Καρχαρίες, γιαγιάδες με… τσάπες και αυταρχικά καθεστώτα: Πού οφείλονται τα black out του ίντερνετ

Το παγκόσμιο μπλακ άουτ που προκλήθηκε από τεχνικό πρόβλημα της Amazon Web Services (AWS) τη Δευτέρα (20/10) άφησε εκατομμύρια χρήστες και επιχειρήσεις χωρίς πρόσβαση σε δημοφιλείς εφαρμογές, παιχνίδια, διαδικτυακά εργαλεία αλλά και υπηρεσίες web banking.

Παιχνίδια όπως το Roblox, το Fortnite και το Pokémon Go βγήκαν offline για πολλές ώρες, το Snapchat γκρεμίστηκε, διαδικτυακές εργασίες αμερικανικών και βρετανικών τραπεζών «πάγωσαν» ενώ προβλήματα αντιμετώπισαν και οι χρήστες εργαλείων όπως το Slack και το Monday.com. To… μπλακ άουτ της Amazon δεν είναι το πρώτο και σίγουρα δεν θα είναι το τελευταίο.

Όπως γράφει το BBC, τέτοια περιστατικά είναι συνήθη στην ιστορία του διαδικτύου.

Ποιες ήταν όμως οι χειρότερες ψηφιακές κρίσεις των τελευταίων ετών και τι τις προκάλεσε;

19 Ιουλίου του 2024, η μέρα που κράσαραν 8,5 εκατομμύρια υπολογιστές

Την Παρασκευή 19 Ιουλίου του 2024, ο πλανήτης βρέθηκε αντιμέτωπος με τη χειρότερη ψηφιακή κρίση όλων των εποχών. Μια προβληματική ανανέωση ασφαλείας του κολοσσού κυβερνασφάλειας CrowdStrike κράσαρε 8,5 εκατομμύρια υπολογιστές ανά τον κόσμο.

Αεροπορικές εταιρείες αναγκάστηκαν να ακυρώσουν πάνω από 46.000 πτήσεις μέσα σε μια μόλις ημέρα, νοσοκομεία ακύρωσαν επεμβάσεις, υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στις ΗΠΑ αντιμετώπισαν σοβαρότατα προβλήματα λειτουργίας και οι πληρωμές με πιστωτικές κάρτες γινόντουσαν με δυσκολία στη Νέα Υόρκη. Η Microsoft και η CrowdStrike έκαναν αγώνα δρόμου για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, ωστόσο «αναταράξεις» σημειώνονταν για αρκετές ημέρες.

«Υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για την ευκολία που απολαμβάνουμε» λέει ο Ριτές Κότακ, αναλυτής κυβερνασφάλειας και τεχνολογίας.

Το black out του 1997

Ένα από τα πρώτα μεγάλα black out του διαδικτύου σημειώθηκε το 1997 λόγω τεχνικού ζητήματος της Network Solutions Inc. -μιας εταιρείας αδειοδότησης ονομάτων για ιστοσελίδες.

Σύμφωνα με τους New York Times, ένα λάθος σε βάση δεδομένων «γκρέμισε» όλες τις ιστοσελίδες με κατάληξη .com ή .net, δηλαδή περίπου ένα εκατομμύριο σελίδες. Και μπορεί ο αριθμός αυτός να μοιάζει μικρός σήμερα, εκεί την εποχή όμως επρόκειτο για ένα σημαντικό κομμάτι του διαδικτύου. Χρήστες δεν είχαν πρόσβαση στα email τους, οι αναζητήσεις δεν οδηγούσαν πουθενά και αρκετές επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να έρθουν σε επαφή με τους πελάτες τους.

Ειδικοί του χώρου, όμως, εκτιμούν ότι τελικώς οι ζημιές αυτού του black out ήταν περιορισμένες.

