Κώστας Αθανασάκης: Η χρόνια νοσηρότητα, το μεγάλο «αγκάθι» του συστήματος υγείας και των ασθενών

Μείζον υγειονομικό αλλά και οικονομικό ζήτημα αποτελεί για την Ελλάδα η χρόνια νοσηρότητα, η οποία δεν ταλανίζει μόνο τους ασθενείς αλλά και γενικότερα το σύστημα υγείας, απαιτώντας ολοένα και περισσότερους πόρους. Μάλιστα, η χρόνια νοσηρότητα είναι υπεύθυνη για το 85% του φορτίου στο σύστημα υγείας. Ένα τεράστιο νούμερο που θα πρέπει να μας αφυπνίσει και να μας προβληματίσει σφόδρα.

Ένα ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι κατά πόσο η πρόληψη και μία κουλτούρα προαγωγής υγείας θα μπορέσουν να λειτουργήσουν αμυντικά και να ανασχέσουν αυτό το τεράστιο κύμα, προς όφελος αρχικά των ασθενών και φυσικά των οικονομικών της υγείας.

Η χρόνια νοσηρότητα, το 85% του φορτίου στο σύστημα υγείας

Η χρόνια νοσηρότητα, λοιπόν, αποτελεί καθοριστικό ζήτημα για τα ώριμα συστήματα υγείας, καθώς αποτελεί το 85%, περίπου του συνολικού φορτίου νοσηρότητας και, αντίστοιχα, της συνολικής δαπάνης για την υγεία, επισημαίνει στο CNN GREECE ο Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Η βιωσιμότητα του συστήματος υγείας προϋποθέτει την αποτελεσματική διαχείριση της χρόνιας νοσηρότητας, επισημαίνει ο καθηγητής Κώστας Αθανασάκης, μιλώντας μας για τη δεύτερη φάση της μελέτης PHSSR για την Ελλάδα, στην οποία διαδραμάτισε κομβικό ρόλο, όπως και πολλές ερευνητικές ομάδες από 20 χώρες. Και συνεχίζει λέγοντας πως οι δομικές αλλαγές στον πληθυσμό, με τη δημογραφική γήρανση και την αύξηση του φορτίου των μη μεταδοτικών νοσημάτων, σε συνδυασμό με τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές εξελίξεις στο τοπικό και διεθνές επίπεδο, θέτουν σε κίνδυνο τη δυνατότητα του συστήματος υγείας να συνεχίσει παρέχει τη βασική του αποστολή.

Η διατήρηση της βιωσιμότητας και η βελτίωση της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας αποτελούν τους δύο βασικούς στόχους της συνεργασίας Partnership for Health System Sustainability and Resilience (PHSSR) (https://www.weforum.org/phssr), η οποία ξεκίνησε το 2019 από το London School of Economics and Political Science (LSE) σε συνεργασία με το World Economic Forum (WEF).

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, ερευνητικές ομάδες από περισσότερες από είκοσι χώρες ανέλαβαν να αναλύσουν την τρέχουσα κατάσταση στα συστήματα υγείας της χώρας τους, με έμφαση στις διαστάσεις της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας και να προτείνουν πολιτικές που θα διασφαλίσουν το μέλλον του συστήματος υγείας.

Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που συμμετείχαν και συνεχίζουν να συμμετέχουν με ενεργό ρόλο στην συνεργασία PHSSR ήδη από το 2022, οπότε παρουσιάστηκε και έτυχε θερμής υποδοχής η πρώτη μελέτη για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας. Η πρώτη μελέτη περιέγραψε τις προκλήσεις για το σύστημα υγείας, με μία ματιά προς το μέλλον και, κυρίως, πρότεινε 23 ολοκληρωμένες προτάσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του.

Τρία χρόνια μετά, αρκετές από τις προτάσεις αυτές είτε έχουν εφαρμοστεί είτε αποτελούν θέματα που δεσπόζουν στον δημόσιο διάλογο για την υγεία στη χώρα. Σήμερα, η συνεργασία PHSSR προχωρά σε ένα νέο, ακόμα πιο επιδραστικό κεφάλαιο της ερευνητικής της δραστηριότητας, εισάγοντας την πρακτική των Οδικών Χαρτών πολιτικής για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση μίας σειράς μεγάλων ζητημάτων στο διεθνές πεδίο της υγείας.

Το πρώτο από αυτά τα ζητήματα αφορά στη διατύπωση ενός πλέγματος προτάσεων ανά χώρα για την αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση της χρόνιας νοσηρότητας, του κυριότερου, πιθανότατα, προσδιοριστή της βιωσιμότητας ενός συστήματος υγείας.

Οι Έλληνες «φλερτάρουν» με χρόνιες ασθένειες

Στην Ελλάδα το φορτίο της χρόνιας νοσηρότητας είναι ιδιαίτερα βαρύ: 41% των ενηλίκων στη χώρα έχουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, ποσοστό που ανεβαίνει έντονα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα καρδιαγγειακά, νεφρολογικά, μεταβολικά και αναπνευστικά νοσήματα, σε συνδυασμό με τα νεοπλάσματα, αποτελούν το 80% περίπου του συνόλου της χρόνιας νοσηρότητας.

Το «αγκάθι» της πολυνοσηρότητας

Το πλέον ανησυχητικό εύρημα, όμως, για την Ελλάδα έρχεται από το ζήτημα της πολυνοσηρότητας. Με βάση ερευνητικά δεδομένα, το 52% του πληθυσμού άνω των 65 ετών πάσχει από δύο ή περισσότερα χρόνια νοσήματα, σημειώνοντας το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ και το υψηλότερο στις γυναίκες (56%). Σε συνδυασμό με την υψηλή, διαχρονικά, έκθεση του πληθυσμού σε παράγοντες κινδύνου για την υγεία (κάπνισμα, σωματικό βάρος), τη γήρανση του πληθυσμού και την ανάδυση των περιβαλλοντικών απειλών για την υγεία, η χρόνια νοσηρότητα εξελίσσεται σε μία σημαντική απειλή για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα αποτελεί πλέον μία από τις 8 χώρες της PHSSR οι οποίες θα διερευνήσουν δράσεις και πολιτικές με στόχο τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για την έγκαιρη ανίχνευση και την έγκαιρη παρέμβαση στη χρόνια νοσηρότητα στο δεύτερο, πλέον, κύμα των μελετών PHSSR.

Στις 18 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση των εμπειρογνωμόνων της μελέτης, η οποία διενεργείται υπό τον συντονισμό και καθοδήγηση του Κώστα Αθανασάκη, Επίκουρου Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας, Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (LabHTA), Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τα τελικά αποτελέσματα της οποίας αναμένονται στις αρχές Ιουνίου.

Η μελέτη αυτή, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, φιλοδοξεί να δώσει στον δημόσιο διάλογο και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων μία σειρά προτάσεων για την έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση στη χρόνια νοσηρότητα, αλλά και μία σειρά δεικτών οι οποίοι μπορούν να πιστοποιούν την πρόοδό μας, ως χώρα και ως σύστημα υγείας– ή την απουσία αυτής, άρα, κατ’ επέκταση, και την ανάγκη αλλαγής των δράσεων πολιτικής.

Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece στην Υγεία