FOCUS

Ερντογάν vs Κιλιτσντάρογλου: Μάχη μεταξύ του «Σουλτάνου» και του «Γκάντι» της Τουρκίας

Ερντογάν vs Κιλιτσντάρογλου: Μάχη μεταξύ του «Σουλτάνου» και του «Γκάντι» της Τουρκίας
Ένα βήμα πριν τις κάλπες η Τουρκία SEDAT SUNA/EPA - ΑΠΕ/ ΜΠΕ

Οι εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία είναι εξόχως σημαντικές και περιέχουν δύο διαφορετικούς, τουλάχιστον κατά τα φαινόμενα, κόσμους.

Από την μία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να γίνει ο ηγέτης που θα κυβερνήσει την χώρα για περισσότερες από δύο δεκαετίες βάζοντας το όνομά του με ακόμη μεγαλύτερα γράμματα δίπλα σε αυτό του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και από την άλλη ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στοχεύει να γίνει ο πρώτος Αλεβίτης Πρόεδρος, αντιπροσωπεύοντας όλα όσα ο Ερντογάν μισεί.

Η μάχη τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο είναι βέβαιο πως θα είναι σκληρή και η επόμενη ημέρα για την Τουρκία για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες παραμένει αβέβαιη.

Ο «Σουλτάνος» που θέλει να βάλει στη σκιά του τον Ατατούρκ

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κρατά τα «ηνία» της Τουρκίας τα τελευταία 20 χρόνια.

Μία νίκη στις εκλογές θα τον βάλει σε ένα εξαιρετικά «κλειστό» κλαμπ ηγετών όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και στον πλανήτη, που διαφεντεύουν τις τύχες της χώρας τους για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο τότε δήμαρχος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαιρετά τους υποστηρικτές του / (AP Photo/Murad Sezer, File)

Στο ίδιο κάδρο σήμερα βρίσκεται μόνο ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ένας πολιτικός με τον οποίο ο Ερντογάν μέσα σε τρία χρόνια έχει αρχικά αποκαταστήσει και στη συνέχεια έχει αναπτύξει εξαιρετικά στενές διμερείς σχέσεις.

Ο Ερντογάν γεννήθηκε το 1954 στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Γιος λιμενοφύλακα, μετακόμισε με την οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 13 ετών.

Ο τότε πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε εκδήλωση το 2003 / (AP Photo/Anja Niedringhaus, File)

Ο πατέρας του ήθελε μία καλύτερη ζωή για τα παιδιά του και ο νεαρός Ερντογάν για να βοηθήσει πουλούσε λεμονάδα και κουλούρια.

Φοίτησε σε ισλαμική σχολή και κατάφερε να πάρει πτυχίο διοίκησης από το Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά.

Για ένα μικρό διάστημα ασχολήθηκε και με το επαγγελματικό ποδόσφαιρο.

Με την πολιτική ξεκίνησε να ασχολείται τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80 όταν έγινε μέλος του κόμματος της Ευημερίας του Νετσμετίν Ερμπακάν.

Το 1994 θα εκλεγεί Δήμαρχος Κωνσταντινούπολης.

Η θητεία του θα τελειώσει με τον ίδιο να καταδικάζεται σε φυλάκιση για διασπορά φυλετικού μίσους, όταν δημόσια είχε αναγνώσει ένα εθνικιστικό ποίημα.

Μετά από παραμονή τεσσάρων μηνών στην φυλακή επιστρέφει ακόμη πιο δυναμικά στην πολιτική αλλά το κόμμα του Ερμπακάν θα τεθεί εκτός νόμου.

Τον Αύγουστο του 2001 ο Ερντογάν με τον Αμντουλάχ Γκιούλ θα ιδρύσουν ένα νέο ισλαμικό κόμμα το AKP. Στις εκλογές του 2002 το AKP θα κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών στις βουλευτικές εκλογές και ο Ερντογάν θα γίνει Πρωθυπουργός της Τουρκίας.

Μέχρι και σήμερα, ο Ερντογάν παραμένει Πρόεδρος του κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης.

Υποστηρικτής του Ερντογάν κρατάει ένα πορτρέτο του, κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης / (AP Photo/Emrah Gurel, File)

Η πρώτη δεκαετία διακυβέρνησής του είναι ίσως μία από τις καλύτερες της σύγχρονης ιστορίας για την Τουρκία.

Από το 2003 και μετά με τρεις θητείες ως πρωθυπουργός ο Ερντογάν θα φέρει σημαντική ανάπτυξη στην οικονομία της χώρας, θα βγάλει εκατομμύρια Τούρκους από το φάσμα της φτώχιας που βίωναν και θα προωθήσει τον δομικό εκμοντερνισμό της χώρας του.

