TIFF 2016: η τελετή έναρξης, το όραμα και μια βραδιά για τον Νίκο Τριανταφυλλίδη στο 57ο ΦΚΘ

Από την αρχή της επικοινωνίας μας για το φετινό ΦΚΘ ήταν διακριτό ότι οι άνθρωποι πίσω από τη διοργάνωση έχουν φιλοδοξίες και επιμένουν στο νέο. Αναζήτησε νέες ιδέες παρακινούν τα trailer του κυρίου Suntan, δες την οπτική επικοινωνία αλλιώς είναι ένα από τα πολλά μηνύματα που επικοινωνεί η αφίσα, ακόμη και τα μικρά επεισόδια της καθημερινότητας του #TIFF2016 είναι έξυπνα παιχνίδια που μας ανοίγουν την όρεξη να ανακαλύψουμε το νέο σε ένα θεσμό ιστορικό που κάνει rebranding με δωρικό, ισχυρό τρόπο. Όπως και αν το δει κανείς, η Θεσσαλονίκη φιλοξενεί από την Πέμπτη, 3 Νοεμβρίου μια πολιτιστική σύναξη.

Στην τελετή έναρξης οι Θέμιδα Μπαζάκα και Στέλιο Μάινα έγιναν παρουσιαστές στην ιστορική έδρα του θεσμού, Ολύμπιον. “Κάθε φθινόπωρο η Θεσσαλονίκη μεταμορφώνεται σε μια αληθινή πρωτεύουσα των κινούμενων εικόνων. Και όχι μόνο το φθινόπωρο, γιατί την άνοιξη υπάρχει και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Και όχι μόνο την άνοιξη, γιατί όλο το χρόνο λειτουργεί το Μουσείο Κινηματογράφου, η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης, οι αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, Τζον Κασσαβέτης και Σταύρος Τορνές, καθώς και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, και παράλληλες εκδηλώσεις του Φεστιβάλ” υπενθύμισαν στο σινεφίλ κοινό με τη γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ελίζ Ζαλαντό να παίρνει το λόγο.

“Το σινεμά γεννιέται στ’ αλήθεια μέσα από τη σημειολογία του ταξιδιού. Ένα ταξίδι άλλες φορές μεταφορικό, όπως αυτό που ο Φρανσουά Τριφό περιέγραψε με τον Ζαν Πιερ Λεό στην ταινία Αμερικάνικη Νύχτα: ‘Οι ταινίες προχωρούν όπως τα τρένα μέσα στη νύχτα, καταλαβαίνεις Αλφόνς;’. Μερικές φορές η νύχτα είναι ξάστερη όπως και οι ταινίες, μερικές φορές όμως η νύχτα είναι τόσο σκοτεινή που κανείς χάνει το δρόμο του. Οι αξίες αντιστρέφονται, η ελπίδα εξαφανίζεται. Ωστόσο, το τρένο του σινεμά συνεχίζει να παίρνει επιβάτες για να τους οδηγήσει σε μια υπόσχεση ενός κόσμου πιο ανεκτικού, πιο καλλιεργημένου, πιο προσβάσιμου. Εκπαίδευση, προσβασιμότητα, ανεκτικότητα: στο Φεστιβάλ αυτές οι λέξεις δεν είναι απλές υποσχέσεις. Είναι πράξεις που αναλαμβάνουμε με τους εργαζομένους και τους συνεργάτες μας και κατά τη διάρκεια των δύο Φεστιβάλ και καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς στις κινηματογραφικές αίθουσες, στο Μουσείο, στη Βιβλιοθήκη και στην Ταινιοθήκη. Όπως όλες οι πιο μεγάλες και πιο όμορφες περιπέτειες είναι πάντα συλλογικές, θα ήθελα να ευχαριστήσω όσους επιβιβάστηκαν μαζί μας στο τρένο του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης” είπε.

