Υπόθεση Μπανγκόκ: Πώς μία πόλη της Ασίας μετατράπηκε στην απόλυτη bucket list εμπειρία κάθε foodie
Το CNN Greece ταξίδεψε μέχρι τη μακρινή Μπανγκόκ και φέρνει μαζί του την πιο λαχταριστή γευστική ανταπόκριση από το καλύτερο εστιατόριο της Ασίας μέχρι το φαγητό στις τοπικές αγορές.
Η πρωτεύουσα της Ταϊλάνδης, η Μπανγκόκ, αποτελεί με διαφορά έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς στον πλανήτη, με την ασιατική αυτή μητρόπολη να υποδέχεται 32 εκατομμύρια τουρίστες το 2024 και να σκαρφαλώνει στην κορυφή της λίστας των «most visited» πόλεων της υφηλίου, σύμφωνα με τον Conde Nast Traveler.
To CNN Greece και η Hospitality, Food and Leisure Editor in Chief της DPG Media, Νέλλη Καλαμαρά, ταξίδεψαν μέχρι τη συναρπαστική αυτή πόλη και φέρνουν μαζί γευστικές εμπειρίες που δεν μπορούν να αφήσουν κανέναν ασυγκίνητο, αφού από το No.1 εστιατόριο της Ασίας, σύμφωνα με τα Asia’s 50 Best Restaurants, μέχρι το communal φαγητό στις τοπικές αγορές, εδώ η γεύση είναι μία εμπειρία για όλες τις αισθήσεις.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πούμε πριν περάσουμε να δούμε αναλυτικά τις εμπειρίες μας στη μαγευτική αυτή ασιατική πρωτεύουσα, είναι πως η ταϊλανδεζική κουζίνα δεν έχει καμία σχέση με την thai κουζίνα που έχουμε στο μυαλό μας στην Ευρώπη. Όλες οι γεύσεις και τα αρώματα, οι εντάσεις και τα καρυκεύματα, βρίσκονται σε εντελώς άλλα επίπεδα, με την πρώτη ύλη να αποτελεί τον οδηγό για συναρπαστικά πιάτα και μαγειρικές εμπειρίες με απόλυτα εξωτικό πρόσημο.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η Μπανγκόκ θεωρείται ένας από τους πλέον δυναμικά ανερχόμενους γαστρονομικούς προορισμούς στον κόσμο, με ένα μεγάλο ποσοστό των καλύτερων εστιατορίων στον πλανήτη -βάσει οδηγών και βραβείων «Βίβλων», όπως τα World’s 50 Best Restaurants, τον οδηγό Michelin και τα The Best Chefs Awards- να συναντώνται στην Ταϊλανδική πρωτεύουσα.

Η επίσκεψή μας εκεί μας έδωσε τη μοναδική ευκαιρία να επισκεφθούμε εστιατόρια-θρύλους, αλλά και να δούμε την τοπική μαγειρική κουλτούρα των αγορών και των street food joints όπου συχνάζουν οι locals. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή!

Nusara
Η πρώτη μας επαφή με την αληθινή Thai κουζίνα ήρθε μέσα από το εστιατόριο Nusara, που εκπροσωπεί μία μοντέρνα και αναβαθμισμένη απόδοση της παραδοσιακής ταϊλανδεζικής κουζίνας. Το εστιατόριο δημιουργήθηκε από τον celebrity chef της χώρας, Chef Ton, κατά κόσμον Thitid Tassanakajohn, και τον αδελφό του Chaisiri Tassanakajohn, και φέρει το όνομα της γιαγιάς τους, την οποία και ήθελαν να τιμήσουν με το συγκεκριμένο concept.
Η γιαγιά Nusara ήταν εκείνη που τους έμαθε να αγαπούν και να σέβονται την τοπική τους κουζίνα και -μετά από σπουδές και μεγάλη προϋπηρεσία στο δυτικό κόσμο- αποφάσισαν να ανοίξουν ένα εστιατόριο, που να αποτυπώνει την κουζίνα αυτή, στην πιο εκσυγχρονισμένη εκδοχή της όμως. Κάτι που πρέπει να πούμε πως είναι συχνό και στη χώρα μας, καθώς οι πολιτισμοί με μαγειρική κουλτούρα και ιστορία είναι και λογικό να γυρνούν στις ρίζες τους για έμπνευση και δημιουργία.

