Ένα αρχαίο αιγυπτιακό μυστήριο: Ο πίνακας της Σφίγγας που κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει

Μέσα σε ένα σκοτεινό, απειλητικό τοπίο, ένας άντρας κάθεται δίπλα στο στόμα μιας επιβλητικής σφίγγας, σαν να προσπαθεί να ακούσει ένα μυστικό που έχει χαθεί στον χρόνο.

Ο πίνακας «The Questioner of the Sphinx» του Ελίχου Βέντερ, που δημιουργήθηκε το 1863 κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου, παραμένει ένα από τα πιο αινιγματικά έργα της εποχής της Αιγυπτομανίας.

Ο άνδρας, μελαμψός και σκεπτικός, ακουμπά το χέρι του στα χείλη του ενώ γέρνει επικίνδυνα κοντά στο στόμα του μυθικού τέρατος – μιας οντότητας γνωστής για τους θανάσιμους γρίφους της. Πίσω του, μια έρημος γεμάτη κατεστραμμένες στήλες και ένα μισοθαμμένο κρανίο υποδηλώνουν όχι μόνο ένα παρελθόν γεμάτο καταστροφή αλλά ίσως και τη μοίρα που τον περιμένει.

Η σκηνή μοιάζει να αντηχεί την πολιτική και πολιτισμική αβεβαιότητα της εποχής. Ενώ οι ΗΠΑ ήταν διχασμένες, ο Βέντερ ζωγράφιζε έναν άνθρωπο που αγωνιά για μια απάντηση σε ένα ακατανόητο μυστήριο – έναν καθρέφτη ίσως της δικής του χώρας, που αναζητούσε νόημα και προορισμό μέσα στον όλεθρο του πολέμου.

Η εικόνα παραμένει καθηλωτική και σήμερα. Τι ακούει ο άντρας; Τι ρωτά; Και ποια είναι η απάντηση της Σφίγγας, αν υπάρχει; Κανείς δεν ξέρει. Το μόνο βέβαιο είναι πως ο πίνακας, όπως και ο ίδιος ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός, μας σαγηνεύει ακόμα με την ανείπωτη δύναμη των σιωπηλών του συμβόλων.