Από την πλευρά του, στον χαιρετισμό του, ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης, έθεσε τα θεμελιώδη ερωτήματα για το ρόλο των φεστιβάλ κινηματογράφου σήμερα. “Τι ακριβώς είναι ένα φεστιβάλ, ποια είναι τα όρια κινηματογράφου και ποιος είναι ο ρόλος των πόλεων που φιλοξενούν τα κινηματογραφικά φεστιβάλ; Αυτές οι ερωτήσεις μας απασχολούν από το 1932 που ιδρύθηκε το πρώτο κινηματογραφικό φεστιβάλ, αυτό της Βενετίας. Τα φεστιβάλ αρχικά ήταν εκθέσεις κινηματογραφικών προϊόντων, δηλαδή προβολές ταινιών, συνεντεύξεις τύπου, πασαρέλα αστέρων και βραβεία-πολύ συχνά άδικα ή παρεξηγημένα. Τώρα όμως, τα φεστιβάλ έχουν αλλάξει: βοηθούν την ανάπτυξη νέων ταινιών και σεναρίων, συμβάλλουν στην παραγωγή των ταινιών και υποστηρίζουν τη διανομή τους, δικτυώνουν τους δημιουργούς μεταξύ τους, δημιουργούν εκπαιδευτικά προγράμματα. Και ο κινηματογράφος έχει αλλάξει όμως. Κάποτε ο μόνος χώρος που μπορούσες να δεις μια ταινία ήταν μια κινηματογραφική αίθουσα. Σήμερα οι περισσότεροι θεατές, κυρίως οι νέοι, βλέπουν ταινίες στο σπίτι τους, κατεβασμένες συνήθως παράνομα – αυτό είναι πολύ κακό. Ακόμα και το φιλμ έχει αλλάξει και έχει αντικατασταθεί από ένα ψηφιακό αρχείο. Όσο για τις πόλεις, αυτές βοηθούν βεβαίως τα φεστιβάλ, όμως τι κάνουν τα φεστιβάλ γι’ αυτές τις πόλεις; Τα περισσότερα φεστιβάλ ήταν κυρίως ‘μεταφερόμενα’ μέσα σε άγνωστές τους πόλεις”.

“Μπροστά σε αυτές τις ερωτήσεις και τις ραγδαίες αλλαγές, εμείς θέλουμε αναδιατυπώσουμε την έννοια του Φεστιβάλ μας και να το δούμε ως ένα ζωντανό οργανισμό, με πολλές μορφές και ετήσια δραστηριότητα. Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ ανακαλύπτουμε πρωτοποριακές ταινίες από όλο τον κόσμο και κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς τις προβάλλουμε στο Ολύμπιον ή στην Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης. Υποστηρίζουμε τον ελληνικό κινηματογράφο, αλλά ισχυροποιούμε και το διεθνή χαρακτήρα του Φεστιβάλ μας, διότι η πιο ουσιαστική βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε στον ελληνικό κινηματογράφο είναι η υποστήριξη της διεθνούς του προοπτικής. Διερωτόμαστε όμως και για την ουσία του κινηματογράφου και τον ξαναβλέπουμε ως μια διαρκή συνομιλία με τις άλλες τέχνες. Γι’ αυτό ανοίξαμε ένα δίαυλο επικοινωνίας με όλους τους πολιτιστικούς θεσμούς της πόλης, αλλά και με τον εμπορικό κόσμο, επιχειρώντας ουσιαστικό διάλογο και συνεργασίες. Θέλουμε, τέλος, να κάνουμε το Φεστιβάλ προσβάσιμο για όλους και όλες - και για τους θεατές με Αναπηρία. Και κυρίως, θέλουμε όλα αυτά να συντελεστούν μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης, με τη Θεσσαλονίκη ‘πρωτεύουσα διαδικασία’ μιας συνολικής κοινωνικής και πολιτισμικής αναμόρφωσης” τόνισε ο διευθυντής του Φεστιβάλ για να κλείσει με ένα χαιρετισμό με αποδέκτες όλους μας.

“Αυτές τις ερωτήσεις καλούμαστε να απαντήσουμε για να ορίσουμε το ρόλο του Φεστιβάλ που σχεδιάζουμε, τα όρια του κινηματογράφου που αγαπάμε και το μέλλον της Θεσσαλονίκης που ονειρευόμαστε”.

Πέρα από τις ταινίες στο διαγωνιστικό τμήμα και κάθε άλλο λόγο που μπορείς να επινοήσεις για να βρεθείς στη Θεσσαλονίκη αυτές τις μέρες και οι προβολές 6 αγαπημένων ταινιών τις οποίες ψήφισαν τα μέλη της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, με αφορμή τα 40 χρόνια της.

