Ρομπ Ράινερ: Ο αδικοχαμένος σκηνοθέτης που μας χάρισε έξι κινηματογραφικά «διαμάντια»

Ο Ρομπ Ράινερ, ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους και αγαπητούς δημιουργούς του Χόλιγουντ, δολοφονήθηκε μαζί με τη σύζυγό του, Μισέλ, στο σπίτι τους στο Λος Άντζελες, αφήνοντας πίσω του μια κινηματογραφική κληρονομιά που σφράγισε δεκαετίες σινεμά.

Αν και το ευρύ κοινό τον γνώρισε αρχικά ως ηθοποιό, μέσα από τη θρυλική τηλεοπτική σειρά All in the Family τη δεκαετία του ’70, όπου υποδύθηκε τον Μάικλ «Μίτχεντ» Στίβικ – ρόλος που του χάρισε δύο βραβεία Emmy – ο Ράινερ έμελλε να γράψει ιστορία κυρίως πίσω από την κάμερα.

Σε ένα εντυπωσιακό δημιουργικό σερί οκτώ ετών, από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 έως τις αρχές του ’90, σκηνοθέτησε ταινίες που σήμερα θεωρούνται κλασικές, διασχίζοντας με άνεση διαφορετικά είδη: σάτιρα, εφηβικό δράμα, ρομαντική κομεντί, θρίλερ και δικαστικό δράμα.

This Is Spinal Tap (1984)

Η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Ράινερ ήρθε με το ψευδο-ντοκιμαντέρ This Is Spinal Tap, μια απολαυστική σάτιρα γύρω από τις περιπέτειες ενός φανταστικού βρετανικού heavy metal συγκροτήματος. Δημιουργημένο μαζί με τους Κρίστοφερ Γκεστ, Χάρι Σίρερ και Μάικλ ΜακΚιν, το φιλμ έγινε καλτ φαινόμενο, χαρίζοντας ατάκες που πέρασαν στην ποπ κουλτούρα, όπως το θρυλικό «στο έντεκα».

Ο ίδιος ο Ράινερ εμφανίστηκε στην ταινία ως ο σκηνοθέτης-ντοκιμαντερίστας Μάρτι ΝτιΜπέργκι, εμπνευσμένος – όπως παραδέχτηκε – από τον Μάρτιν Σκορσέζε και το The Last Waltz.

Stand By Me (1986)

Βασισμένο σε νουβέλα του Στίβεν Κινγκ, το Stand By Me αφηγείται την ιστορία τεσσάρων αγοριών που ξεκινούν ένα ταξίδι ενηλικίωσης στην Αμερική του 1959. Μια ταινία βαθιά νοσταλγική, που μιλά για την απώλεια της παιδικής αθωότητας και ανέδειξε τον Ρίβερ Φίνιξ σε εμβληματική μορφή μιας ολόκληρης γενιάς.

Ο Ράινερ έχει δηλώσει ότι πρόκειται για το πιο προσωπικό του έργο, καθώς ήταν η πρώτη φορά που απομακρύνθηκε πλήρως από το ύφος του πατέρα του, του θρυλικού Καρλ Ράινερ.

The Princess Bride (1987)

Το παραμύθι The Princess Bride, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Γκόλντμαν, συνδύασε περιπέτεια, ρομαντισμό και αυτοσαρκασμό. Με πρωταγωνιστές τους Ρόμπιν Ράιτ, Κάρι Έλγουες, Μπίλι Κρίσταλ και τον Αντρέ τον Γίγαντα, η ταινία έγινε διαχρονικό αγαπημένο.

Ο Ράινερ έχει αποκαλύψει πως μια γυναίκα τού είπε ότι η ταινία «της έσωσε τη ζωή», όταν παγιδεύτηκε σε χιονοστιβάδα και απήγγειλε τους διαλόγους της για να μείνει ξύπνια.

When Harry Met Sally (1989)

Με το When Harry Met Sally, ο Ράινερ ουσιαστικά όρισε τον σύγχρονο ρομαντικό κινηματογράφο. Ο Μπίλι Κρίσταλ και η Μεγκ Ράιαν υποδύθηκαν δύο φίλους που αναρωτιούνται αν μπορεί να υπάρξει φιλία ανάμεσα σε άνδρα και γυναίκα.

Η εμβληματική σκηνή στο εστιατόριο, με την ατάκα «Θα πάρω ό,τι παίρνει κι εκείνη», ειπωμένη από τη μητέρα του Ράινερ, Εστέλ, έμεινε στην ιστορία. Η πραγματική ερωτική σχέση του σκηνοθέτη με τη φωτογράφο Μισέλ Σίνγκερ επηρέασε μάλιστα την απόφασή του να αλλάξει το φινάλε της ταινίας.

Misery (1990)

Με το ψυχολογικό θρίλερ Misery, ο Ράινερ απέδειξε ότι μπορεί να κινηθεί και σε σκοτεινά μονοπάτια. Η Κάθι Μπέιτς, στον ρόλο της εμμονικής Άνι Γουίλκς, κέρδισε Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου για την ανατριχιαστικά ανθρώπινη ερμηνεία της.

Ο Ράινερ είχε μελετήσει σε βάθος τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, αναζητώντας τη «γραμματική» του κινηματογραφικού σασπένς.

A Few Good Men (1992)

Το δικαστικό δράμα A Few Good Men έφερε αντιμέτωπους στην οθόνη τον Τομ Κρουζ και τον Τζακ Νίκολσον, με τη φράση «You can’t handle the truth!» να περνά στην ιστορία του σινεμά. Η ταινία απέσπασε υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και εδραίωσε τον Ράινερ ως σκηνοθέτη πρώτης γραμμής.

Ένας δημιουργός με κοινωνικό αποτύπωμα

Πέρα από το σινεμά, ο Ρομπ Ράινερ υπήρξε έντονα πολιτικοποιημένος και κοινωνικά ενεργός, μιλώντας ανοιχτά για ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, ο έλεγχος των όπλων και η πρόσβαση στην υγεία και την εκπαίδευση.

Όπως σημείωσε η δημοσιογράφος Κέι Τζέι Μάθιους στο BBC, ήταν «μια ιδιοφυΐα με μεγάλη καρδιά», που άγγιξε αμέτρητους ανθρώπους όχι μόνο μέσα από τις ταινίες του, αλλά και μέσα από την ανθρωπιά του.

Ο ίδιος συνήθιζε να λέει: «Αν είσαι δημιουργικός άνθρωπος, προσπαθείς να φτιάχνεις πράγματα που είναι προέκταση του εαυτού σου». Και το σινεμά του Ρομπ Ράινερ υπήρξε ακριβώς αυτό: μια προέκταση ψυχής.