Κερδίζει δυναμική το σχέδιο της Τουρκίας για τη βίαιη μετεγκατάσταση Σύρων προσφύγων

Αν και δεν έχει αποφασιστεί ένα χρονοδιάγραμμα, στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες επιβεβαίωσαν ότι προετοιμάζεται μια εκτεταμένη επιχείρηση για την απομάκρυνση των κουρδικών πληθυσμών από τα νότια σύνορα της Τουρκίας και τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» μήκους 30 χιλιομέτρων κατά μήκος των βόρειων συνόρων.

Αν και δεν αναφέρεται ρητά, η κίνηση περιλαμβάνει τη μετακίνηση των Σύριων Αράβων στις νέες ζώνες, στις οποίες η Τουρκία θα εξασφαλίσει οικονομική επιρροή και πολιτική έγκριση στο εσωτερικό μέτωπο πριν από τις εκλογές του επόμενου έτους. Οι κουρδικοί πληθυσμοί που κυριαρχούσαν στα σύνορα των 804 χιλιομέτρων πρόκειται να χάσουν περισσότερη κυριαρχία αφού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν βασικές πόλεις κατά τη διάρκεια τριών τουρκικών εισβολών τα τελευταία πέντε χρόνια.

Σύμφωνα με τη Guardian, τα σχέδια για μια νέα επιχείρηση έχουν διαμορφωθεί γρήγορα τις τελευταίες εβδομάδες σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη, όπου το αίτημα της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ έδωσε στην Τουρκία την ευκαιρία να πιέσει τις δικές της εγχώριες ατζέντες.

Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε τη νέα επιχείρηση στη βόρεια Συρία τη Δευτέρα, ισχυριζόμενος ότι θα έχει το διπλό αποτέλεσμα να εξουδετερώσει το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο κυριαρχεί στη βορειοανατολική Συρία, και να αποδυναμώσει περαιτέρω την τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. Νωρίτερα είχε ανακοινώσει ότι θα επιστραφούν έως και 1 εκατομμύριο Σύροι πρόσφυγες από την Τουρκία.

Παρά τις επιπτώσεις της στην περιφερειακή ασφάλεια, η ανακοίνωση συνάντησε μια σιωπηλή απάντηση: οι ΗΠΑ εξέφρασαν «ανησυχία», αλλά χρειάζονται την τουρκική υποστήριξη για τις φιλοδοξίες των σκανδιναβικών κρατών να ενταχθούν στη συμμαχία.

Οι τοπικοί προβληματισμοί παραμένουν υψίστης σημασίας για τον Ερντογάν, ο οποίος ηγείται της Τουρκίας εδώ και δύο δεκαετίες και αντιμετωπίζει μια προβληματική οικονομία και πιθανώς τη δυσκολότερη πρόκληση επανεκλογής του το 2023. Το ζήτημα των Σύρων προσφύγων στο τουρκικό έδαφος είναι ένα εγχώριο ζήτημα που θα μπορούσε να αξιοποιήσει, καθώς το αντί-προσφυγικό αίσθημα είναι υψηλό και οι κινήσεις προς τον επαναπατρισμό ορισμένων μακροχρόνιων κατοίκων της Συρίας θα του προσδώσουν πολιτική εύνοια.

Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι έως και 500.000 πρόσφυγες έχουν επιστρέψει οικειοθελώς στη Συρία τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, αυτός ο αριθμός αμφισβητείται έντονα, με τους υποστηρικτές των προσφύγων να λένε ότι ο πραγματικός αριθμός είναι κοντά στις 80.000 και να ισχυρίζονται ότι πολλοί δεν έχουν επιστρέψει με τη θέλησή τους.

«Η δήλωση του Ερντογάν ότι σχεδιάζει να επιστρέψει 1 εκατομμύριο πρόσφυγες στη Συρία εμπίπτει στην προεκλογική δυναμική και είναι απλώς ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο ο φάκελος των Σύρων προσφύγων εργαλειοποιείται κατά βούληση», δήλωσε η Λιν Μάαλουφ, αναπληρώτρια περιφερειακή διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Ενώ οι πρόσφυγες επέστρεφαν, ορισμένοι βίαια, τα προηγούμενα χρόνια, εάν έθετε σε εφαρμογή ένα τέτοιο σχέδιο, θα ήταν κατάφωρη παραβίαση των υποχρεώσεων της Τουρκίας (να μην επιστρέφει πρόσφυγες με τη βία)», πρόσθεσε.

Η Asli Aydıntaşbaş, ανώτερος συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, δήλωσε: «Η ευαισθησία των ΗΠΑ σχετικά με αυτό, νομίζω, αφορά την περιοχή Hasakah (στη βορειοανατολική Συρία) όπου παραμένουν στρατιώτες των ΗΠΑ. Δεν θα ήθελαν να κλονιστεί η σταθερότητα εκεί για να βλάψει τη μάχη με το Isis».

«Το γεωπολιτικό κλίμα έχει γίνει πιο ευνοϊκό για τον Ερντογάν να αυξήσει τις απαιτήσεις του. Και η περιγραφή ανησυχιών για την ασφάλεια όπως αυτή μπορεί να οδηγήσει σε παραχωρήσεις από τους δυτικούς ομολόγους, λόγω του ουκρανικού πολέμου», πρόσθεσε η ίδια.