Τρύφων (ΠΕΦ): Η χρόνια υποχρηματοδότηση οδηγεί σε ελλείψεις φαρμάκων & απώλεια παραγωγικών δυνάμεων

Για έναν ολιστικό επανασχεδιασμό της φαρμακευτικής πολιτικής με βασικό άξονα την αύξηση της δαπάνης, τη διατήρηση του επενδυτικού clawback, την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας, τον έλεγχο της συνταγογράφησης, αλλά και τις συνθήκες ενός προβλέψιμου και σταθερού οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος, κάνει λόγο ο Θεόδωρος Τρύφων, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας, στο ειδικό αφιέρωμα ΥΓΕΙΑ του CNN Greece.

Η χρόνια υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης αποτελεί σήμερα το βασικότερο πρόβλημα της φαρμακευτικής πολιτικής και επιβαρύνει υπέρμετρα τις επιχειρήσεις, οι οποίες βάζουν διαχρονικά τεράστια «πλάτη» για να στηρίξουν αφενός τους ασθενείς, ώστε να μην λείψει κανένα φάρμακο, αφετέρου το υγειονομικό σύστημα. Συγκεκριμένα, το 2024 οι υποχρεωτικές εισφορές ύψους 3,470 εκατ. ευρώ ξεπέρασαν τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, τις εισφορές του κράτους δηλαδή, που έφθασε τα 3,040 εκατ. ευρώ.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο πρόεδρος της ΠΕΦ αναφέρεται σε όλα τα καυτά θέματα της φαρμακευτικής πολιτικής, τις προκλήσεις του κλάδου, τη δυνατότητα η Ελλάδα να μεταμορφωθεί σε έναν κόμβο Έρευνας και Ανάπτυξης, αλλά και τα δυνατά του σημεία, επισημαίνοντας ότι αυτή τη στιγμή οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες καλύπτουν τις ανάγκες 40 εκατ. πολιτών στην Ευρώπη.

Παράλληλα, οι επενδύσεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ έως το 2028 δημιουργούν νέα εργοστάσια και ερευνητικά κέντρα, ενισχύοντας σημαντικά το εγχώριο παραγωγικό και ερευνητικό οικοσύστημα. «Όμως, χωρίς επαρκή χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης και δίκαιη κατανομή των βαρών, κινδυνεύουμε να απωλέσουμε παραγωγικές δυνάμεις και σημαντικά φάρμακα από την αγορά», τονίζει εμφατικά ο κ. Τρύφων.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του προέδρου της ΠΕΦ Θεόδωρου Τρύφων στο CNN Greece:

Καθώς το προσδόκιμο επιβίωσης αυξάνεται, οι ανάγκες για ακόμη μεγαλύτερη υγειονομική και φαρμακευτική κάλυψη μεγαλώνουν και αυτές. Υπάρχει τελικά ρεαλιστικός τρόπος να καλυφθεί αυτό το χρηματοδοτικό κενό; Η φαρμακοβιομηχανία το επισημαίνει διαρκώς, αλλά δεν εισακούεται.

Είναι δεδομένο ότι το βασικό πρόβλημα της φαρμακευτικής πολιτικής στη χώρα μας παραμένει η χρόνια υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Τα συστήματα υγείας σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο δέχονται τεράστια χρηματοδοτική πίεση που προκαλείται από τη γήρανση του πληθυσμού, την αύξηση των χρόνιων νοσημάτων και το ολοένα αυξανόμενο κόστος των νέων ακριβών θεραπειών.

Στη χώρα μας το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο, καθώς η δημοσιονομική προσαρμογή της περασμένης δεκαετίας οδήγησε σε σημαντική περιστολή της χρηματοδότησης του συστήματος υγείας και ειδικότερα του φαρμάκου. Αυτό οδήγησε στη συσσώρευση ενός δυσαναπλήρωτου χρηματοδοτικού κενού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2024 η συνολική δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο ανήλθε σε 3.040 εκατ. ευρώ ενώ οι υποχρεωτικές επιστροφές που καλείται να καταβάλει ο κλάδος ξεπερνούν τα 3.470 εκατ. ευρώ, υπερβαίνοντας τη συνεισφορά του κράτους. Ουσιαστικά, οι φαρμακοβιομηχανίες «συγχρηματοδοτούν» το σύστημα υγείας. Αυτή η πραγματικότητα δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η επάρκεια της αγοράς και η βιωσιμότητα πολλών οικονομικών φαρμάκων, που καλύπτουν εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς.