Το εστιατόριό τους κατέκτησε την 3η θέση στα Asia’s 50 Best το 2023 και σήμερα κατέχει την 6η θέση στην Ασία και την 35η στον κόσμο. Η εμπειρία εκτυλίσσεται σε 3 στάδια, ξεκινώντας από την κουζίνα όπου σερβίρονται μικρά bites παρουσία της ομάδας, συνεχίζεται στο rooftop με ένα champagne & bites pairing και τελικά καταλήγει στη σάλα.
Εκεί με θέα τον διάσημο ναό Wat Pho (μέσα στον οποίο βρίσκεται ένας από τους μεγαλύτερους κοιμώμενους Βούδες της Ασίας, ενώ εκεί λέγεται πως γεννήθηκε η τέχνη του thai massage) απολαμβάνει κανείς παραδοσιακές ταϊλανδεζικές συνταγές, ιδωμένες υπό μοντέρνο πρίσμα, όπως το Tom Kha Thai ή το Blue Swimming Crab Carry με τραγανό φύλλο Garuda.

Το πιο εντυπωσιακό σε αυτήν την πρώτη επαφή είναι οι εντάσεις, οι οποίες είναι εξαιρετικά αυξημένες σε σχέση με αυτό που εμείς γνωρίζουμε ως “spicy”, το οποίο όμως στην παραδοσιακή κουζίνα τους θεωρείται απολύτως φυσιολογικό. Μετά το τέλος του δείπνου, η εμπειρία μπορεί να συνεχιστεί στο ισόγειο, όπου το Nuss Bar σερβίρει δημιουργικά cocktails αποκλειστικά με τοπικά υλικά και local spirits.
Or Tor Kor market
Την επόμενη ημέρα η εμπειρία έγινε ακόμη πιο αυθεντική, καθώς το πρόγραμμα περιελάμβανε επίσκεψη σε ένα από τα δημοφιλέστερα τοπικά food markets, την αγορά Or Tor Kor. Η τεράστια αυτή αγορά αποτελεί σημείο συνάντησης των επαγγελματιών της εστίασης και της τοπικής κοινότητας, καθώς όλοι περνούν από εδώ για προμήθειες σε φρέσκα φρούτα, λαχανικά, ψάρια, κρέας, curry και ό,τι άλλο σε τρόφιμο μπορεί να βάλει ο ανθρώπινος νους.

Από ζωντανά ψάρια και απόσταγμα καρύδας μέχρι το εξωτικό φρούτο ντουριάν και κράκερς αποξηραμένων ψαριών και θαλασσινών, εδώ είναι ο επίγειος παράδεισος κάθε foodie που θέλει να ζήσει την αυθεντική εμπειρία food shopping όπως την ζουν οι ντόπιοι.

Ένα από τα πιο ιδιαίτερα concepts εδώ -και εξαιρετικά δημοφιλές για τους ντόπιους- είναι τα τεράστια ταψιά με μαγειρεμένα φαγητά, τα οποία πωλούνται μαζί με σακουλάκια γεμάτα μαγειρεμένο ρύζι, και απολαμβάνονται στο σπίτι, το γραφείο αλλά και στα communal τραπέζια που βρίσκονται εντός της Or Tor Kor.
Ακριβώς δίπλα η μεγαλύτερη αγορά της πόλης, η Chatuchak, είναι ιδανική για shopping με τοπικό χρώμα, αλλά με μεγάλη προσοχή για να μη χαθεί κανείς, καθώς το μέγεθός της είναι συναρπαστικά μεγάλο.

Potong
Το ίδιο βράδυ χωθήκαμε στα στενά της China Town για μία από τις πιο συναρπαστικές περιπέτειες του ταξιδιού μας. Εδώ στα μικρά στενάκια και σε ένα ιστορικό κτήριο 120 ετών Sino Portuguese αρχιτεκτονικής, όπου στεγαζόταν για πολλά χρόνια ένα οικογενειακό κατάστημα παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής, βρίσκεται ένα από τα καλύτερα και πλέον βραβευμένα εστιατόρια στον κόσμο.
Η Chef Pam, κατά κόσμον, Pichaya 'Pam' Soontornyanakij, είναι η πρώτη και η μόνη γυναίκα ασιατικής καταγωγής που απέσπασε το βραβείο Best Female Chef in the World από τα World’s 50 Best Restaurants για το 2025, ενώ έχει κατακτήσει και ένα αστέρι Michelin και την κορυφαία διάκριση των 3 Knives από τα The Best Chef Awards, μεταξύ πολλών ακόμη διακρίσεων.

