Από το Τόκιο, στο Μανχάταν: Η επανεμφάνιση του κτηρίου Nakagin που... προέβλεψε το μέλλον

Ένα από τα πιο εμβληματικά κτήρια του μοντερνισμού, ο Πύργος Καψουλών Nakagin του Τόκιο, αναβιώνει μέσα από μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης, τρία χρόνια μετά την κατεδάφισή του.

Το έργο-σύμβολο του Ιάπωνα αρχιτέκτονα Κίσο Κουροκάβα, που εγκαινιάστηκε το 1972, υπήρξε μια ριζοσπαστική πρόταση για τον τρόπο ζωής στην πόλη: compact κάψουλες διαβίωσης με υψηλή τεχνολογία και αστική πολυτέλεια.

Η έκθεση του MoMA παρουσιάζει όχι μόνο μία από τις πλήρως αποκατεστημένες κάψουλες του πύργου, αλλά και το πλήρες αφήγημα πίσω από το έργο: από τις πρώτες μακέτες και τα προωθητικά υλικά μέχρι τις εμπειρίες των κατοίκων του. Ο επισκέπτης μπορεί να δει από κοντά το εσωτερικό μιας κάψουλας, πλήρως εξοπλισμένο με vintage τεχνολογία της δεκαετίας του ’70, όπως Sony Trinitron τηλεόραση, μαγνητοφωνητή και γραφομηχανή Olivetti.

Ο Πύργος Nakagin υπήρξε το πιο διάσημο δημιούργημα του μεταβολιστικού κινήματος στην Ιαπωνία, που προέβλεπε μια αρχιτεκτονική σε διαρκή εξέλιξη και προσαρμογή. Αν και τα φιλόδοξα σχέδια επέκτασής του ματαιώθηκαν λόγω της πετρελαϊκής κρίσης, το κτίριο κατέγραψε πέντε δεκαετίες ζωής – μια σπάνια διάρκεια για τα δεδομένα του Τόκιο.

Στα τελευταία του χρόνια, όταν πλέον το μέλλον του ήταν αβέβαιο, μια ομάδα κατοίκων και φίλων του πύργου δημιούργησαν μια ζωντανή κοινότητα μέσα στις φθαρμένες κάψουλες, διοργανώνοντας κοινωνικές εκδηλώσεις και προσπαθώντας να κρατήσουν το κτίριο ζωντανό.

Όπως λέει ο επιμελητής του MoMA, «πολλοί θεωρούν τον Πύργο Nakagin μια αποτυχημένη ουτοπία, αλλά στην πραγματικότητα άντεξε πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο των ιαπωνικών κτιρίων».

Η κληρονομιά του Κουροκάβα ζει σήμερα όχι μόνο σε μουσεία, αλλά και σε νέες ιδέες για το πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες του μέλλοντος.