Σάλος και απειλές μετά τη βράβευση παλαιστινιακής ταινίας στα «Όσκαρ» του Ισραήλ

Έντονη πολιτική αντιπαράθεση έχει προκαλέσει στο Ισραήλ η απονομή του κορυφαίου βραβείου Όφιρ στην ταινία Η Θάλασσα, που αφηγείται την ιστορία ενός 12χρονου Παλαιστίνιου από τη Δυτική Όχθη. Ο υπουργός Πολιτισμού Μίκι Ζοχάρ χαρακτήρισε την τελετή «ντροπιαστική και αποκομμένη από την πραγματικότητα» και απείλησε ότι θα τερματίσει τη χρηματοδότηση του θεσμού, ο οποίος θεωρείται τα «Όσκαρ» του Ισραήλ.

Η ταινία, σε σκηνοθεσία του Μπαχέρ Αγμπαρία, παρακολουθεί τον μικρό Χάλεντ, που ονειρεύεται να δει τη θάλασσα της Τελ Αβίβ. Η ταινία αποτυπώνει το ταξίδι του παιδιού, τα εμπόδια που συναντά σε ισραηλινά σημεία ελέγχου και την προσπάθεια του πατέρα του – εργάτη χωρίς χαρτιά – να τον βρει. Ο 13χρονος πρωταγωνιστής Μουχάμαντ Γκαζάουι κατέκτησε το βραβείο Α΄ Ανδρικού Ρόλου, γράφοντας ιστορία ως ο νεότερος νικητής του θεσμού.

Ως καλύτερη ταινία της χρονιάς, «Η Θάλασσα» θα αποτελέσει την επίσημη ισραηλινή υποψηφιότητα για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Ωστόσο, η πολιτική διάσταση της επιλογής επισκίασε το καλλιτεχνικό γεγονός.

«Δεν υπάρχει μεγαλύτερο χαστούκι στα πρόσωπα των Ισραηλινών πολιτών από αυτή την τελετή», δήλωσε ο Ζοχάρ σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, κατηγορώντας τους διοργανωτές ότι «φτύνουν στα πρόσωπα των ηρωικών στρατιωτών».

Αντίθετα, ο πρόεδρος της Ισραηλινής Ακαδημίας Κινηματογράφου και Τηλεόρασης, Ασάφ Αμίρ, υπερασπίστηκε την απόφαση, λέγοντας ότι «η ικανότητα να βλέπεις τον ‘άλλο’ μέσα σε μια περίοδο ατέρμονου πολέμου προσφέρει μια μικρή ελπίδα».

Η διαμάχη έρχεται σε μια στιγμή που το ισραηλινό σινεμά βρίσκεται στο στόχαστρο διεθνώς. Χιλιάδες επαγγελματίες του Χόλιγουντ έχουν ήδη υπογράψει δέσμευση να μην συνεργαστούν με ισραηλινά κινηματογραφικά ιδρύματα «εμπλεκόμενα σε γενοκτονία».

Το πολιτικό κλίμα είναι ιδιαίτερα φορτισμένο: από τον Οκτώβριο του 2023, όταν η Χαμάς εξαπέλυσε επίθεση στο νότιο Ισραήλ σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και παίρνοντας 251 ομήρους, ο πόλεμος στη Γάζα έχει αφήσει πίσω του, σύμφωνα με το παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας, περισσότερους από 65.000 νεκρούς – σχεδόν οι μισοί γυναίκες και παιδιά.

Προσφάτως, Επιτροπή Έρευνας του ΟΗΕ κατηγόρησε επίσημα το Ισραήλ για γενοκτονία, κατηγορία που το Τελ Αβίβ απορρίπτει ως «ψευδή και διαστρεβλωμένη».

Η συζήτηση για το μέλλον των βραβείων Όφιρ μένει ανοιχτή, με την καλλιτεχνική κοινότητα να τονίζει πως η λογοκρισία και η κατάργηση θεσμών δεν μπορεί να είναι η απάντηση. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο παραγωγός της ταινίας Αγμπαρία:

«Η ιστορία μας μιλά για το αυτονόητο δικαίωμα κάθε παιδιού να ζει ειρηνικά – κι αυτό δεν θα το απεμπολήσουμε».