ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Οι Black Sabbath έγραψαν ιστορία – Ένα θρυλικό και συγκινητικό αντίο στους πατέρες του heavy metal

Οι Black Sabbath έγραψαν ιστορία – Ένα θρυλικό και συγκινητικό αντίο στους πατέρες του heavy metal

Tα μέλη του συγκροτήματος Black Sabbath μιλούν στα μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια τελετής βράβευσης και ένταξής τους στο Rock and Roll Hall of Fame (φωτογραφία αρχείου)

EPA/ANDREW GOMBERT

Τα μεγαλύτερα ονόματα της heavy metal απέτισαν φόρο τιμής στους τέσσερις ανθρώπους που δημιούργησαν το συγκεκριμένο είδος μουσικής, με έναν ήχο που μέχρι σήμερα, 57 ολόκληρα χρόνια από τη μέρα που πρωτοακούστηκε, εξακολουθεί να έχει μία σαρωτική δύναμη.

Πυροτεχνήματα εκρήγνυνται στον ουρανό πάνω από το γήπεδο του Villa Park στο Μπέρμιγχαμ, το βράδυ του Σαββάτου 05 Ιουλίου, και οι Black Sabbath που μόλις έχουν παίξει το Paranoid εγκαταλείπουν την σκηνή, αποχαιρετώντας τους περισσότερους από 40.000 θεατές που ταξίδεψαν από όλο τον κόσμο για να τους δουν για τελευταία φορά ζωντανά στο original lineup καθώς και τους πάνω από 5 εκατομμύρια θεατές που παρακολούθησαν το σόου μέσω live streaming.

Δεν ήταν απλά μία επική συναυλία, αλλά ένας θρυλικός αποχαιρετισμός στους «γεννήτορες» του heavy metal που αποτέλεσαν - και εξακολουθούν να αποτελούν - σημείο αναφοράς για καλλιτέχνες που γεμίζουν στάδια ή που τώρα ξεκινούν την καριέρα τους.

Όπως σχολιάζουν fans του συγκροτήματος, το χθεσινό σόου ήταν ένα event που θύμισε το Live Aid του '85 και το Moscow Music Peace Festival το '89, επισημαίνοντας, μάλιστα, ότι στο Live Aid του 1985 είχε γίνει και το πρώτο reunion των Sabbath με τον Ozzy Osbourne, ενώ στο Moscow Music Festival του 1989 συμμετείχε ο Ozzy με τον Geezer Butler στο μπάσο.

Η πόλη σε ρυθμούς Sabbath

Ολόκληρη η πόλη του Μπέρμιγχαμ είχε ντυθεί στα μαύρα για την τελευταία εμφάνιση των «ασώτων υιών» του, με το τουριστικό συμβούλιο της πόλης να ανακηρύσσει το φετινό καλοκαίρι ως το «Καλοκαίρι των Sabbath», με εκδηλώσεις που δεν περιορίζονταν μόνο σε αυτό το Σαββατοκύριακο αλλά καθ' όλη τη διάρκεια της σεζόν.

Η εκτίμηση προς το θρυλικό συγκρότημα της heavy metal φαίνεται και στη μετονομασία μιας γέφυρας της πόλης προς τιμήν τους, στην παράσταση μπαλέτου με τη μουσική επένδυση των κομματιών του συγκροτήματος από το Birmingham Royal Ballet που επιστρέφει στην πόλη το φθινόπωρο, μέχρι το tifo, δηλαδή την οπτική παρουσίαση, που δημιούργησαν οπαδοί της Aston Villa με το πρόσωπο του Ozzy Osbourne την περασμένη ποδοσφαιρική σεζόν.

Στη γενέτειρα του heavy metal

Οι Sabbath είναι τόσο συνυφασμένοι με την πόλη του Μπέρμιγχαμ που στο μυαλό των περισσοτέρων ήταν αναμενόμενο να επιλέξουν να δώσουν την τελευταία τους συναυλία εκεί.