Η κορυφαία σεφ, της οποίας σύντομα θα διαβάσετε την πλήρη συνέντευξη στο CNN Greece, άνοιξε το εστιατόριο Potong σε αυτό το ιστορικό κτήριο, το οποίο βραβεύτηκε ως το Thailand Opening of the Year Award το 2023 από τον οδηγό Michelin, ενώ σήμερα κατέχει τη 13η θέση ανάμεσα στα καλύτερα εστιατόρια στον κόσμο, σύμφωνα πάλι με τα World’s 50 Best Restaurants.
Η εμπειρία στο εστιατόριό της είναι απόλυτο do-not-miss για κάθε επισκέπτη της Μπανγκόκ, ενώ επίσης εκτυλίσσεται σε 3 στάδια, με ένα welcome drink στο ισόγειο, bites στο rooftop και degustation menu στις σάλες των ορόφων.

Το μενού είναι ένας συνδυασμός κινεζικής και ταϊλανδικής κουζίνας, με τα πιο χαρακτηριστικά και πολυφωτογραφημένα πιάτα να είναι η δικής ανατρεπτική εκδοχή του παραδοσιακού Pad Thai με τα noodles να έχουν μεταμορφωθεί στη σημαία της χώρας και τη διάσημη signature πάπια 14 ημερών ωρίμασης, η οποία σερβίρεται με άκρως θεατρικό και διαδραστικό τρόπο.
Εντός του κτηρίου βρίσκεται και το Opium, ένα από τα καλύτερα μπαρ στον κόσμο, ενώ ακριβώς δίπλα η σεφ έχει ανοίξει μία mezcaleria με έντονο μεξικανικό χρώμα, το Copita.

Sühring
Επόμενη στάση το διάστερο εστιατόριο Sühring, των αδελφών Thomas και Mathias Sühring. Το πολυβραβευμένο εστιατόριο στεγάζεται σε μία πανέμορφη μονοκατοικία, σε μία ήσυχη και κομψή συνοικία της Μπανγκόκ, και σε όλες τις σάλες του εσωτερικός και εξωτερικός χώρος ενοποιούνται μέσα από τεράστιες τζαμαρίες, με αποτέλεσμα να νιώθει κανείς πως ουσιαστικά απολαμβάνει το φαγητό του περιστοιχισμένος από τη φύση.

Το Sühring, πλην των δύο αστεριών Michelin, βρίσκεται στη θέση 22 ανάμεσα στα 50 καλύτερα εστιατόρια στον κόσμο, σύμφωνα με τα World’s 50 Best Restaurants, ενώ οι ίδιοι οι δημιουργοί του διακρίθηκαν ως The Best Chef 2025 στα The Best Chef Awards.
Η κουζίνα τους εμπνέεται από το παιδικά τους χρόνια στο Βερολίνο και συνδυάζει τη γερμανική ακρίβεια και τεχνική αριστεία με τη δημιουργική έμπνευση, την σχεδόν καλλιτεχνική παρουσίαση και την γευστική ανωτερότητα. Η εμπειρία κινείται σε υψηλότατα fine dining επίπεδα, ενώ περιλαμβάνει και ένα πέρασμα από την κουζίνα, που ισορροπεί ανάμεσα σε θεατρική σκηνή και hub δημιουργικότητας.
Τα προϊόντα τους έρχονται σε μεγάλο ποσοστό από την Γερμανία και την Ευρώπη, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ενσωματώνεται και η τοπική παραγωγή, ενώ η λίστα κρασιών τους -που σήμερα αριθμεί 1000 ετικέτες- έχει αποσπάσει τις μεγαλύτερες διεθνείς διακρίσεις.