Σήμερα όμως το πρόβλημα θα ήταν πολύ πιο εκτεταμένο, όπως άλλωστε αποδείχτηκε από την επίθεση malware στη μικρή κοινότητα Ματανούσκα-Σουσίτνα της Αλάσκα που επηρέασε για 10 ολόκληρες εβδομάδες 100.000 πολίτες.

Οι άνθρωποι αυτοί πήγαν πραγματικά πίσω στο χρόνο: οι εργαζόμενοι δεν μπορούσαν να κάνουν login, οι τοπικές βιβλιοθήκες δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο ενώ εργαζόμενοι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δούλευαν με… γραφομηχανές.

Γιαγιά εναντίον… ίντερνετ, σημειώσατε ένα

Το διαδίκτυο παραμένει εξαιρετικά ευάλωτο, κάτι που αποδείχτηκε μάλιστα με τον πλέον… τρανταχτό τρόπο το 2011 όταν μια 75χρονη γυναίκα άφησε χωρίς ίντερνετ 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους!

Η 75χρονη έψαχνε για χάλκινους σωλήνες κοντά στο χωριό Ksani της Γεωργίας και με μια τσάπα έκοψε καλώδιο που έδινε ίντερνετ στην Αρμενία. Η γυναίκα, που συνελήφθη αλλά αφέθηκε ελεύθερη λόγω ηλικίας, είπε αργότερα στους δημοσιογράφους: «Δεν έχω ιδέα τι είναι το ίντερνετ».

Μερικά χρόνια αργότερα, ολόκληρη η Ζιμπάμπουε έμεινε χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο όταν ένα τρακτέρ κατέστρεψε καλώδιο στη Νότιο Αφρική.

Συνήθεις ύποπτοι και οι… καρχαρίες

Οι καρχαρίες -και τα μπαρακούντα- έχουν μια μυστηριώδη… αγάπη για υποβρύχια καλώδια, τα οποία καταστρέφουν τακτικά με τα δόντια τους. Ειδικοί του χώρου εξηγούν ότι καρχαρίες και άλλα ψάρια έχουν καταστρέψει πολλάκις τέτοια καλώδια όχι μόνο του διαδικτύου αλλά και τηλεφωνικά ή τηλέγραφου. Τα δόντια τους μπορούν να διαπεράσουν τη μόνωση γύρω από τα καλώδια και καταστρέφουν τις συνδέσεις.

Σύμφωνα με έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, οι πρώτες καταγραφές τέτοιων περιστατικών έγιναν το 1964. Όπως γράφει το BBC, η Google πλέον τυλίγει όλα τα υποβρύχια καλώδιά της με ένα υλικό που μοιάζει με το κέβλαρ, σε μια προσπάθεια να σταματήσει τους καρχαρίες από το να τα καταστρέφουν.

«Εχθρός» αυταρχικών καθεστώτων

Το διαδίκτυο έχει αντιμετωπιστεί στο παρελθόν και ως εχθρός αυταρχικών καθεστώτων.

«Είναι τεράστιο ζήτημα» λέει ο Ζακ Ρόσον, αναλυτής της ομάδας προστασίας ψηφιακών δεδομένων Access Now.

«Με βάση το δικό μας ορισμό, έχουν γίνει πάνω από 1.500 διαδικτυακά shutdown από το 2016 από κυβερνήσεις ή στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις ανά τον κόσμο.

Η Ινδία είναι η χώρα που χρησιμοποιεί περισσότερο την τακτική αυτή για να σταματήσει τις κοινωνικές αναταραχές αλλά έχει παρατηρηθεί σε άλλες 83 χώρες, μεταξύ των οποίων το Ιράν, η Ρωσία, η Αλγερία, η Σενεγάλη, η Τανζανία, το Καμερούν και η Βενεζουέλα.

Προσώρας, το CrowdStrike θεωρείται από ειδικούς η πιο σοβαρό διαδικτυακό black out.

Ειδικοί ασφαλείας επισημαίνουν, ωστόσο, ότι είναι μόνο μια μικρή… γεύση των όσων θα μπορούσαν να συμβούν.