Δυστυχώς, παρά την ενίσχυση των προϋπολογισμών τα τελευταία χρόνια, το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης παραμένει. Ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού είναι ένας ολιστικός επανασχεδιασμός της φαρμακευτικής πολιτικής στους ακόλουθους άξονες:

• Ρεαλιστική αύξηση των φαρμακευτικών προϋπολογισμών και στοχευμένες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας του συστήματος όπως φίλτρα και κόφτες συνταγογράφησης, συνταγογραφικές οδηγίες για τη χρήση των εκάστοτε οικονομικότερων επιλογών, ψηφιακά εργαλεία για τον έλεγχο και παρακολούθηση της συνταγογράφησης. Πολύ σημαντική είναι η πλήρης ανάπτυξη της αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας προκειμένου να αποζημιώνονται οι θεραπείες που τεκμηριωμένα προσφέρουν πρόσθετο οικονομικό και θεραπευτικό όφελος για το σύστημα και τον ασθενή
• Διατήρηση της λογικής του επενδυτικού clawback, ενός μέτρου που απελευθέρωσε την επενδυτική δυναμικήτης φαρμακοβιομηχανίας, ενισχύοντας τις παραγωγικές και ερευνητικές μας υποδομές και τελικά την φαρμακευτική αυτάρκεια της χώρας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η φαρμακοβιομηχανία χρειάζεται συνθήκες προβλεψιμότητας και σταθερό πλαίσιο προκειμένου να προγραμματίσουν και να υλοποιήσουν επενδύσεις που ενισχύουν την απασχόληση και συμβάλλουν ουσιαστικά στη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας, προσφέροντας ταυτόχρονα στην υγεία, την οικονομία και την κοινωνία.

Η μακρά παράδοση παραγωγής φαρμάκων στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται σήμερα από μια ισχυρή φαρμακοβιομηχανία που αριθμεί 51 εργοστάσια και κατέχει το 12% του παραγωγικού δυναμικού της Ευρώπης. Με τις μεγάλες επενδύσεις που υλοποιούνται στην Τρίπολη, μπορούμε να μιλάμε για απρόσκοπτη κάλυψη των Ευρωπαίων ασθενών, αλλά και επάρκεια πρώτων υλών;

Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα μία από τις πιο σύγχρονες και εξωστρεφείς φαρμακοβιομηχανίες στην Ευρώπη. Με 51 παραγωγικές μονάδες, που αντιστοιχούν στο 12% του ευρωπαϊκού παραγωγικού δυναμικού, και εξαγωγές σε 147 χώρες, ο κλάδος αποτελεί βασικό πυλώνα της εθνικής οικονομίας και της δημόσιας υγείας.

Οι ελληνικές εταιρείες καλύπτουν ήδη τις ανάγκες περισσότερων από 40 εκατ. ευρωπαίων ασθενών ενώ οι επενδύσεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ έως το 2028 δημιουργούν νέα εργοστάσια και ερευνητικά κέντρα, ενισχύοντας σημαντικά το εγχώριο παραγωγικό και ερευνητικό οικοσύστημα.

Το παράδειγμα της Τρίπολης, με την ανάπτυξη ενός νέου φαρμακευτικού cluster που συνδυάζει παραγωγή και έρευνα, δείχνει τη δυναμική της χώρας μας και βάζει γερά θεμέλια προκειμένου να εξελιχθεί σε περιφερειακό κόμβο φαρμακευτικής παραγωγής και καινοτομίας για τη ΝΑ Ευρώπη.

