Γιατί ούτε ένας πέμπτος πρωθυπουργός δεν θα μπορέσει να «σώσει» τον Μακρόν

Όπως αναφέρει το Politico, η αποχώρηση Μακρόν θα προκαλούσε «σεισμό» στην ευρωπαϊκή διπλωματική σκηνή και εκφράζονται αμφιβολίες για το αν ακόμη και μία τέτοια κίνηση θα διόρθωνε το αδιέξοδο, στο οποίο έχει βρεθεί η χώρα. Κι αυτό διότι το πρόβλημα της Γαλλίας έγκειται πολύ βαθύτερα.

Ο Μακρόν ήδη αναζητά τον πέμπτο πρωθυπουργό του σε λιγότερο από δύο χρόνια, με την προσδοκία ότι ο Φρανσουά Μπαϊρού θα απομακρυνθεί από τη θέση του την ερχόμενη Δευτέρα (08/09/25) λόγω των αντιδημοφιλών μέτρων του για τη μείωση του εξωφρενικού ελλείμματος του προϋπολογισμού της χώρας.

Θα μπορούσε, όμως, ένας νέος υποψήφιος πρωθυπουργός από τον Μακρόν να επιβάλει τα δισεκατομμύρια ευρώ δημοσιονομικών μέτρων που χρειάζεται η χώρα για να αποφύγει μια κρίση χρέους; Θα οδηγούσαν σε μία ακόμη πρόωρη εκλογική αναμέτρηση; Κανένα από τα δύο αποτελέσματα δεν φαίνεται πιθανό. Και ακόμη και αν ο Μακρόν παραιτηθεί, ο διάδοχός του σχεδόν σίγουρα θα αντιμετώπιζε τα ίδια εμπόδια, εκτιμά ο αναλυτής του POLITICO.

Δοκιμάζονται οι θεσμοί

Για σχεδόν 70 χρόνια, οι θεσμοί της Γαλλικής Πέμπτης Δημοκρατίας έχουν διατηρηθεί, ανεξάρτητα από το πόσο συχνά οι άνθρωποι έβγαιναν στους δρόμους ή για πόσο διάστημα απεργούσαν. Οι κυβερνήσεις έρχονταν και παρέρχονταν καθώς οι πρόεδροι ολοκλήρωναν - ως επί το πλείστον - τη θητεία τους αν και συνήθως με τα ποσοστά δημοφιλίας τους να έχουν σημειώσει σημαντική μείωση από ό,τι όταν αναλάμβαναν τη θέση.

Παρ' όλα αυτά το σύστημα άντεξε.

Ωστόσο, σήμερα η νομοθετική εξουσία βρίσκεται σε αδιέξοδο, οι συνομιλίες για τον προϋπολογισμό βρίσκονται σε στασιμότητα και οι ψίθυροι για κοινωνικές αναταραχές γίνονται όλο και πιο έντονοι. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι νευρικές και ο ίδιος ο Μπαϊρού προειδοποιεί ότι το Παρίσι αντιμετωπίζει ένα σενάριο ελληνικού τύπου, εκτός εάν περιορίσει τις δαπάνες.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, Ζορντάν Μπαρντελά, και ο ηγέτης της αριστεράς, Ζαν-Λικ Μελανσόν, των οποίων τα κόμματα αντιπροσωπεύουν μαζί το ένα τρίτο των εδρών στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, ζητούν ανοιχτά την αποχώρηση του προέδρου.

Η συζήτηση για την αποχώρησή του Μακρόν δεν αποτελεί πλέον εξωφρενικό σενάριο αλλά γίνεται από αξιόπιστους πολιτικούς σχολιαστές και προσωπικότητες της κεντροδεξιάς.

«Το ακούμε αυτό ακόμη και από φωνές κοντά στο στρατόπεδο του Μακρόν», είπε χαρακτηριστικά ο Ματιέ Γκαλάρ, δημοσκόπος στην Ipsos France. «Η δυσφορία είναι πραγματική».

Τα «φαντάσματα» του Μακρόν και η «σκιά» της Λεπέν

Μία παραίτηση Μακρόν θεωρείται εξαιρετικά απίθανη, κυρίως επειδή η πρόωρη αποχώρησή του (σ.σ. οι προεδρικές εκλογές δεν έχουν προγραμματιστεί πριν από το 2027) δεν θα έλυνε το χάος.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι νέες βουλευτικές εκλογές τις επόμενες εβδομάδες πιθανότατα θα οδηγήσουν σε ένα ακόμη κοινοβούλιο με λίγες επιπλέον έδρες για το ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν.

