τολμούν να σταθούν εναντίον τους. Το αν ο καλλιτέχνης Mark Lombardi μπορεί ή όχι να συμπεριληφθεί σε αυτήν την κατηγορία παραμένει ένα μυστήριο.

Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, φαινόταν να γνωρίζει πάρα πολλά για την άνεση των ελίτ που προεδρεύουν στη σύγχρονη πολιτική. Ένας από τους πιο αξιοσημείωτους εννοιολογικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, το έργο του Lombardi επικεντρωνόταν συχνά γύρω από τις καταχρήσεις εξουσίας, την απάτη και τις θεωρίες συνωμοσίας.

Τα πιο διάσημα έργα του Νεοϋορκέζου καλλιτέχνη δημιουργήθηκαν λίγα μόλις χρόνια πριν από τον πρόωρο θάνατό του. Συνήθως ήταν σχέδια με μολύβι που συνέδεαν διάφορες δομές εξουσίας, εγκλήματα και συνωμοσίες για να υποδηλώσουν ότι αυτές οι συνωμοσίες ήταν όλες ενορχηστρωμένες και συνδεδεμένες μεταξύ τους. Αυτό το έργο έδωσε στον Lombardi τη φήμη ενός από τους πιο πολλά υποσχόμενους καλλιτέχνες που ήρθαν από τη Νέα Υόρκη μετά τον Keith Haring και τον Andy Warhol.

Εμμονή

Καθώς το έργο του προχωρούσε, ο Lombardi είχε όλο και μεγαλύτερη εμμονή με συνωμοσίες και καταχρήσεις εξουσίας. Ιδιαίτερα αγαπητά μεταξύ των καλλιτεχνών ήταν το σκάνδαλο BCCI, στο οποίο η Bank of Credit and Commerce International επιχείρησε μια από τις μεγαλύτερες απάτες στην τραπεζική ιστορία καθώς και το σκάνδαλο Harken Energy και το σκάνδαλο Savings and Loan. Πολλά από τα έργα του Lombardi αναφέρονταν σε συνωμοσίες οικονομικής απάτης, αλλά κατάφερε επίσης να αναστατώσει τη μαφία κατά τη διάρκεια της εργασίας του για το σκάνδαλο Ταμιευτηρίου και Δανείων.

Τα σκάνδαλα δεν έλειψαν από τη δεκαετία του 1990, γι' αυτό ίσως ο Lombardi δημιούργησε το πιο παραγωγικό έργο του κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας. Ήταν το 1996, μετά το διαζύγιό του, που ο καλλιτέχνης μετακόμισε στο Williamsburg για να επικεντρωθεί στη δουλειά του.

Καθώς η δεκαετία πλησίαζε στο τέλος της, ο Lombardi βρισκόταν στο απόγειό του. Εκτός από το άνοιγμα μιας έκθεσης σε μια από τις πιο εμβληματικές γκαλερί της Νέας Υόρκης, την Pierogi, ο καλλιτέχνης βίωνε περισσότερη προσοχή και δημοτικότητα από ποτέ. Οι άνθρωποι ήταν απελπισμένοι να αγοράσουν το έργο του και ο Lombardi ήταν οικονομικά σταθερός για μια από τις πρώτες φορές στη ζωή του. Ωστόσο, παρά όλα αυτά, στις 22 Μαρτίου, μια μέρα πριν από τα 49α γενέθλιά του, ο βασιλιάς του νεο-εννοιολογισμού βρέθηκε κρεμασμένος από ένα σχοινί στο διαμέρισμά του, δίπλα σε ένα μπουκάλι σαμπάνια μέσα σε ένα κλειδωμένο διαμέρισμα.

Επιχείρηση φίμωσης

Δεδομένων των θεμάτων των έργων τέχνης του, οι θαυμαστές θεώρησαν γρήγορα ότι ο θάνατος ήταν το κατεστημένο που προσπαθούσε να φιμώσει τον Lombardi. Ωστόσο, αυτή η θεωρία μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από μία εμμονή με τη συνωμοσία. Άλλωστε, ο Lombardi βρισκόταν σταθερά στο ραντάρ τόσο της CIA όσο και του FBI, κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα από την έρευνά τους για το έργο του μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου. Επιπλέον, λίγο πριν από το θάνατό του, το τελευταίο του έργο για το σκάνδαλο της BCCI, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς τη μακρά σειρά διαμάχης που συνδέεται με την τράπεζα, υπέστη μυστηριώδη ζημιά ενώ βρισκόταν σε μια γκαλερί, προσθέτοντας στη μυστηριώδη φύση του θανάτου του.

Η επίσημη απόφαση ήταν αυτοκτονία, αν και μάλλον βιαστική. Οι αναφορές από την εποχή δίνουν μια εικόνα μιας σαφούς έλλειψης έρευνας για τον θάνατο, με την ώρα του θανάτου να μην καθορίζεται ποτέ και την απόφαση της αυτοκτονίας να βασίζεται στη μαρτυρία κάποιου που αποδεικνύεται όλο και πιο αναξιόπιστος κατά τη διαδικασία της συνέντευξης, σύμφωνα με τους κοντινούς στο θέμα. Είτε ο θάνατος του καλλιτέχνη ήταν είτε αυτοκτονία είτε φίμωση, το έργο του παραμένει μια σημαντική υπενθύμιση της ανάγκης να αμφισβητηθούν οι δομές εξουσίας και να λογοδοτήσουν οι πλούσιοι και οι ισχυροί.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