Τα πρωτότυπα πασχαλινά έθιμα των χωριών της Χαλκιδικής

Το Θείο Δράμα κορυφώνεται τη Μεγάλη Παρασκευή, όταν κάθε ενορία πραγματοποιεί την περιφορά του Επιταφίου της, με τους πιστούς να ακολουθούν στα δρομάκια των οικισμών. Ο Επιτάφιος της Ουρανούπολης ξεχωρίζει, καθώς θεωρείται εξαιρετικά εντυπωσιακός και στολισμένος με πολύχρωμα λουλούδια και χιλιάδες χάντρες και πέρλες. Πλήθος κόσμου από τις γύρω περιοχές καταφθάνει στο χωριό για να συμμετέχει τόσο στην προετοιμασία του, όσο και στην περιφορά του.

Ανάσταση στα χωριά της Χαλκιδικής

Το Σάββατο της Ανάστασης πλήθος πιστών συγκεντρώνεται στον Πολύπυργο, κατακλύζοντας τον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Νικολάου. Αντίθετα, στο Άγιο Όρος η Ανάσταση δεν έχει κοσμικό χαρακτήρα. Η ακολουθία ξεκινάει περίπου στις δύο τα μεσάνυχτα και ολοκληρώνεται το χάραμα. Στο Γομάτι, στην πλατεία του χωριού αναβιώνει το έθιμο της καύσης του ανθρώπινου ομοιώματος του Ιούδα. Μετά το «Χριστός Ανέστη» οι νέοι βάζουν φωτιά στα κλαδιά και καίνε τον «Ιούδα» σε ένα εντυπωσιακό θέαμα. Το ίδιο ακριβώς κάνουν και στα χωριά Χανιώτη και Πευκοχώρι. Τέλος, στον Νέο Μαρμαρά η τελετή είναι εξίσου φαντασμαγορική, με τα ψαροκάικα να βρίσκονται στο λιμάνι και τον ουρανό να φωτίζεται από πυροτεχνήματα και βεγγαλικά.

Τα μοναδικά έθιμα στην Αρναίας

Ένα ακόμη ιδιαίτερο έθιμο αναβιώνει στην Αρναία. Την Κυριακή του Πάσχα ντόπιοι και επισκέπτες συγκεντρώνονται στην πλατεία του χωριού, όπου βρίσκονται οι νέοι των πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής για να τους υποδεχτούν ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και να τους προσφέρουν κόκκινα αυγά, τσουρέκι και πίτες, στήνοντας ένα μεγάλο γλέντι. Την επόμενη ημέρα, ακολουθεί το έθιμο με την ονομασία «Καντάρι». Έτσι ονομάζεται η μεγάλη ζυγαριά, το καντάρι, το οποίο κρεμούν οι κάτοικοι στον αιωνόβιο πλάτανο της κεντρικής πλατείας του χωριού. Σε αυτή ζυγίζουν τον κόσμο, με σκοπό να διαπιστώσουν ποιος έφαγε περισσότερο το Πάσχα, ενώ νικητές αναδεικνύονται εκείνοι που έχουν αυξημένο βάρος!

Την τρίτη μέρα του Πάσχα πραγματοποιείται και ο φημισμένος «Κούτσμανος». Άνδρες με παραδοσιακές στολές και οπλισμένοι ξεκινούν έφιπποι από την πλατεία και κατευθύνονται στον προφήτη Ηλία. Εκεί, μετά την τέλεση λειτουργίας αρχίζει η σκοποβολή, κατά την οποία οι διαγωνιζόμενοι σημαδεύουν κόκκινα αυγά που είναι κρεμασμένα από ένα σκοινί. Με την επιστροφή τους στο χωριό ξεκινάει ένα μεγάλο συλλογικό γλέντι.

Αργότερα, οι κάτοικοι διαγωνίζονται στη «Σουσσαρίτσα», δηλαδή, πετούν κόκκινα αυγά στο χορτάρι και νικητής αναδεικνύεται εκείνος που θα το πετάξει πιο μακριά, χωρίς να το σπάσει.

Αλογοδρομίες και «του Χαρ' κού τ' αλώνι»

Ένα ακόμη έθιμο στο οποίο αξίζει να αναφερθούμε είναι οι αλογοδρομίες που διοργανώνονται την τρίτη ημέρα του Πάσχα στην παραλία της Συκιάς στη Χαλκιδική. Πρόκειται για μία παράδοση που πραγματοποιείται εδώ και πολλά χρόνια, από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Μετά τη λειτουργία στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου ο ιερέας παραδίδει στους ιππείς την εικόνα και εκείνοι με τη σειρά τους τη μεταφέρουν από στον χώρο διεξαγωγής των αλογοδρομιών.

Παράλληλα, στο Παλαιοχώρι Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο «του Χαρ'κού τ' αλώνι». Στον χώρο του παλιού ναού του Αρχαγγέλου Μιχαήλ γίνεται τρισάγιο και στη συνέχεια ο κόσμος γιορτάζει συμμετέχοντας σε ένα μεγάλο γλέντι. Ο χορός και το έθιμο λέγεται Τ΄ χαλκού τ΄αλώνι και αναφέρεται στη σφαγή των κατοίκων του Παλαιοχωρίου, το 1821.Το ομώνυμο τραγούδι είναι γεμάτο έμμεσες αναφορές στην ελευθερία καθώς, για πολλά χρόνια μετά, το έθιμο τελούνταν με την παρουσία των Τούρκων.

Το ίδιο έθιμο πραγματοποιείται και στην Ιερισσό όπου λέγεται «Μαύρο Αλώνι», λόγω της oμώνυμης τοποθεσίας στην περιοχή.

PHOTO 1 / 5