Νέος κυβερνητικός συνασπισμός ή πρόωρες εκλογές; Τι συνεπάγεται για την Ιταλία η παραίτηση Κόντε

Στόχος του Ιταλού προέδρου, Σέρτζο Ματαρέλα είναι να αποσοβηθεί η επανάληψη της δαιδαλώδους διαδικασίας διερευνητικών εντολών που για καιρό κρατούσαν την Ιταλία όμηρο της πολιτικής επισφάλειας. Ωστόσο, πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης και ποια είναι τα σενάρια της επόμενης ημέρας;

Κατέρρευσε η κυβέρνηση;

Όχι ακριβώς. Ο Ματαρέλαζήτησε από τον Κόντε να παραμείνει στη θέση του και να εκτελεί τα καθήκοντά του μέχρις ότου βρεθεί κάποια λύση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Κόντε μπορεί να ονομάσει τον υποψήφιο της Ιταλίας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο Σαλβίνι, ο οποίος δεν έχει αποσύρει τους υπουργούς του, τόνισε την Τρίτη πως είναι έτοιμος να κρατήσει ζωντανή την κυβέρνηση συνασπισμού προκειμένου να εγκριθεί ο προϋπολογισμός του 2020. Ωστόσο, ειδικοί σε ζητήματα συνταγματικού δικαίου τονίζουν πως η έγκριση προϋπολογισμών είναι εκτός ισχύος μιας προσωρινής κυβέρνησης.

Κυβέρνηση ή εκλογές; Οι 48 «καυτές» ώρες του Ιταλού προέδρου

Τα πυρά του Κόντε κατά του Σαλβίνι, στην ομιλία της Τρίτης ενώπιον της Γερουσίας, πιθανώς να έβαλαν τέλος στο συνασπισμό. Ωστόσο, σε θεωρητικό επίπεδο και παρά τις φήμες περί του αντιθέτου, ο Ματαρέλα μπορεί να στείλει ξανά τον Κόντε στη βουλή, σε μία προσπάθεια επαναπροσέγγισης με τη Λέγκα.

Οδεύει η Ιταλία σε πρόωρες εκλογές;

Μόνο ο Ματαρέλα έχει την εξουσία να διαλύσει το κοινοβούλιο. Εκείνος μπορεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, μόλις τριάμισι χρόνια πριν το προβλεπόμενο, μόνον αν θεωρήσει πως είναι ανέφικτος ο σχηματισμός νέου συνασπισμού.

Προτού λάβει την απόφασή του, θα διαβουλευτεί με τους προέδρους αμφότερων των σωμάτων του ιταλικού κοινοβουλίου (της Κάτω Βουλής και της Γερουσίας), αλλά και τους επικεφαλής των κομμάτων.

Μετά από το πολιτικό αδιέξοδο μηνών και τους κομματικούς τακτικισμούς που κόστισαν σε πολιτική σταθερότητα στη χώρα πέρυσι, ωστόσο, ο Ιταλός πρόεδρος έχει διαμηνύσει πως δεν θα επιτρέψει ανάλογα χρονοβόρα ναυάγια για τη χώρα.

Πώς θα είναι ο νέος συνασπισμός;

Σύμφωνα με το Reuters, ο πιο προφανής συνδυασμός θα ήταν μία συνεργασία μεταξύ των αντισυστημικών «Πεντάστερων» και του αντιπολιτευόμενου κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD). Τα δύο κόμματα έχουν ήδη ξεκινήσει διαβουλεύσεις και το PD αναμένεται να εξουσιοδοτήσει τον επικεφαλής του, Νικόλα Τζινγκαρέτι να προχωρήσει στην διερευνητικές επαφές με στόχο το σχηματισμό κυβέρνησης.

Παρόλα αυτά, ενδεχόμενος «γάμος» 5 Αστέρων και ΔΚ μπορεί να είναι εφικτός, όμως σίγουρα δε θα είναι εύκολος. Τα δύο κόμματα εδώ και καιρό παραμένουν πολιτικοί αντίπαλοι, με πληθώρα πολιτικών διαφορών.