Οι φωνές από την αντιπολίτευση για «στροφή» του Ερντογάν σε απολυταρχικές μεθόδους αρχίζουν να πληθαίνουν.

Το 2013 οι πρώτες μαζικές διαδηλώσεις εναντίον του είναι γεγονός.

Η απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν να αναμορφώσει το πάρκο Γκεζί στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης βρίσκουν μαζί αντίσταση.

Χιλιάδες άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας και διαμαρτύρονται ειρηνικά για εβδομάδες.

Ο Ερντογάν δίνει εντολή στην αστυνομία να διαλύσει τους διαδηλωτές.

Από τα επεισόδια πέντε άνθρωποι θα σκοτωθούν και περισσότεροι από 8.000 θα τραυματιστούν.

O Ismail Buyukcakar, συμπαίκτης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις αρχές του '70, δείχνει τον Τούρκο πρόεδρο σε μια παλιά φωτογραφία / (AP Photo/ Emrah Gurel)

Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αρχίσει να μεταμορφώνεται στον συγκεντρωτικό απολυταρχικό ηγέτη της δεύτερης δεκαετίας.

Την ίδια περίοδο ο Ερντογάν θα έρθει σε ρήξη και με τον Φετουλάχ Γκιουλέν τον άνθρωπο που τον βοήθησε όσο κανείς στο να εκλεγεί τις τρείς πρώτες φορές στην πρωθυπουργία.

Με την αποπομπή Γκιουλέν ο Ταγίπ Ερντογάν κάνει μία σημαντική πολιτική στροφή στον ισλαμισμό.

Αρνείται δημόσια πως άνδρες και γυναίκες μπορούν να είναι ισότιμοι, εκφράζει ανοιχτά την αντίθεσή του στο φεμινιστικό κίνημα και καταργεί την απαγόρευση για την μαντίλα σε δημόσιους χώρους.

Αποκορύφωμα, φυσικά, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Ο Ερντογάν έχει καταφέρει να απομακρύνει την χώρα του από το κοσμικό κράτος που ονειρεύτηκε και οικοδόμησε ο Κεμάλ Ατατούρκ.

Το 2014, έχοντας φτάσει στο συνταγματικό όριο των τριών εκλογών για την πρωθυπουργία, προωθεί για πρώτη φορά προεδρικές εκλογές άμεσα από τον λαό.

Ο μέχρι τότε δευτερεύοντας ρόλος του προέδρου γίνεται με τις συνταγματικές αλλαγές που προωθεί ο Ερντογάν ο βασικός πυλώνας εξουσίας.

Ο Ερντογάν θα εκλεγεί Πρόεδρος αλλά το κόμμα του θα χάσει την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές του 2015 και λίγους μήνες αργότερα, το 2016 θα λάβει χώρα το πραξικόπημα εναντίον του.

Ο Ερντογάν θα κατηγορήσει ανοιχτά τον πρώην στενό σύμμαχό και φίλο του Γκιουλέν ενώ περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι θα συλληφθούν και θα φυλακιστούν.

Ομοίωμα του Γκιουλέν κρεμασμε΄νο σε δρόμο μετά από την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία / (AP Photo/Burhan Ozbilici)

Από το πραξικόπημα και μετά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μεταμορφωθεί από αναμορφωτής σε «Σουλτάνο» με την δυναμική και την επιρροή του να αυξάνεται κατακόρυφα τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο.

Η οικονομία, το άλλοτε δυνατό «χαρτί» του Ερντογάν, την τελευταία τετραετία καταρρέει με τον πληθωρισμό να καλπάζει ενώ και ο διπλός φονικός σεισμός του περασμένου Φεβρουαρίου έφερε σφοδρότατη κριτική στο εκσυγχρονιστικό του πρόγραμμα.

Εάν επικρατήσει στις σημερινές εκλογές θεωρείται δεδομένο πως θα συνεχίσει στον δρόμο του συγκεντρωτισμού της εξουσίας με τον ίδιο να θεωρεί πως αυτή θα είναι και η πολιτική του παρακαταθήκη για το μέλλον.

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν / (AP Photo/Chris Post, FILE)

Ο «Γκάντι της Τουρκίας» που θέλει να αλλάξει ρότα στην χώρα

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είναι ό,τι δεν είναι ο Ταγίπ Ερντογάν.