Στην πραγματικότητα, όμως, η σχέση των Sabbath με την πόλη δεν ήταν τόσο στενή όσο ήθελαν να προσποιηθούν και οι δύο πλευρές. Μια ιστοσελίδα θαυμαστών του συγκροτήματος απαριθμεί όλες τις γνωστές συναυλίες τους και υπήρχαν πολλές περιοδείες, κατά τις οποίες το συγκρότημα δεν επισκέφθηκε την πόλη καταγωγής του.

Όταν μεσουρανούσαν οι Sabbath, ειδικά τη δεκαετία του 1970, περιόδευαν ασταμάτητα στις ΗΠΑ και είχαν παραγκωνίσει το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι πολύ πιθανό περισσότεροι άνθρωποι από το Κλίβελαντ, το Ντιτρόιτ ή το Πίτσμπουργκ να έχουν δει ζωντανά τους Black Sabbath απ' ό,τι οι πραγματικοί «Brummies», όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Guardian.

Πνιγμένα φωνητικά και χαμηλωμένες κιθάρες

Μετά τον χαιρετισμό του παρουσιαστή, του ηθοποιού του Χόλιγουντ Jason Momoa, το σόου ξεκινά. Τους Mastodon με τo τεχνικό grinding ακολούθησαν τα πιο blues riffs των Rival Sons καταλήγοντας στους Anthrax, τους Halestorm και τους Lamb of God με μία εκπληκτική διασκευή του κλασικού Children of the Grave.

Το πρώτο από τα δύο all-star συγκροτήματα της ημέρας είχε ως frontwoman την Lzzy Hale των Halestorm, αλλά την προσοχή τράβηξε ο πρώην κιθαρίστας του Ozzy, Jake E. Lee, λόγω της ημέρας. Το set του all-star αποτελείτο από διασκευές γνωστών τραγουδιών των Black Sabbath, με συνεχή εναλλαγή τραγουδιστών και μουσικών πάνω στη σκηνή.

Καθώς περνούσε η μέρα, τη σκυτάλη πήραν οι - όλως περιέργως νωθροί - Alice in Chains. Κάπου εδώ, όμως, ξεκίνησαν τα προβλήματα, τουλάχιστον για εκείνους που παρακολούθησαν το live μέσω live streaming.

Ο ήχος κατά τη διάρκεια του Fairies Wear Boots, του tribute κομματιού που εκτέλεσαν οι Alice in Chains, ο ήχος διακόπηκε εντελώς. Τα μηνύματα κατέκλυσαν το live chat: «Δεν έχει ήχο!», «Δεν ακούγεται τίποτα!», «Φτιάξτε τον ήχο!», έγραφαν οι θεατές του live streaming.

Ο ήχος, εν τέλει, επανήλθε ύστερα από λίγο αλλά τα προβλήματα παρέμειναν. Όσοι παρακολουθούσαμε από τις οθόνες μας το live είδαμε τους εντυπωσιακούς - αν κρίνουμε από την ενέργεια του κοινού και τα πολλά mosh pits που σχηματίστηκαν κάτω από την σκηνή- Gojira, με τα φωνητικά του Joe Duplantier να «πνίγονται», δυστυχώς, από τον ήχο της κιθάρας που κάλυπτε σχεδόν όλα τα άλλα όργανα. Πραγματικά, κρίμα.

https://www.instagram.com/reel/DLuy8KbtY51/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading

Ακολούθησε ένα drum-off με τρεις σούπερ σταρ ντράμερς, που παρεμβαλλόταν σε μια, κάπως πρόχειρη, διασκευή του Symptom of the Universe, αναδιαμορφωμένο για πολλαπλά σόλο ντραμς.

Στη συνέχεια, ο Billy Corgan διασκεύασε το Breaking the Law των Judas Priest και το Snowblind συνοδευόμενος από τον KK Downing και τον Tom Morello, δίνοντας τη σκυτάλη στον Sammy Hagar για το Flying High Again και τη διασκευή του Rock Candy των Montrose. Το μικρόφωνο πέρασε στον Papa V. Perpetua των Ghost για το Bark at the Moon, καταλήγοντας στον Steve Tyler των Aerosmith που έκλεισε το set με το Walk this Way και το Whole Lotta Love των Led Zeppelin συνοδευόμενος από τις κιθάρες των Ron Wood, Nuno Bettencourt και Tom Morello, ο τελευταίος εκ των οποίων, μάλιστα, είχε αναλάβει την παραγωγή ολόκληρου του σόου.

