Ο πόλεμος... αλλιώς: Πώς το 2025 άλλαξε τους κανόνες των στρατιωτικών επιχειρήσεων

Παράλληλα, οι αεροπορικές επιθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν σηματοδότησαν μια νέα εποχή στρατηγικής αποτροπής, όπου ακόμη και οι βαθιά θωρακισμένες υποδομές δεν θεωρούνται πλέον απρόσβλητες.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο πόλεμος γίνεται πλέον ταχύτερος, πιο τεχνολογικός και πιο απρόβλεπτος από ποτέ.

Η «νέα κανονικότητα» του drone warfare

Η χρήση drones έχει πλέον παγιωθεί ως βασικό στρατιωτικό εργαλείο, με επιρροή που παρακάμπτει το παραδοσιακό πεδίο μάχης.

Μέσα στο 2025, σημειώθηκε:

• Μαζική παραγωγή και χρήση FPV drones, που λειτουργούν ως νέας γενιάς «κατευθυνόμενοι ελεύθεροι σκοπευτές».
• Εκτεταμένη χρήση loitering munitions (σ.σ. «περιπλανόμενων» πυρομαχικών) για στοχοποίηση στατικών και κινητών στόχων.
• Ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης για αυτόνομη πλοήγηση, στοχοποίηση και αποφυγή ηλεκτρονικών παρεμβολών.
• Διάδοση UAV σε μη κρατικούς φορείς, μείωση κόστους εισόδου στο «εναέριο» πεδίο μάχης.
• Εμφάνιση ολοκληρωμένων anti-drone συστημάτων ως απαραίτητο συστατικό της σύγχρονης αεράμυνας.

Το 2025 έκανε σαφές ότι η πραγματική δύναμη στο πεδίο δεν βρίσκεται στα μεγάλα όπλα, αλλά στον συνεχή «καταιγισμό αισθητήρων» που επιτρέπουν οι χιλιάδες drones στον αέρα.

Στρατιωτική τεχνολογία: Από την αυτονομία στην ακρίβεια

Οι τεχνολογικές εξελίξεις στην αυτονομία και την επιβίωση των UAV αποτέλεσαν τη βάση του νέου περιβάλλοντος.

Μέσα στο 2025, έγιναν οι πρώτες δοκιμές αυτόνομων μη επανδρωμένων οχημάτων, με Τεχνητή Νοημοσύνη, που τους επιτρέπει να επιχειρούν χωρίς συνεχή χειρισμό.

• Διαβάστε αναλυτικά: Σμήνη με τεχνητή νοημοσύνη: Η νέα αεροπορική κούρσα ΗΠΑ–Κίνας για τα μαχητικά του μέλλοντος

Επίσης, αναπτύχθηκαν ανθεκτικές γραμμές επικοινωνίας, με συστήματα frequency-hopping για απόκρουση jamming. Βγήκε από τις γραμμές παραγωγής, η νέα γενιά καμικάζι drones με αυξημένη ακτίνα δράσης και μεγαλύτερο ωφέλιμο φορτίο.

Επίσης αναπτύχθηκαν Αντι-UAS συστήματα που συνδυάζουν ραντάρ μικρού αποτυπώματος, ηλεκτρονικά αντίμετρα και kinetic interceptors, ενώ προχώρησε και η δικτύωση αισθητήρων, με αποτέλεσμα κάθε drone να λειτουργεί ως κόμβος ενός μεγαλύτερου πλέγματος πληροφοριών.

Η Ουκρανία ως εργαστήριο του πολέμου του μέλλοντος

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, για τρίτη συνεχή χρονιά, προσφέρει το πιο αντιπροσωπευτικό «βιβλίο μαχών» της εποχής.

Τι αποκάλυψε το ουκρανικό μέτωπο:

• Η διάκριση «μετόπισθεν – γραμμή μετώπου» έχει εξαφανιστεί.
• FPV drones εξουδετερώνουν άρματα, οχυρά και στρατεύματα με οικονομικά μέσα.
• Η παραγωγή UAV εντός Ουκρανίας έχει πάρει τη μορφή βιομηχανίας πολεμικής ανάγκης.
• Η αεράμυνα υποχρεώνεται να λειτουργεί σε πολλαπλά στρώματα, με συνεχή κατανάλωση πυρομαχικών.
• Οι στατικές υποδομές είναι καταδικασμένες λόγω της συνεχούς, χαμηλού κόστους εναέριας επιτήρησης.

Η Ουκρανία δείχνει πως ο πόλεμος του 2025 δεν είναι πόλεμος όπλων, αλλά πόλεμος εντοπισμού.

Επιχείρηση «Σφυρί του Μεσονυχτίου»: Η αεροπορική εκστρατεία που αντέστρεψε ισορροπίες

Η επιχείρηση «Σφυρί του Μεσονυχτίου» (Midnight Hammer), που πραγματοποιήθηκε από τις ΗΠΑ τον Ιούνιο του 2025, αποτέλεσε σημείο καμπής για τη Μέση Ανατολή.