Ανάμεσα στα πιάτα που εντυπωσίασαν περισσότερο από το εκτενέστατο μενού ήταν η δική τους εκδοχή της Hanuta -πρόκειται για μία γερμανική γκοφρέτα που ξυπνά τα ίδια νοσταλγικά συναισθήματα όπως σε εμάς τους Έλληνες η κουκουρούκου για να κάνουμε την αναλογία. Το τέλεια σφραγισμένο «γκοφρετάκι» στην ουσία περιλαμβάνει μέσα μία foie gras μους με μαρμελάδα βερίκοκο.

Επίσης συναρπαστικό στάδιο, τόσο οπτικά όσο και γευστικά, το Wildpastete, η δική τους εκδοχή της κλασσική γερμανικής πίτας wild game meat pie, και αποτελεί ένα πραγματικό έργο τέχνης, που χρειάζεται άπειρες ώρες για να δημιουργηθεί, και είναι ένα πατέ από άγριο χοίρο, συκώτι πάπιας, φιστίκι και πολλά ακόμη υλικά, κλεισμένα σε μία θεϊκή ζύμη με έντονα βουτυρένια αρώματα.

Ms. Maria & Mr. Singh
Ακριβώς πάνω από το εστιατόριο Gaggan -για το οποίο θα μιλήσουμε εκτενώς σε επόμενο θέμα, καθώς αποτελεί το No.1 εστιατόριο στην Ασία αυτή τη στιγμή- βρίσκεται το Ms. Maria & Mr. Singh, ένα εξωστρεφές, χαρούμενο και γεμάτο θετική ενέργεια εστιατόριο, που θυμίζει λίγο σαλόνι σπιτιού, μεξικανική χασιέντα και ινδική αυλή, όλα μαζί.
Πίσω από τη δημιουργία του φυσικά βρίσκεται ο Gaggan Anand -ένας από τους επιδραστικότερους σεφ στον κόσμο- και το εστιατόριο βασίζεται σε μία φανταστική ιστορία αγάπης ανάμεσα στη Μεξικανή Maria και τον Ινδό Singh, οι οποίοι ερωτεύτηκαν και έφεραν κοντά τα βασικά στοιχεία της κουζίνας του κάθε τόπου τους σε ένα fusion συνδυασμό.

Το εστιατόριο είναι πολύχρωμο, εξαιρετικά ζεστό και φιλόξενο και σερβίρει ένα κράμα ινδικής και μεξικανικής κουζίνας, που βγάζει τις ταμπέλες και παίζει με υφές, καρυκεύματα και συνταγές και από τις δύο μαγειρικές κουλτούρες, καταλήγοντας σε ένα λαχταριστό αποτέλεσμα και σε μία συνολικά laid-back και ζεστή εμπειρία. Το 2023 βρέθηκε στην 33η θέση στα Asia’s 50 Best Restaurants, ενώ έχει σταθερή αναφορά και στον οδηγό Michelin.

Noodle experience
Εξαιρετική εμπειρία με έντονο τοπικό χρώμα αποτελούν και τα διάφορα street food λογικής εστιατόρια με Noodles και τοπικές γεύσεις σε όλη την περιοχή γύρω από την Chinatown. Εμείς επισκεφθήκαμε το Tachai Noodle, αλλά υπάρχουν πολλά παραπλήσια, όπου συναντάς τους ντόπιους να απολαμβάνουν noodles σε πολλές διαφορετικές εκδοχές, όπως noodles ρυζιού, αλευριού, dry, φρέσκα, αλλά και διαυγή noodles, που τα λένε «seck» και είναι βασικά τα γνωστά μας glass noodles.

Gaggan at Louis Vuitton
Από το τοπικό χρώμα μεταφερόμαστε στη γαλλική φινέτσα με το πρώτο εστιατόριο της Louis Vuitton στην νοτιανατολική Ασία: το Gaggan at Louis Vuitton, που βρίσκεται μέσα στο Gaysorn Village, ένα από τα πλέον εντυπωσιακά και πολυτελή εμπορικά κέντρα της πόλης. Το εστιατόριο ενώνει την ανατρεπτική τέχνη του αιρετικού ροκ σταρ της παγκόσμιας γαστρονομικής σκηνής Gaggan Anand με την υπεροχή και την κομψότητα του εμβληματικού fashion house.
Το εστιατόριο σερβίρει ένα εποχικό μενού, περιλαμβάνοντας και κάποια από τα πλέον διάσημα πιάτα του Gaggan, όπως το lick it up, ένα πιάτο-σταθμός που ο επισκέπτης καλείται να γλύψει κυριολεκτικά το πιάτο προκειμένου να το απολαύσει.