Οι έλληνες κριτικοί, με αφορμή την επέτειο της ένωσης, ψήφισαν τις καλύτερες ελληνικές και ευρωπαϊκές ταινίες, παραγωγής από το 1975 έως το 2015. Κατέληξαν στα 10 καλύτερα ελληνικά και τα 10 καλύτερα ευρωπαϊκά φιλμ. Από αυτά, στο φεστιβάλ θα προβληθούν συνολικά έξι, τρεις ελληνικές παραγωγές (Γλυκιά συμμορία του Νίκου Νικολαΐδη, Οι απέναντι του Γιώργου Πανουσόπουλου και Η εαρινή σύναξη των αγροφυλάκων του Δήμου Αβδελιώδη) και τρεις ευρωπαϊκές (Ένας Αμερικανός φίλος του Βιμ Βέντερς, Επάγγελμα ρεπόρτερ του Μικελάντζελο Αντονιόνι, Κρυμμένος του Μίκαελ Χάνεκε)

Σήμερα όμως η νύχτα ανήκει στον Νίκο Τριανταφυλλίδη

Με μεγάλη συγκίνηση το Φεστιβάλ παρουσιάζει την τελευταία ταινία του δημιουργού, το ντοκιμαντέρ "90 χρόνια ΠΑΟΚ – νοσταλγώντας το μέλλον" ως μια κινηματογραφική αφιέρωση του σκηνοθέτη και φίλου που έφυγε νωρίς, στην αγαπημένη του ομάδα και στην ιδέα που αυτή αντιπροσωπεύει.

“Επιτρέπεται να πέσεις, επιβάλλεται να σηκωθείς". Τα λόγια του αγαπημένου άσσου των γηπέδων Πάμπλο Γκαρσία αποκαλύπτουν την ψυχή του ΠΑΟΚ σε ένα ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί σε παγκόσμια πρεμιέρα στη διάρκεια του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (3-13 Νοεμβρίου 2016).

Το πάθος και η αυθεντικότητα του Νίκου Τριανταφυλλίδη βρίσκονται στην καρδιά της ταινίας, την οποία ολοκλήρωσε η σύντροφός του, επίσης σκηνοθέτις, Μαρίνα Δανέζη, μετά τον θάνατό του τον περασμένο Ιούνιο.

Οι μεγάλοι σταθμοί της ομάδας, η χαμένη πατρίδα και ο ξεριζωμός, το ιστορικό και κοινωνικό φόντο, ξετυλίγονται στον φακό σαν ένα ζωντανό κινηματογραφικό ημερολόγιο, μέσα από τις εξομολογήσεις παλαίμαχων και νέων ποδοσφαιριστών, προπονητών, παραγόντων και πιστών φίλων του ΠΑΟΚ, όπως οι Νότης Τσίντογλου, Γιώργος Κούδας, Κλάους, Ιβάν Σαββίδης, Ευκλείδης Τσακαλώτος κ.α.

Από το γήπεδο της Τούμπας στο Σύνδεσμο Φίλων ΠΑΟΚ του Ντίσελντορφ, από την Κωνσταντινούπολη στην Λισαβόνα, η κάμερα αποτυπώνει την ιστορία μίας ομάδας που γράφεται αδιάλειπτα στις κερκίδες, στο γήπεδο, στους δρόμους των ταξιδιών της και στις αναμετρήσεις με τους μεγάλους της αντιπάλους, αλλά πρωτίστως με τον εαυτό της.

“Εγώ δεν κάνω διαφημιστικά ούτε βιομηχανικά ντοκιμαντέρ. Αυτή η δουλειά δεν είναι μια ‘παραγγελιά’ αλλά μια δική μου κατάθεση ψυχής” έλεγε ο ίδιος στην εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης για τα 90ά γενέθλια του ΠΑΟΚ

“Για μένα προσωπικά ήταν μια ύψιστη τιμή, ένιωσα πραγματικά σαν να έβγαλα πιτσιρικάς δελτίο και να φόρεσα την ασπρόμαυρη φανέλα στην κολυμπήθρα της Τούμπας. Εμπειρία ζωής. Η έρευνα κράτησε πάνω από χρόνο, τα γυρίσματα γύρω στους πέντε μήνες και μετά από όλα αυτά γίναμε ακόμη καλύτεροι άνθρωποι... Διότι ο ΠΑΟΚ δεν είναι απλά ένα αθλητικό σωματείο. Οι φίλαθλοί μας λένε πως η ομάδα είναι ιδέα. Και πράγματι εκπροσωπεί τον νόστο του πρόσφυγα και το δίκαιο της φτωχολογιάς και των κατατρεγμένων” πρόσθεσε.

Η ομάδα του δικέφαλου του Βορρά και οι οπαδοί της είναι τυχεροί. Έχουν μια ταινία γεμάτη ψυχή όλη δική τους.

Νότης Τσίντογλου. Μεγάλος ΠΑΟΚτσής από την εποχή του γηπέδου του Σιντριβανίου ο Τσίντογλου ήταν παίκτης ειδικών αποστολών, αγωνιζόταν στη δεξιά πλευρά της μεσαίας γραμμής με τεχνική κατάρτιση και εξαιρετική σέντρα. Παίκτης με σταθερή απόδοση, πάντα πρωταγωνιστής του γηπέδου.