Το μεγαλύτερο μέρος του απογεύματος πέρασε με πνιγμένα φωνητικά και χαμηλωμένες κιθάρες, με τα σετ να είναι πολύ σύντομα (γύρω στα 15' το καθένα) για να καταφέρουν να χτίσουν ορμή, χωρίς όμως να αφήνουν και το περιθώριο κάποιος να βαρεθεί.

Οι καθηλωτικοί Tool, οι καταιγιστικοί Slayer, ένας απογοητευτικός Axl Rose και οι φανταστικοί Metallica

Μετά το δεύτερο supergroup, στη σκηνή ανέβηκαν οι Pantera που ξεκίνησαν με το Cowboys From Hell, παρασύροντας δεκάδες χιλιάδες κόσμου να τραγουδούν και να χτυπιούνται μαζί με τον Phil Anselmo που ευτυχώς απείχε από τα σλόγκαν περί λευκής δύναμης που συνηθίζει να λέει κατά τη διάρκεια των ζωντανών εμφανίσεών του.

Μετά τους Pantera, στη σκηνή ανέβηκαν οι Tool. Με έναν καθαρό ήχο progressive metal και τα φωνητικά του Maynard James Keenan, γνωστού για το ιδιαίτερο στυλ του με τα περάσματα από το μελωδικό τραγούδι στις δυνατές κραυγές και τις σχεδόν αφηγηματικές παραγράφους, οι Tool ήταν απλά καθηλωτικοί.

https://www.instagram.com/reel/DLwC6iyu_Cx/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading

Έστρωσαν, λοιπόν, το έδαφος για να έρθουν οι καταιγιστικοί Slayer με τον Paul Bostaph πίσω από τα ντραμς και μια σειρά από ενισχυτές Marshall να συνθέτουν το φόντο για τους Tom Araya, Kerry King και Gary Holt και τα mosh pits που σχηματίστηκαν σχεδόν ακαριαία με το που ακούστηκαν οι πρώτες νότες, να συμπληρώνουν το σκηνικό.

Ακολούθησαν οι Guns n' Roses με τον Axl Rose, η φωνή του οποίου δεν έχει διατηρήσει - δυστυχώς - τίποτα απολύτως από τα χαρακτηριστικά που τον ξεχώριζαν, αλλά με τους Slash και Duff McKagan από το original lineup να κάνουν τη δουλειά τους όπως έπρεπε. Βέβαια, ο Axl μάς αποζημίωσε με τις χαμηλές του αλλά και την σκηνική του παρουσία, οργώνοντας πάνω-κάτω το stage όπως συνήθιζε να κάνει πάντα.

Οι Metallica, τέλος, ήταν φανταστικοί. Βέβαια μπορεί και να βοηθάει το γεγονός ότι τα τραγούδια τους συχνά έχουν μισή ντουζίνα από τα καλύτερα riffs όλης της metal, αλλά αναμφισβήτητα ήταν φανταστικοί. Γεμάτοι ένταση, ήδη από την εναρκτήρια διασκευή τους στο Hole in the Sky, γέμισαν τη σκηνή και το στάδιο με τους κλασικούς πλέον ήχους των Creeping Death, For Whom the Bell Tolls, Battery και φυσικά με το Master of Puppets.

https://www.instagram.com/reel/DLvR5C6NDMF/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading

Δέος και συγκίνηση

Και μετά από όλη αυτή την «παρέλαση» των θρύλων της metal, επιτέλους έφτασε η ώρα που όλοι περιμέναμε.