Το υπέρκομψο εστιατόριο έχει κερδίσει την 31η θέση στα Asia’s 50 Best Restaurants, ενώ ο head pastry chef του, Dej Kewkacha, βραβεύτηκε ως ο καλύτερος στην Ασία από τον ίδιο θεσμό. Τα γλυκά που δοκιμάσαμε εμείς έμοιαζαν πραγματικά με έργα τέχνης, σε βαθμό που δεν ήθελες να τα χαλάσεις, και όλα μα όλα τα σκεύη, τα πιάτα, τα ποτήρια, ακόμη και ο αφρός του cappuccino σου φέρουν το logo του εμβληματικού οίκου.

Gaggan
Η συγκεκριμένη ημέρα ήταν αφιερωμένη στον Gagan Anand, καθώς το ίδιο βράδυ ζήσαμε την πιο συγκλονιστική και ιδιαίτερη γαστρονομική εμπειρία που έχουμε ζήσει ποτέ, στο εστιατόριο Gaggan, το οποίο φέτος διακρίθηκε για 5η φορά στην πολυτάραχη ιστορία του ως το No.1 στα Asia’s 50 Best Restaurants (αριθμός ρεκόρ για το θεσμό) και ως No.6 στον κόσμο από τον ίδιο θεσμό. Ο ίδιος ο σεφ είναι ο πρώτος Ινδός σεφ που απέσπασε ποτέ τη διάκριση των 2 αστεριών από τον οδηγό Michelin.

Το εστιατόριο έκλεισε το 2019, αφού είχε κατακτήσει όλα τα πιθανά βραβεία που θα μπορούσε, μόνο και μόνο για να ξανανοίξει λίγο καιρό αργότερα και να βρεθεί ξανά στην κορυφή της λίστας των World’s 50 Best. Ο αιρετικός σεφ εδώ σπάει όλους τους πιθανούς κανόνες του fine dining, μπερδεύοντας τη μουσική και την πρόζα με μικρές μπουκιές εκρηκτικών γεύσεων και συναρπαστικής εικόνας, σε ένα γαστρονομικό υπερθέαμα που ονομάζει “cooksticle”.
Θα περιοριστούμε να σας πούμε πως χρειάζονται 28 σεφ για μόνο 14 πελάτες κάθε φορά στην πιο ανατρεπτική εστιατορική εμπειρία που μπορεί να φανταστεί κανείς, και θα σας προσκαλέσουμε να διαβάσετε αναλυτικά το επερχόμενο άρθρο, αποκλειστικά αφιερωμένο στο συγκεκριμένο concept.

Sra Bua by Kiin Kiin
Η τελευταία μας μέρα στην ασιατική πρωτεύουσα περιέλαβε και πάλι δύο εστιατόρια. Αρχής γενομένης με το Sra Bua by Kiin Kiin μέσα στο εκπληκτικό ξενοδοχείο Siam Kempinski Hotel Bangkok. Πρόκειται για ένα εστιατόριο μοντέρνας ταϊλανδικής κουζίνας με ξεκάθαρο fine dining πρόσημο, που βρίσκεται σταθερά στις επιλογές του οδηγού Michelin.

Το περιβάλλον του είναι ιδιαίτερα υποβλητικό, συνδυάζοντας ένα έντονο στοιχείο τοπικού εξωτισμού με πολυτελή στοιχεία και αβίαστη κομψότητα. Executive chef του ξενοδοχείου είναι ο αυστραλοασιάτης Philip Taylor, ενώ το concept του Sra Bua είναι δημιούργημα του Δανού σεφ Henrik Yde-Andersen, το οποίο υπηρετείται on the spot από τον Head Chef Berm Chayawee Sutcharitchan.

