Memorial: Ποια είναι η ιστορική οργάνωση της Ρωσίας που εξοντώνει ο Πούτιν

H διάλυση της Memorial, ιστορικού πυλώνα προάσπισης των ελευθεριών και της δημοκρατίας και θεματοφύλακα της μνήμης των γκουλάγκ του Στάλιν, έρχεται ως σοκ για τη ρωσική κοινωνία των πολιτών και μαρτυρά την «απότομη επιτάχυνση της δικτατορικής παρεκτροπής του καθεστώτος Πούτιν, όπως καταγγέλλουν στελέχη της εμβληματικής οργάνωσης.

Ιδρυθείσα τα τελευταία χρόνια της ΕΣΣΔ από αντιφρονούντες, μεταξύ των οποίων ο τιμηθείς με Νόμπελ Ειρήνης Αντρέι Ζαχάρωφ, η Memorial καταγράφει αδιάκοπα τα εγκλήματα του σοβιετικού καθεστώτος, συγκεντρώνοντας χιλιάδες αρχεία, αντικείμενα και μαρτυρίες για τις εκθέσεις της.

Παράλληλα, η οργάνωση μάχεται για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ρωσία. Εχει διακριθεί για την έρευνα των καταχρήσεων των ρωσικών και τσετσενικών δυνάμεων κατά την διάρκεια των πολέμων της Τσετσενίας στις δεκαετίες του 1990 και του 2000.

Η οργάνωση στράφηκε ειδικά κατά του Τσετσένου ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ και των ανδρών του που κατηγορούνται για εξωδικαστικές εκτελέσεις, βασανιστήρια και απαγωγές.

Το 2009, η εκπρόσωπος της Memorial στην Τσετσενία, Νατάλια Εστεμίροβα, απήχθη και δολοφονήθηκε. Το έγκλημα παρέμεινε ατιμώρητο...

Πιο πρόσφατα, το φθινόπωρο του 2020, ένας από τους ιστορικούς της Memorial, ο Γιούρι Ντμίτριεφ, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 13 ετών για υπόθεση «σεξουαλικής βίας». Επρόκειτο για στημένες κατηγορίες για να πληγούν οι έρευνές του για τις σταλινικές διώξεις.

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσίας έκανε δεκτό σήμερα, Τρίτη, το αίτημα για τη διάλυση της οργάνωσης, που περιλαμβάνει περί τις 50 συνιστώσες, με την κατηγορία ότι παραβίασε «συστηματικά» τον νόμο περί «ξένων πρακτόρων», χαρακτηρισμός που φέρνει στην μνήμη τους «εχθρούς του λαού» της σοβιετικής εποχής και εμπλέκει σε ατέρμονες καφκικές διαδικασίες όσους υπόκεινται σε αυτόν, με την απειλή της απαγόρευσης λειτουργίας και της ποινικής τιμωρίας.

Ακόμη χειρότερα, το Κέντρο Προάσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Memorial, που επίσης απειλείται με διάλυση, κατηγορείται για υπεράσπιση «της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού», επιπλέον των παραβιάσεων του νόμου για τους «ξένους πράκτορες».

Δικατορική παρεκτροπή Πούτιν

Όταν το Νοέμβριο έπεφτε σαν κεραυνός η είδηση ότι η ρωσική Δικαιοσύνη θέτει στο στόχαστρο την Memorial, η 72χρονη Ιρίνα Τσερμπακόβα, ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης, δήλωνε ότι η απειλή διάλυσής της μαρτυρά την «απότομη» επιτάχυνση της δικτατορικής παρεκτροπής του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν.

«Το γεγονός ότι η κατάσταση επιδεινώνεται τόσο απότομα και ότι η δικτατορία γίνεται όλο και περισσότερο κατασταλτική, με τόσο οργανωμένο τρόπο, δεν ήταν αναμενόμενο» παραδέχθηκε η ιστορικός, η οποία συμμετείχε στην ίδρυση της οργάνωσης Memorial το 1989.

Το ρωσικό καθεστώς θέλει να διαλύσει την Memorial και δηλώνει «έτοιμο να χρησιμοποιήσει όλη την αναγκαία ισχύ και βία για να δείξει ότι κανείς δεν βρίσκεται στο απυρόβλητο, ότι δεν υπάρχει δικαστήριο, ούτε δικαίωμα» ανέφερε.

Σύμφωνα με την ιστορικό, το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν προχωρά σε νέα επίδειξη δύναμης προς την Δύση για να δηλώσει ότι «κάνει ό,τι θέλει με την κοινωνία των πολιτών» και καμία σημασία δεν έχουν οι διαμαρτυρίες.

Μοναδική της παρηγοριά το γεγονός ότι χάρη στην τεχνολογική πρόοδο του 21ου αιώνα, χιλιάδες αρχεία μνήμης του Γκουλάγκ είναι πλέον προσβάσιμα online και κατά συνέπεια «αδύνατον» να καταστραφούν.

Η ιστορικός φοβάται αντίθετα τον «βομβαρδισμό» της κοινής γνώμης με την επιρροή του Κρεμλίνου, με «πλαστούς πατριωτικούς μύθους» που εξαίρουν την ισχύ της Σοβιετικής Ένωσης αποσιωπώντας την σοβιετική τρομοκρατία και τα εκατομμύρια των θυμάτων της.

«Είναι η τρομακτική κληρονομιά της σταλινικής δικτατορίας και του Γκουλάγκ: Η στροφή της κοινωνίας προς τον ατομικισμό και ο κυνισμός» λέει και επικαλείται μία φράση του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, του συγγραφέα και θύματος της σοβιετικής καταστολής από το βιβλίο του «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» για να περιγράψει την μοιρολατρία των Ρώσων απέναντι στην αυθαιρεσία: «Πέθανε σήμερα εσύ, εγώ, θα πεθάνω αύριο»...