Όταν ο Γιάννης Ρίτσος της ρωμιοσύνης κατακεραύνωσε τον «στυγνό δικτάτορα» Στυλιανό Παττακό

Στην ανάρτησή της, η Έρη Ρίτσου, αναφέρεται σε μια συνάντηση του μεγάλου ποιητή με τον Στυλιανό Παττακό, με αφορμή πρόσκληση που έγινε από εφοπλιστικούς κύκλους του Λονδίνου στον Γιάννη Ρίτσο το 1970 για να παρευρεθεί ως τιμώμενο πρόσωπο στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης του Λονδίνου, μαζί με τον Πάμπλο Νερούδα.

"Ρίτσος και Παττακός.

Το 1970 δίνεται άδεια στον Ρίτσο να ταξιδέψει από τη Σάμο, όπου βρισκόταν σε κατ' οίκον περιορισμό, στην Αθήνα.

Στο Καρλόβασι όπου ζούσαμε περνούσε τις διακοπές του και ο Μιχάλης Περατικός, που την εποχή εκείνη ήταν γραμματέας, αν δεν κάνω λάθος, του συλλόγου Ελλήνων εφοπλιστών στο Λονδίνο. Ο Περατικός ήταν άνθρωπος που αγαπούσε τις τέχνες και εκτιμούσε ιδιαίτερα το έργο του πατέρα μου. Με πρωτοβουλία και ενέργειες του λοιπόν ήρθε για τον Ρίτσο μια πρόσκληση να πάρει μέρος ως τιμώμενο πρόσωπο στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης του Λονδίνου, μαζί με τον Πάμπλο Νερούδα.

Η πρόσκληση μεταφέρθηκε στους δικτάτορες από τον Σύλλογο Ελλήνων Εφοπλιστών και φυσικά μια τέτοια πρόταση που έρχεται μέσω τέτοιας οδού δεν θα μπορούσαν να αρνηθούν να την εξετάσουν.

Έτσι, ο Ρίτσος παίρνει άδεια να ταξιδέψει στην Αθήνα, όπου ο Στυλιανός Παττακός τον καλεί στο γραφείο του για να του κάνει συστάσεις, τί πρέπει να πει στο Λονδίνο εάν ερωτηθεί για την κατάσταση στην Ελλάδα. Ο Παττακός θεωρούσε τον εαυτό του μέγα θεωρητικό και φιλόσοφο και έπηξε τον πατέρα μου στις μπούρδες στην προσπάθειά του να τον αποτρέψει από το να καταφερθεί κατά της Χούντας. Ο Ρίτσος του είπε πως αν ερωτηθεί, θα πει απλώς την αλήθεια.

-Και ποιά είναι η αλήθεια κύριε Ρίτσο; τον ρώτησε ο Παττακός.

-Αυτή που πολύ καλά γνωρίζετε, Πως στην Ελλάδα υπάρχει μια στυγνή στρατιωτική δικτατορία.

Κατόπιν τούτου ο Ρίτσος πήρε το δρόμο για Πειραιά, τμήμα μεταγωγών, Καρλόβασι, και οι διοργανωτές στο Λονδίνο πήραν την απάντηση πως ο Ρίτσος αρνείται να ταξιδέψει. Περιττό να πω πως ο πατέρας μου άκουγε "Παττακός" και του σηκωνόταν η τρίχα κάγκελο, ενθυμούμενος το θράσος και τις φιλοσοφικές μπούρδες του ανόητου φασιστοδικτατορίσκου".

Ο Στυλιανός Παττακός πέθανε στις 8 Οκτωβρίου σε ηλικία 104 ετών. Ένας από τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου είχε διατελέσει υπουργός Εσωτερικών (1967-1971) και Α’ Αντιπρόεδρος της χουντικής κυβέρνησης (1971-1973). Μετά την πτώση της δικτατορίας καταδικάστηκε για στάση και εσχάτη προδοσία σε θάνατο, αλλά η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Αποφυλακίστηκε το 1990 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για λόγους υγείας.

Ο Γιάννης Ρίτσος, ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι σύμμαχος του.

Ο Γιάννης Ρίτσος στο νησί της εξορίας, Aη Στράτη, το 1952. Εκεί όπου έγραψε το ποίημα του "Γράμμα στον Ζολιό - Κιουρί"

"Αη - Στράτης Νοέμβρης 1950

Αγαπημένε μου Ζολιό,

σου γράφω από τον Αη - Στράτη.