Στη σκηνή εμφανίστηκε ο Ozzy Osbourne καθισμένος σε έναν μαύρο θρόνο. H παρουσία του Πρίγκιπα του Σκότους, όπως είναι το προσωνύμιο που έχει λάβει όλα αυτά τα χρόνια, ο Ozzy ήταν μεγαλειώδης και συγκινητικός.

ozzy.jpg

O Ozzy Osbourne στην τελευταία συναυλία των Black Sabbath, στο Μπέρμπιγχαμ στις 5 Ιουλίου 2025.

Screengrab

Παρά το γεγονός ότι δεν σηκώθηκε στιγμή από τον «θρόνο» του λόγω των κινητικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει καθώς πάσχει από τη νόσο Πάρκινσον που έχει επηρεάσει και την ικανότητά του να τραγουδά, ο Ozzy έκανε μία εμφανώς επώδυνη προσπάθεια να ανταπεξέλθει. Και όχι μόνο τα κατάφερε αλλά ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Διαδρούσε συνεχώς με το κοινό, το οποίο ακολουθούσε τα «προστάγματά» του σχεδόν σε υπνωτιστική κατάσταση.

Κατά τη διάρκεια του Mama, I’m Coming Home η κάμερα του σκηνοθέτη κατέγραψε ανθρώπους από το κοινό να κλαίνε και τον ίδιο τον Ozzy να είναι βουρκωμένος καθώς το πλήθος τον... μετέφερε σπίτι, κάνοντας τελικά ένα θριαμβευτικό come back με το Crazy Train.

https://www.instagram.com/reel/DLvV8J4tAzO/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading

Έτσι, λοιπόν, ολοκληρώνεται το σετ του Ozzy που βασίστηκε εν πολλοίς στις σόλο επιτυχίες του.

Το σκοτάδι πλέον είχε πέσει. Η ώρα ήταν 3 το πρωί της Κυριακής στην Ελλάδα, όταν η σκηνή βάφτηκε κόκκινη και από τα ηχεία άρχισε να ακούγεται ψιλόβροχο και καμπάνες... Και εκεί που όλοι περιμέναμε ότι το τελευταίο σόου των Black Sabbath θα ξεκινούσε με το ομώνυμο τραγούδι, τα φώτα ανάβουν, τα τέσσερα μέλη του original lineup είναι στις θέσεις τους και ξεκινούν να παίζουν το εμβληματικό War Pigs.

Το κοινό εκστασιασμένο τραγουδάει τους στίχους των N.I.B. και Iron Man που ακολούθησαν.

Την ίδια ώρα στις γιγαντοοθόνες προβάλλονταν κοντινά πλάνα των προσθετικών μελών στα ακρωτηριασμένα δάχτυλα του Tony Iommy που έδωσαν αυτόν τον τόσο ιδιαίτερο ήχο στην κιθάρα του και χαρακτήρισαν ολόκληρο το είδος «βαπτίζοντάς» το heavy metal, όσο εκείνος εκτελούσε με μνημειώδη άνεση τα τερατώδη riffs των κομματιών του συγκροτήματος.

Τα πλάνα εναλλάσσονται μεταξύ του Bill Ward να παίζει τα χαρακτηριστικά shuffles που κανένας άλλος ντράμερ των Sabbath δεν έχει καταφέρει να παίξει και τον Geezer Butler, τα δάχτυλα του οποίου «κάλπαζαν» πάνω σε ένα μπάσο στα χρώματα της Aston Villa και με το σύνθημα του ποδοσφαιρικού κλαμπ τυπωμένο στο σώμα του οργάνου, για να καταλήξει στον Ozzy Osbourne αυτή την παράξενη και ταραγμένη δύναμη της φύσης.

https://www.instagram.com/reel/DLvmhMjJeze/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading

Και μπορεί να ήταν συγκινητικό να βλέπεις το κοινό να είναι ενωμένο σαν ένα σώμα με τον Ozzy αλλά στο τέλος, η βραδιά δεν ανήκε μόνο σε αυτόν, αλλά στους τέσσερις Brummies που άλλαξαν τη ροκ μουσική για πάντα.