Άνθρωπος χαμηλών τόνων τόσο στα δημόσια όσο και στην ιδιωτική ζωή, λάτρης της μεθόδου και υποστηρικτής πως το μέλλον της Τουρκίας βρίσκεται στις απαρχές του Κεμάλ Ατατούρκ για ένα κράτος κοσμικό, μία χώρα που θα κοιτά προς την Δύση.

Ο Κιλιτσντάρογλου γεννήθηκε το 1948 στο Ναζιμέ της Δυτικής Τουρκίας και ήταν ένα από τα επτά παιδιά της οικογένειας.

Όπως και ο Ερντογάν, οι απαρχές του Κιλιτσντάρογλου υπήρξαν ταπεινές με τον πατέρα του να εργάζεται ως δημόσιος υπάλληλος και την μητέρα του να προσέχει την πολυπληθή οικογένεια στο σπίτι.

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου σε προεκλογική ομιλία το 2010 / (AP Photo/Burhan Ozbilici)

Ο Κιλιτσντάρογλου, παρά την ταπεινή του καταγωγή, κατάφερε να πάρει πτυχίο στα οικονομικά από ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Τουρκίας, το Γκαζί της Άγκυρας.

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου υπηρέτησε στο δημόσιο από διάφορες θέσεις και ασχολήθηκε επισταμένως με την πάταξη της διαφθοράς.

Θεωρείται λάτρης της ουσιαστικής και εμπεριστατωμένης γραφειοκρατίας και λόγω των ήπιων τόνων του, τού έχει δοθεί το προσωνύμιο ο «Γκάντι της Τουρκίας».

Η δυτικότροπη πολιτική προσέγγιση του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχει κάνει πολλές φορές τον Ερντογάν να τον προσφωνεί σκωπτικά ως «κύριο» λέξη που ειρωνικά στην Τουρκία χρησιμοποιείται για όσους έχουν λάβει δυτική παιδεία.

Με την πολιτική ο Κιλιτσντάρογλου ασχολείται ενεργά ως βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος από το 2002 ενώ το 2010 αναλαμβάνει τα «ηνία» του κόμματος από τον Ντενίζ Μπαϊκάλ, ο οποίος παραιτήθηκε μετά από σκάνδαλο που ήρθε στην δημοσιότητα με βιντεοσκοπημένες ερωτικές του στιγμές.

Ο Κιλιτσντάρογλου για μεγάλο χρονικό διάστημα προσπάθησε να περάσει τους «τρόπους» του σε ένα κόμμα που πιεζόταν να αντιπαρατεθεί με την εξουσία του Ερντογάν.

Ο Κιλιτσντάρογλου μιλά σε πολίτες το 2011, υπό βροχή και ενώ 10 πολιτικοί της τουρκικής αντιπολίτευσης βρέθηκαν στο επίκεντρο σκανδάλου με ερωτικά τους βίντεο στο διαδίκτυο / (AP Photo)

Στις ταραχές του Γκεζί το 2013 μεγάλο μέρος των βουλευτών του κόμματός του ζήτησε την παραίτησή του καθώς δεν ζήτησε από τον κόσμο να βγει στον δρόμο.

Ο ίδιος ξεκαθάρισε δημόσια πως του ήταν αδύνατο να βγάλει απλούς άοπλους πολίτες απέναντι από το οπλισμένο και έτοιμο να σκοτώσει «σύστημα Ερντογάν».

Ο Κιλιτσντάρογλου έχει αποκτήσει μεγάλη απήχηση, που αποτυπώνεται και στα δημοσκοπικά στοιχεία, κυρίως από τους νέους στην Τουρκία οι οποίοι εκτιμούν πως έχει έρθει η ώρα να αλλάξει οριστικά πορεία η χώρα.

Τα βίντεο από την μικρή κουζίνα του σπιτιού του με τα οποία επέλεξε ο Κιλιτσντάρογλου να κάνει προεκλογική καμπάνια του έχουν δώσει μεγάλη «ώθηση» ειδικά στην «δεξαμενή» των περίπου 5 εκατομμυρίων νέων ψηφοφόρων.

Ο Κιλιντσντάρογλου μιλά στην τουρκική εθνοσυνέλευση το 2019 / (AP Photo/Burhan Ozbilici)

Μία νίκη του Κιλιτσντάρογλου στις εκλογές θα σημάνει σημαντική αλλαγή πλεύσης για την χώρα, όχι όμως απαραίτητα και εκτός αυτής.

Ο Κιλιτσντάρογλου στηρίζεται από έναν συνασπισμό επισήμως έξι, και ανεπισήμως επτά, κομμάτων και θα είναι αδύνατο να μην παραχωρήσει αρμοδιότητες και σημαντικό υπουργείο στη «Λύκαινα» Ακσενέρ.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