Το μενού “Whispers of the land” που δοκιμάσαμε επικεντρώνεται αποκλειστικά στην τοπική πρώτη ύλη, την οποία μεταμορφώνει σε δημιουργικά πιάτα με απίστευτη παρουσίαση, ενώ χωρίζεται σε δύο «υπο-εμπειρίες», μία σε μορφή refined street food και μία σε καθαρά εστιατορική. Κάθε πιάτο αποτελεί και μία μικρή ιστορία, που δένει αρμονικά με τα κρασιά του παγκόσμιου αμπελώνα από την πλούσια wine list.

Le Du
Last but not least, το τελευταίο μας βράδυ μας βρήκε στο βραβευμένο με αστέρι Michelin Le Du, που το 2023 είχε βρεθεί στην κορυφή της λίστας των Asia’s 50 Best, ενώ κατέχει σήμερα την 20η θέση στην ίδια λίστα.
Και πάλι εδώ ιθύνων νους και δημιουργός είναι ο Chef Ton, που είδαμε στο Nusara, αλλά εδώ το concept είναι αρκετά διαφορετικό. Το μενού δημιουργείται αποκλειστικά και στο 100% του από τοπικά υλικά και ακολουθεί ευλαβικά τις εποχές του έτους. Στην Ταϊλάνδη, οι εποχές είναι καλοκαίρι, χειμώνας και βροχή, τα οποία και συμβολίζονται στους άπειρους δοκιμαστικούς σωλήνες που κρέμονται από την οροφή.

Το εστιατόριο έχει κερδίσει και πολλαπλά βραβεία για το design του, ενώ προσφέρει μία λαχταριστή βόλτα στην γαστρονομική πλευρά της ταϊλανδικής κουζίνας, μέσα από πιάτα που συναρπάζουν τόσο το μάτι όσο και τον ουρανίσκο. Ένα από τα πιο όμορφα και ιδιαίτερα πιάτα είναι το τοπικό ψάρι με noodles λαχανικών σε πανέμορφα χρώματα, αλλά και η signature river prawn.

Η λίστα των κρασιών από τον παγκόσμιο αμπελώνα είναι άκρως εντυπωσιακή, ενώ το εστιατόριο βρίσκεται σε walking distance από το night market της Μπανγκόκ, όπου οι επισκέπτες θα μπορέσουν να δουν μία άλλη πλευρά της συναρπαστικής ασιατικής πρωτεύουσας.

Η διαμονή μας πραγματοποιήθηκε στο πολυτελές ξενοδοχείο Siam Kempinski Hotel Bangkok, που αποτελεί ένα city resort με κορυφαίες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες. Οι καταπράσινοι κήποι του με τις πολλαπλές σε στυλ λίμνης πισίνες δημιουργούν μία όαση ηρεμίας και εξωτισμού στην καρδιά μίας από τις πιο busy πόλεις του κόσμου, ενώ τα δωμάτια συνδυάζουν το τοπικό χρώμα με τις κορυφαίες ανέσεις και μοναδικές λεπτομέρειες.
Το ξενοδοχείο προσφέρει απευθείας πρόσβαση στο Siam Paragon, ίσως το μεγαλύτερο και πολυτελέστερο εμπορικό κέντρο της πόλης, ενώ διαθέτει γυμναστήριο με θέα τους ουρανοξύστες, jacuzzi με την ίδια συναρπαστική θέα, αλλά και ένα εξαιρετικό spa. Η διαμονή χαρακτηρίζεται από εμμονή στη λεπτομέρεια, υπέροχο turndown service, αλλά και μικρές εκπλήξεις στα δωμάτια, όπως τα φρέσκα λουλούδια, οι σοκολατένιες κατασκευές και τα Do It Yourself cocktail kits.

Η τοποθεσία του είναι κορυφαία για όποιον επιθυμεί να εξερευνήσει την Μπανγκόκ, καθώς βρίσκεται σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης, κάτι σαν το δικό μας Σύνταγμα. Συστήνεται ανεπιφύλακτα για κάθε ενημερωμένο world traveller, που αγαπά την πολυτέλεια και τις caring hospitality εμπειρίες!
Μείνετε συντονισμένοι για τη συνέντευξη της Chef Pam, της καλύτερης γυναίκας σεφ στον κόσμο, καθώς και για την αναλυτική εμπειρία από το Gaggan, το καλύτερο εστιατόριο της Ασίας σήμερα.