FOCUS

Το μυστήριο με τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος

Το μυστήριο με τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος
Μυστήριο για τους επιστήμονες δεδομένα από το Hubble NASA via AP

Η μέτρηση του ρυθμού διαστολής του σύμπαντος ήταν ένας από τους κύριους στόχους του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble όταν εκτοξεύτηκε το 1990.

Τα τελευταία 30 χρόνια, το τηλεσκόπιο βοήθησε τους επιστήμονες να ανακαλύψουν αυτόν τον επιταχυνόμενο ρυθμό.

Το Hubble έχει παρατηρήσει περισσότερους από 40 γαλαξίες, παλλόμενα αστέρια καθώς και αστέρια που εκρήγνυνται που ονομάζονται σουπερνόβα ενώ μέτρησε κοσμικές αποστάσεις.

Τα φαινόμενα βοηθούν τους αστρονόμους να σημειώνουν αστρονομικές αποστάσεις σαν δείκτες μιλίων, οι οποίοι δείχνουν τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος.

Στην προσπάθεια να κατανοήσουν πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν μας, οι αστρονόμοι έκαναν ήδη μια απροσδόκητη ανακάλυψη το 1998: τη «σκοτεινή ενέργεια». Αυτό το φαινόμενο δρα ως μια μυστηριώδης απωθητική δύναμη που επιταχύνει τον ρυθμό διαστολής.

Αυτό που ανακάλυψε το τηλεσκόπιο και δεν μπορούν να κατανοήσουν οι ειδικοί είναι η ανεξήγητη διαφορά μεταξύ του ρυθμού διαστολής του δικού μας σύμπαντος σε σχέση με το μακρινό σύμπαν, αμέσως μετά το Big Bang και θεωρούν πως αφορά νέους κανόνες της φυσικής.

Το σημαντικό έργο του Hubble

Το τηλεσκόπιο πήρε το όνομά του από τον πρωτοπόρο αστρονόμο Edwin Hubble, ο οποίος ανακάλυψε στη δεκαετία του 1920 ότι τα μακρινά σύννεφα στο σύμπαν ήταν στην πραγματικότητα γαλαξίες.

Το τηλεσκόπιο συνέχισε το έργο του και ανακάλυψε ότι οι μακρινοί γαλαξίες φαινόταν να κινούνται γρήγορα, υποδηλώνοντας ότι ζούμε σε ένα διαστελλόμενο σύμπαν που ξεκίνησε από μια μεγάλη έκρηξη.

Οι μέτρησεις που έκανε μπορεί να βοηθήσουν τους επιστήμονες να εκτιμήσουν καλύτερα την ηλικία του σύμπαντος και να κατανοήσουν τα θεμέλιά του.

Πολλές ομάδες αστρονόμων που χρησιμοποιούν το τηλεσκόπιο έχουν φτάσει σε μια σταθερή τιμή Hubble που ισούται με 73 συν ή πλην 1 χιλιόμετρο ανά δευτερόλεπτο ανά megaparsec. (Ένα megaparsec είναι 3,26 εκατομμύρια έτη φωτός.)

Ωστόσο, ο πραγματικός προβλεπόμενος ρυθμός διαστολής του σύμπαντος είναι πιο αργός από αυτόν που έχει παρατηρήσει το τηλεσκόπιο Hubble, σύμφωνα με αστρονόμους και με βάση μετρήσεις που έγιναν από το Planck, διαστημικό τηλεσκόπιο της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας.

Οι επιστήμονες της αποστολής Planck έφτασαν σε σταθερά Hubble 67,5 συν ή πλην 0,5 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο ανά megaparsec.

Αυτό σημαίνει ότι η εξέλιξη του γαλαξία και της διαστολής του είναι πιο περίπλοκη από ό,τι γνωρίζαμε και υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα που χρειάζεται να μάθουμε.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο εκτοξεύτηκε τον Δεκέμβριο, θα μπορεί να παρατηρεί τους δείκτες μιλίων του Hubble σε καλύτερη ανάλυση και σε μεγαλύτερες αποστάσεις, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλει στην κατανόηση της διαφοράς μεταξύ των δύο αριθμών.

Με πληροφορίες από: Hubble identifies unusual wrinkle in expansion rate of the universe

By Ashley Strickland, CNN