Πράγματι, η Ευρώπη στο σύνολό της εμφανίζει σημαντική εξάρτηση από την Ασία σε επίπεδο πρώτων υλών και φαρμάκων. Ωστόσο, μέσω των πρόσφατων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών που στοχεύουν να διασφαλίσουν την αυτάρκεια των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας και φαρμάκου, όπως η Νέα Φαρμακευτική Στρατηγική ή το πλαίσιο κινήτρων για τα Κρίσιμα Φάρμακα, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να πρωταγωνιστήσει αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και τις υπάρχουσες υποδομές της.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η επάρκεια και η ασφάλεια του εφοδιασμού της φαρμακευτική αγοράς δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και ζήτημα εθνικής και ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να διασφαλίσει τη συνεχή πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα πρώτης ανάγκης σε περιόδους κρίσης, κάτι που αποδείχθηκε πρόσφατα κατά την περίοδο της πανδημίας.

Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικούς νέους επιστήμονες και ερευνητές. Εκτιμάτε ότι η χώρα μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα οικοσύστημα έρευνας, γνώσης, καινοτομίας και αριστείας;

Απολύτως. Η Ελλάδα έχει όλα τα συστατικά για να αναδειχθεί σε περιφερειακό κόμβο Έρευνας και Ανάπτυξης στον φαρμακευτικό τομέα. Διαθέτει υψηλής στάθμης επιστημονικό δυναμικό, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα με διεθνή αναγνώριση, καθώς και ισχυρή βιομηχανική βάση.

Η φαρμακοβιομηχανία επενδύει ήδη σημαντικά στην κλινική και προκλινική έρευνα και σε νέες τεχνολογίες παραγωγής. Παράλληλα, οι νέες επενδύσεις οδηγούν στη δημιουργία 14 νέων ερευνητικών κέντρων και χιλιάδων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης ενισχύοντας τη σύνδεση της ακαδημαϊκής γνώσης με την παραγωγή.

Αυτό που χρειάζεται είναι ένα σταθερό πλαίσιο κινήτρων για τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η διαμόρφωση ενός φορολογικά φιλικού περιβάλλοντος που θα ενθαρρύνει την έρευνα και την καινοτομία.

Η ΠΕΦ υποστηρίζει ενεργά τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος καινοτομίας που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και θα συμβάλει στην ανάσχεση του brain drain. Η νέα γενιά ελλήνων επιστημόνων μπορεί να αποτελέσει τον κινητήριο μοχλό για τη μετάβαση σε ένα νέο, βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο.

Ποιες είναι οι προκλήσεις για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία τα επόμενα χρόνια;

Οι προκλήσεις είναι πολλές, αλλά και οι ευκαιρίες μοναδικές. Πρώτη και βασικότερη είναι η βιωσιμότητα. Χωρίς επαρκή χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης και δίκαιη κατανομή των βαρών κινδυνεύουμε να απωλέσουμε παραγωγικές δυνάμεις και σημαντικά φάρμακα από την αγορά.

Δεύτερη πρόκληση είναι η ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων. Οι γεωπολιτικές αναταράξεις, οι κρίσεις πρώτων υλών και οι διεθνείς εξαρτήσεις καθιστούν επιτακτική την ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγικής βάσης. Είναι δεδομένο ότι η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο ως πυλώνας φαρμακευτικής ασφάλειας για την Ευρώπη.

Η τρίτη πρόκληση αφορά στην τεχνολογική μετάβαση. Ο κλάδος πρέπει να επενδύσει ακόμη περισσότερο στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την πράσινη ανάπτυξη και τη βιώσιμη παραγωγή ώστε να παραμείνει ανταγωνιστικός.

Παράλληλα, η φαρμακοβιομηχανία καλείται να ανταποκριθεί στη νέα ευρωπαϊκή φαρμακευτική στρατηγική που προτάσσει τη διαθεσιμότητα, τη βιωσιμότητα και την ασφάλεια εφοδιασμού. Αυτό σημαίνει νέους κανόνες, νέα πρότυπα και μεγαλύτερη ευθύνη για όλους μας.

Προσωπικά, είμαι αισιόδοξος. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει αποδείξει ότι διαθέτει ανθεκτικότητα, τεχνογνωσία και εξωστρέφεια. Με συνεργασία, σταθερή πολιτική και όραμα, μπορούμε όχι μόνο να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις αλλά να καταστήσουμε την Ελλάδα πρότυπο φαρμακευτικής παραγωγής και καινοτομίας στην Ευρώπη.

Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece στην Υγεία