«Οι πολιτικοί πιστεύουν λανθασμένα τον μύθο ότι οι Γάλλοι επιλέγουν έναν ηγέτη και στη συνέχεια του δίνουν μια λειτουργική κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να δράσει», δήλωσε ο Γάλλος συνταγματολόγος Μπενζαμέν Μορέλ.

Αυτή η ιδέα, είπε ο Μορέλ, ήταν ένα ακόμη «θύμα» της νίκης του Μακρόν το 2017 ως φιλελεύθερου ανατρεπτικού που κατέστρεψε την δικομματική παράδοση της Γαλλίας. Τα πολιτικά ρήγματα που αναδύθηκαν από τα ερείπια, με μια σκληρή τροπή της μοίρας, επέστρεψαν για να τον στοιχειώσουν.

«Δεν έχω δει τόση αβεβαιότητα από τότε που ήμουν φοιτητής το 1968», δήλωσε ο Έρικ Τσέινι, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ασφαλιστικής εταιρείας AXA, αναφερόμενος στις διαμαρτυρίες του Μαΐου του 1968 που οδήγησαν τη Γαλλία σε αδιέξοδο και σε βαθιές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές.

Νέος ηγέτης, ίδια προβλήματα

Γνωστός για την ισχυρογνωμοσύνη του, ο Μακρόν συχνά απέκλειε την πιθανότητα πρόωρης αποχώρησης.

Ο 47χρονος κεντρώος υπήρξε μια κυρίαρχη και ολοένα και πιο πολωτική δύναμη στη γαλλική πολιτική τα τελευταία οκτώ χρόνια, ενώ οι υποσχέσεις του να σφυρηλατήσει τη χώρα στο «έθνος των νεοσύστατων επιχειρήσεων» δεν έχουν πλήρως εκπληρωθεί.

Ο πρόεδρος γνωρίζει πολύ καλά ότι οι Γάλλοι πολιτικοί δεν είναι διατεθειμένοι να αφήσουν στην άκρη τις διαφορές τους και να επιλύσουν τη δημοσιονομική δυσφορία για το καλό του έθνους.

Πράγματι, η διάθεση στη Γαλλία είναι εντελώς μη συνεργατική, δήλωσε ο Γκασπάρ Γκαντζέρ, πρώην σύμβουλος του σοσιαλιστή Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ. «Θα συνεχίσουμε να εμβαθύνουμε το έλλειμμα, τίποτα δεν θα συμβεί και η κατάσταση απλώς θα επιδεινωθεί», είπε.

Ωστόσο, τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα έκαναν λάθος αν πίστευαν ότι μπορούν να περάσουν από νέους πρωθυπουργούς, νέες εκλογές, ακόμη και πρόωρες προεδρικές εκλογές χωρίς να καταπιούν το πικρό φάρμακο που προσπάθησαν να χορηγήσουν οι διαδοχικές κυβερνήσεις του Μακρόν, είπε ο Τσέινι.

«Αν ο κόσμος αρχίσει να πιστεύει ότι δεν είναι τόσο άσχημα, ότι μπορούμε να ζήσουμε με ελλείμματα, τότε οδεύουμε προς μια ολοκληρωτική κρίση», είπε. «Η Γερμανία θα αρχίσει να πιστεύει ότι η Γαλλία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και η ΕΚΤ [Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα] δεν θα είναι σε θέση να βοηθήσει τη γαλλική κυβέρνηση να διαχειριστεί το χρέος της», υποστηρίζει ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ασφαλιστικής εταιρείας AXA.

Η Γερμανία, λέει ο Τσέινι, θα μπορούσε να θέσει όρους για οποιαδήποτε βοήθεια παρέχει η ΕΚΤ στη Γαλλία.

Αλλά ακόμα κι αν το Βερολίνο ήταν σε θέση να ασκήσει πιέσεις στο γαλλικό πολιτικό κατεστημένο, θα ακολουθούσε η Γαλλία το παράδειγμά του; Αν οι διαμαρτυρίες των Κίτρινων Γιλέκων του 2018 και του 2019, οι διαμαρτυρίες για τις συντάξεις του 2023 και οι τρέχουσες εκκλήσεις για εθνικό lockdown είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε υπόψη, ένα ολοένα και πιο σκεπτικιστικό και ανήσυχο κοινό δεν επιθυμεί θυσίες και λιτότητα.