Επιπλέον, η ηγεσία του Τζινγκαρέτι έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από τον εσωκομματικό αντίπαλο και πρώην πρωθυπουργό, Ματέο Ρέντσι, ο οποίος εξακολουθεί να ελέγχει μεγάλο μέρος των βουλευτών του κόμματος – κάτι που δεν αποκλείεται να περιπλέξει, ακόμη και αποδειχτεί ανυπέρβλητος σκόπελος στις διαβουλεύσεις.

Αν M5S και PD καταλήξουν σε ναυάγιο, ο πρόεδρος ίσως αναζητήσει ευρεία κοινοβουλευτική στήριξη για μία κυβέρνηση τεχνοκρατών που θα εγκρίνει τον προϋπολογισμό και θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές την Άνοιξη.

Θα μπορούσε ο Κόντε να ηγηθεί μίας νέας κυβέρνησης;

Ναι. Ο Κόντε, ένας νομικός χωρίς πολιτικό παρελθόν, θεωρείτο η «φωνή της λογικής» στο συνασπισμό των «Πεντάστερων» και της Λέγκας ενώ διατηρεί καλές σχέσεις με τον Ματαρέλα. Θα μπορούσε, λοιπόν, να έχει μία δεύτερη ευκαιρία, ιδίως αν ξεπεράσει τον σκόπελο της πρότασης δυσπιστίας που κατέθεσε το κόμμα του Σαλβίνι σε βάρος του.

Πότε θα μπορούσαν να προκηρυχθούν νέες εκλογές;

Εξαρτάται από το πόσο χρονοβόρα αποδειχτεί η διερεύνηση όλων των εναλλακτικών. Ο Ματαρέλα έχει ήδη ξεκινήσει σύντομες και στοχευμένες συζητήσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν στη δημιουργία ενός νέου σχήματος που θα κληθεί ν’ αντιμετωπίσει την υπερεπείγουσα οικονομική κατάσταση της χώρας.

Ο πρώτος γύρος διαβουλεύσεων εκπνέει το βράδυ της Πέμπτης. Κατόπιν τούτου, αν τα κόμματα θελήσουν επιπλέον χρόνο για να εμβαθύνουν και να καθορίσουν ένα σαφές και σοβαρό πλαίσιο συμφωνίας, θα τους δoθεί μία επιπλέον ημέρα. Σε αντίθετη περίπτωση, θα αναλάβει μία «μεταβατική, εκλογική κυβέρνηση» με αποκλειστικό σκοπό να οδηγήσει τη χώρα στις εκλογές.

Ο ίδιος έχει διασαφηνίσει πως επιθυμεί μία κυβέρνηση που θα εγκρίνει τον προϋπολογισμό του 2020 το φθινόπωρο – που σημαίνει πως οι εκλογές πρέπει να έχουν γίνει είτε πριν από το τέλος Οκτωβρίου ή από τις αρχές του νέου έτους.

Για την ιστορία, στην Ιταλία δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές το φθινόπωρο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ποιο θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα ενδεχόμενων εκλογών;

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, από τις τελευταίες εθνικές εκλογές του 2018, όταν το κίνημα Πέντε Αστέρων κέρδισε το μεγαλύτερο ποσοστό σε ψήφους, η Λέγκα έχει διπλασιάσει τη δημοτικότητά της.

Τώρα, κινείται μεταξύ 34-39% στην πρόθεση ψήφου, με τις σφυγμομετρήσεις να προβλέπουν άνετη επικράτηση σε περίπτωση άμεσων εκλογών.
Στην περίπτωση που η Λέγκα δεν κατάφερνε να εξασφαλίσει αυτοδυναμία, ο Σαλβίνι θα απευθυνόταν σε δύο κεντροδεξιούς πρώην εταίρους – το Φόρτσα Ιτάλια του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τους «Αδερφούς της Ιταλίας» – για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης.