O μανδύας της Ευρώπης που φοβόμαστε να ρίξουμε

Η αναπαράσταση του εχθρού αποτελεί καθοριστικό βήμα∙ ο υπαίτιος της κατάστασης οφείλει να είναι σαφώς προσδιορισμένος ώστε να συγκεντρώσει ως ανταπάντηση τη συλλογική οργή από την αδικία.

Παρόλο που ενσωματωνόταν παλαιότερα στη ρητορική του, στην τελική ευθεία προς ανάληψη της διακυβέρνησης, ο ΣΥΡΙΖΑ εκτόπισε από τη θέση ευθύνης της την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επέλεξε να επικεντρωθεί και να επαυξήσει τα στοιχεία που τη συνέστησαν στις απαρχές της: την ενότητα, την κατανόηση, την αξιοπρέπεια, τον αλληλοσεβασμό, την κοινή ισότιμη πορεία. Στην χειρότερη περίπτωση, οι εταίροι περιγράφονταν ως δογματικοί τεχνοκράτες που καταλαβαίνουν μόνο από αριθμούς και ποσοστώσεις.

Η ρητορική δεν άλλαξε ούτε όταν μικροπολιτικά οι «Θεσμοί» παραβίασαν την –προφορική- δέσμευσή τους για έναρξη χρηματοδότησης της Ελλάδας μετά την πρώτη συμφωνία του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου.

Η ρητορική δεν άλλαξε όταν προσέτρεξαν να αγκαλιάσουν τους ναζιστές που ανέβηκαν στην Ουκρανία.

Δεν άλλαξε όταν το «ανεξάρτητο όργανο» που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να μην παρέχει πλέον ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, δύο ημέρες προτού λήξει ακόμη το 2ο Μνημόνιο.

Παρέμεινε ίδια, ακόμη και όταν κουρελιάστηκε το σαρωτικό αποτέλεσμα τους δημοψηφίσματος, της ανώτατης μορφής λαϊκής έκφρασης στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Δειλιάσαμε να επισημάνουμε το προφανές αίτιο-αιτιατό στη συμμετοχή κρατών της Ευρώπης στους βομβαρδισμούς του Συριακού εδάφους.

Δεν υποψιαστήκαμε τίποτα από τα σφιχταγκαλιάσματα στις Συνόδους Κορυφής με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, ενισχύοντας έτσι τον ρόλο του ως μοχλού πίεσης (και όχι αποκλιμάκωσης ή έστω διαχείρισης) των προσφυγικών ροών.

Η Ευρώπη κοιτούσε αλλού όταν μία μετά την άλλη οι χώρες σήκωναν φράκτες και επέτρεψε την κυριαρχία ακροδεξιών αντιλήψεων και προσεγγίσεων όχι μόνο στο δημόσιο λόγο, αλλά και στα κοινοβούλιά της.

Η Ευρώπη του πολιτισμού κατάσχει σήμερα τιμαλφή κατατρεγμένων, μαρκάρει τις πόρτες τους και τους αναγκάζει να φοράνε διακριτικά προκειμένου να σιτιστούν. Η Ευρώπη που το ’50 βροντοφώναξε «Ποτέ ξανά», εξέδωσε επίσημη τελεσιγραφική οδηγία να πνίγουμε πρόσφυγες στο Αιγαίο. Η φρίκη του μικρού Αϊλάν σόκαρε τον κόσμο, αλλά παρόλο που δεκάδες παιδιά βρήκαν υγρό θάνατο από τότε, τώρα που οι ανάγκες των ανθρώπων αυτών εναπόκεινται στα χέρια των ευρωπαίων πολιτών, η Κομισιόν εν ολίγοις διατυπώνει πως «δεν είναι δικό της πρόβλημα» πια.

Η νομισματική ένωση παραβιάζει συστηματικά το διεθνές δίκαιο και έχει καταστρατηγήσει προ πολλού την εθνική ανεξαρτησία των κρατών της. Ορισμένους τους θίγει, άλλους τους πληγώνει, άλλοι το συνειδητοποιούν με κόπο, αλλά η αλήθεια είναι πως η Ευρώπη είναι ο εχθρός.

Η Ευρώπη που έφυγε από τα χέρια των διαφωτιστών και σαπίζει στα χέρια των στυγνά νεοφιλελεύθερων. Όσο οι λαοί δεν καταλαβαίνουν ότι το θέμα δεν είναι τα χρήματα (το θέμα δεν ήταν ποτέ τα χρήματα), αλλά η αδιασάλευτη επικυριαρχία του δόγματος της λιτότητας και η αποδοχή της καταστροφής του κοινωνικού κράτους ως μοναδική λύση επιβίωσης, τόσο η συλλογική δράση θα σιγεί.

Παρόλο που η συλλογική δράση, με κάθε μέσο και με κάθε κόστος, είναι η μόνη επιστράτευση που έχει νόημα και αντίκρυσμα εκεί που η διαλεκτική απέτυχε παταγωδώς.

*Η Αθηνά Δεσύπρη είναι Αναλύτρια Συμπεριφοράς-υπ. Δρ. "Κοινωνική Ψυχολογία των συγκρούσεων"