Βρισκόμαστε δω πέρα, κάπου τρεις χιλιάδες

άνθρωποι απλοί, δουλευτάδες, γραμματιζούμενοι

με μια τρύπια κουβέρτα στον ώμο μας

μ' ένα κρεμμύδι, πέντε ελιές κ' ένα ξεροκόμματο φως στο ταγάρι μας

άνθρωποι απλοί σαν τα δέντρα μπροστά στον ήλιο

άνθρωποι που δεν έχουμε άλλο κρίμα στο λαιμό μας

εξόν μονάχα που αγαπάμε όπως και συ

τη λευτεριά και την ειρήνη.

(...)

Ξεμάθαμε πολλά, Ζολιό,

ξεμάθαμε πώς γλιστράει το ψάρι της γαλήνης στα ρηχά της σιγαλιάς

πώς μπλέκονται οι γαλάζιες φλέβες στα χέρια της άνοιξης - ξεμάθαμε

μάθαμε τώρα κάτι πράματα απλά

πολύ απλά

πολύ σίγουρα

πως ο ουρανός αρχίζει απ' το ψωμί

πως δεν είναι δίκιο άλλοι να βγάζουν το ψωμί

κι άλλοι να τρώνε το ψωμί

πως δεν είναι δίκιο να φτιάχνουν κανόνια

και να λείπουν τ' αλέτρια, - απλά πράματα,

μπορεί κ' ένα παιδί να τα πει σε μια φυσαρμόνικα της τσέπης

μπορεί κ' ένας καλός φαντάρος που ονειρεύτηκε τη μάνα του

να τιναχτεί απ' τον ύπνο του και να τα πει σε μια σάλπιγγα

κ' οι νεκροί μας τα ξέρουν πιο καλά - κάθε νύχτα η σιωπή τους τα φωνάζει -

απλά πράματα

- δεν είμαστε σοφοί, Ζολιό,

απλά πράματα λέμε

πολύ απλά τα λέμε

πως αξίζει κανένας να ζει και να πεθαίνει

για τη λευτεριά και την ειρήνη.

(...)

Ζολιό, πες και στους άλλους αδελφούς μας

στον Ερεμπουργκ, στον Αραγκόν και στο Νερούντα,

στον Ελυάρ, στον Πικασσό και σ' όλα μας τ' αδέρφια

πως είμαστε δω πέρα τρεις χιλιάδες εξόριστοι

όχι για τίποτ' άλλο, αδέρφια μου,

παρά μονάχα, να, γιατί και 'μεις όπως και 'σεις

σηκώνουμε στη ράχη μας ένα αγκωνάρι απ' το καμένο σπίτι μας

να χτίσουμε για κείνους που θα 'ρθούν ένα καινούργιο σπίτι με πολλά παράθυρα

πολλά φαρδιά παράθυρα προς την ανατολή

να μη νυχτώνει από νωρίς η καρδιά των μανάδων

να μην κοιμούνται κάθε βράδυ τα παιδιά δίπλα στο θάνατο.

Και πού θα πάει, Ζολιό; - θα λιώσουμε μια μέρα τις οβίδες

να φτιάξουμε σφυριά κι αλέτρια και μπαλκόνια και φτερά

κ' ένα άγαλμα Αφτερης Χαράς στη στάση, εκεί, των λεωφορείων, στη φτωχογειτονιά μας

στη γειτονιά μας που θα μερμηγκιάζει απ' τα γιαπιά

κάτου απ' τ' ασίγαστο χωνί του χεροδύναμου μεγάφωνου των συνδικάτων

που όλο θα λέει, θα λέει σταράτα και με νούμερα

για τις τεράστιες καταχτήσεις των λαών στο πλάνο της ανοικοδόμησης

και θ' απαγγέλλει ποιήματα των νέων προλετάριων ποιητών

για το χαρούμενο έρωτα

για τους υδατοφράχτες

και για τον εξηλεκτρισμό του κόσμου.

Αχ, έτσι, αδέρφια μου, να μην υπάρχουν πια καμένα σπίτια

μα να 'ναι όλος ο κόσμος ένα σπίτι ασβεστωμένο με τη βούρτσα του ήλιου

κι αχ, έτσι, αδέρφια μου, τούτο το σπίτι να το συγυρνάει μονάχα

η μάνα μας η Λευτεριά κ' η πρωτοθυγατέρα της η Ειρήνη."

Το 1990 απονεμήθηκε στον Ρίτσο το μετάλλιο "Ζολιό - Κιουρί", ανώτατη διάκριση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης. Ήταν το λιγότερο που του χρωστάμε.