Η χημική ουσία του εγκεφάλου που φέρνει κοντά τις γάτες με τους ανθρώπους

Στο κέντρο αυτής της σύνδεσης βρίσκεται η ωκυτοκίνη ή οξυτοκίνη, γνωστή ως «ορμόνη της αγάπης». Είναι η ίδια νευροχημική ουσία που εκκρίνεται όταν μια μητέρα κρατάει το μωρό της ή όταν φίλοι αγκαλιάζονται. Και τώρα μελέτες δείχνουν ότι η ωκυτοκίνη είναι σημαντική και για τη σύνδεση μεταξύ γάτας και ανθρώπου, αναφέρει το Science Alert.

Η ωκυτοκίνη παίζει καίριο ρόλο στην κοινωνική σύνδεση, την εμπιστοσύνη και τη ρύθμιση του στρες. Έρευνα του 2005 έδειξε ότι η παρουσία της κάνει τους ανθρώπους πιο πρόθυμους να εμπιστευτούν τους άλλους. Έχει επίσης ηρεμιστική δράση καθώς καταστέλλει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, και ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, βοηθώντας σώμα και μυαλό να χαλαρώσουν.

Ενώ ο ρόλος της στον δεσμό ανθρώπων–σκύλων είναι τεκμηριωμένος εδώ και χρόνια, η σύνδεσή της με τις γάτες μόλις τα τελευταία χρόνια ερευνάται συστηματικά. Οι γάτες εκφράζουν την τρυφερότητά τους πιο διακριτικά, όμως πολλοί ιδιοκτήτες περιγράφουν ακριβώς τα ίδια συναισθήματα συντροφικότητας και ανακούφισης από το άγχος που βιώνουν και όσοι έχουν σκύλους.

Ερευνητές στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, κατέγραψαν το 2021 αύξηση της ωκυτοκίνης σε ιδιοκτήτριες γατών που τις χάιδευαν για λίγα λεπτά, σε σύγκριση με περιόδους ηρεμίας χωρίς αλληλεπίδραση με τις γάτες. Το χάδι, ο ήρεμος τόνος φωνής και ο ήχος του γουργουρητού φαίνεται να λειτουργούν ως ερεθίσματα που πυροδοτούν την έκκριση της ορμόνης στον εγκέφαλό μας.

Μια μελέτη του 2002 διαπίστωσε ότι αυτή η έκκριση ωκυτοκίνης από την απαλή επαφή με τη γάτα βοηθά στη μείωση της κορτιζόλης, η οποία με τη σειρά της μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και ακόμη και τον πόνο.

Πότε εκκρίνεται ωκυτοκίνη μεταξύ γατών και ανθρώπων

Μελέτη του Φεβρουαρίου του 2025 επιβεβαίωσε ότι οι στιγμές τρυφερής επαφής – αγκαλιά, χάδι ή όταν η γάτα κάτσει στην αγκαλιά του ανθρώπου από μόνη της – αυξάνουν ταυτόχρονα την ωκυτοκίνη και στις δύο πλευρές. Ωστόσο, η επίδραση αυτή εξαρτάται από τον τύπο δεσμού. Οι προσκολλημένες γάτες που παίρνουν την πρωτοβουλία για επαφή παρουσιάζουν σαφή αύξηση ωκυτοκίνης, ενώ οι πιο αποστασιοποιημένες γάτες συχνά δεν εμφανίζουν μεταβολή. Μάλιστα, όταν η αλληλεπίδραση είναι εξαναγκαστική, τα επίπεδα ωκυτοκίνης μπορεί να πέσουν – δείχνοντας ότι ο σεβασμός στα όρια του ζώου είναι κλειδί για τη σχέση.

Σε αντίθεση με τους σκύλους, οι γάτες δεν βασίζονται στην παρατεταμένη οπτική επαφή για να δημιουργήσουν δεσμούς και επικοινωνούν με πιο διακριτικά σήματα. Το πιο γνωστό είναι το αργό ανοιγοκλείσιμο των ματιών. Είναι το αποκαλούμενο «χαμόγελο της γάτας», που εκφράζει ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

Το γουργουρητό, πέρα από την αυτοθεραπευτική του ιδιότητα για τις ίδιες τις γάτες, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τους καρδιακούς παλμούς και την πίεση στους ανθρώπους, με μεσολάβηση της ωκυτοκίνης.

Οι διαφορές από τους σκύλους

Είναι αλήθεια ότι οι μελέτες γενικά διαπιστώνουν ισχυρότερες αντιδράσεις ωκυτοκίνης στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ σκύλων και ανθρώπων. Σε ένα ευρέως συζητημένο πείραμα του 2016, η ωκυτοκίνη στους σκύλους αυξήθηκε κατά 57% μετά από 10 λεπτά παιχνιδιού με τον άνθρωπο, ενώ στις γάτες μόνο κατά 12%.

Η διαφορά αποδίδεται στην εξελικτική τους πορεία: οι σκύλοι, ως ζώα αγέλης που έχουν εξημερωθεί για να συντροφεύουν συνεχώς τον άνθρωπο, είναι σχεδόν προγραμματισμένοι να αναζητούν οπτική επαφή, χάδια και έγκριση από εμάς – συμπεριφορά που διεγείρει την απελευθέρωση ωκυτοκίνης και στις δύο πλευρές.

• Διαβάστε ακόμη:
  Οι επιστήμονες αποκαλύπτουν μια απλή τεχνική για να επικοινωνείτε με τη γάτα σας

Οι γάτες, ωστόσο, εξελίχθηκαν από πιο μοναχικούς κυνηγούς που δεν χρειάζονταν εκδηλωτικές κοινωνικές συμπεριφορές για να επιβιώσουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι αγαπούν λιγότερο. Αντιθέτως, η εμπιστοσύνη τους κερδίζεται σταδιακά και, όταν κατακτηθεί, ενισχύεται με την ίδια «χημεία» που δένει ανθρώπινες οικογένειες και φιλίες. Έτσι, κάθε φορά που μια γάτα γουργουρίζει στην αγκαλιά μας ή μας χαρίζει ένα αργό βλέμμα, κάτι αόρατο συμβαίνει: η ωκυτοκίνη ανεβαίνει, το στρες μειώνεται και ο δεσμός βαθαίνει.