Ήταν η πιο σύνθετη επιχείρηση ακριβείας της τελευταίας γενιάς, συνδυάζοντας βοβμαρδιστικά stealth, κυβερνοεπιχειρήσεις και απευθείας αναμετάδοση εικόνων και δεδομένων από drones.

Στόχοι της επιχείρησης ήταν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν:

1. Fordow: Το υπόγειο, θωρακισμένο «κόσμημα» του προγράμματος.
2. Natanz: Η καρδιά του εμπλουτισμού.
3. Isfahan: Κρίσιμη υποδομή μεταλλουργίας και κατασκευής.

• Διαβάστε αναλυτικά: «Σφυρί του Μεσονυχτίου»: Οι χάρτες της επιχείρησης και οι εικόνες μετά την επίθεση

Για την πραγματοποίηση της επιχείρησης, υπήρξε συνεργασία Πολεμικής Αεροπορίας, Ναυτικού, Cyber Command και υπηρεσιών πληροφοριών. Έγιναν προκαταρκτικές κυβερνοεπιχειρήσεις για τυφλώσεις και καθυστερήσεις στις ιρανικές αεράμυνες.

Προηγήθηκε η ανάπτυξη βομβαρδιστικών stealth σε βάσεις διεθνώς, ώστε να εξασφαλιστεί πολλαπλή είσοδος.

Την ημέρα της επιχείρησης, βομβαρδιστικά stealth Β-2, διείσδυσαν σε μεγάλο βάθος με ελάχιστο ίχνος, μαχητικά F-35 παρείχαν ηλεκτρονική κάλυψη. Ταυτόχρονα εξαπολύθηκε κυβερνοεπίθεση που παρέλυσε το σύστημα διοίκησης-ελέγχου, ενώ πύραυλοι κρρούζ έπληξαν δευτερεύοντες στόχους.

Χρονολόγιο 2025

Ιανουάριος

• Ραγδαία αύξηση χρήσης FPV drones σε όλα τα μέτωπα του πολέμου της Ουκρανίας.
• Αναφορές για πρώτη ευρεία χρήση AI-assisted πλοήγησης από ουκρανικές και ρωσικές δυνάμεις.

Φεβρουάριος

• Ενίσχυση της κινεζικής παρουσίας στη Νότια Σινική Θάλασσα με UAV περιπολίες.
• Εμφάνιση νέων anti-UAS συστημάτων σε μεσανατολικούς στρατούς.

Μάρτιος

• Κλιμάκωση επιθέσεων με drones από Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
• ΕΕ και ΝΑΤΟ συζητούν ρυθμιστικό πλαίσιο για αυτόνομα όπλα.

Απρίλιος

• Ρωσία ανακοινώνει παραγωγή «μαζικών παρτίδων» kamikaze drones.
• Δορυφορικά δεδομένα δείχνουν επιτάχυνση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Μάιος

• Έξαρση στοχοποίησης υποδομών στην Ουκρανία με drone swarms.
• ΗΠΑ αυξάνουν την παρουσία stealth αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή.

Ιούνιος — Operation Midnight Hammer

• ΗΠΑ εκτελούν ταυτόχρονα πλήγματα σε Fordow, Natanz, Isfahan.
• Προσωρινή καθυστέρηση του ιρανικού προγράμματος· διεθνής αναταραχή.

Ιούλιος – Δεκέμβριος

• Ιράν ενισχύει αντιαεροπορική άμυνα, αλλά αποφεύγει σύγκρουση.
• Ουκρανία αυξάνει την παραγωγή UAV σε επίπεδα «πρωτοφανούς κλίμακας».
• ΗΠΑ και σύμμαχοι ανακοινώνουν νέο πλαίσιο συνεργασίας για αντι-drone άμυνα.
• Στρατοί παγκοσμίως επανεξετάζουν τα πρωτόκολλα προστασίας υποδομών.

Η επόμενη μέρα: Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στον πόλεμο

Το 2025 άφησε μια σειρά συμπερασμάτων:

1. Τα drones είναι ο νέος καθοριστικός παράγοντας ισχύος.
2. Η πληροφοριακή υπεροχή είναι πιο σημαντική από την αριθμητική υπεροχή.
3. Τα bunkers δεν είναι πλέον απρόσβλητα.
4. Η αποτροπή του 21ου αιώνα είναι συνδυασμός stealth, AI και swarms.
5. Οι διεθνείς κανόνες οπλικών συστημάτων χρειάζονται άμεση αναθεώρηση.

Το 2025, έδειξε ότι ο πόλεμος έγινε πιο φθηνός στην υλοποίηση, αλλά απείρως πιο επικίνδυνος στη γεωπολιτική του διάσταση.