Το σκληρό δίλημμα του Ζελένσκι: Ή με το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ ή με την «εναλλακτική» της Ευρώπης

«Ενώ χρειάζεται ακόμη να γίνει δουλειά, υπάρχει πλέον μια σταθερή βάση για να προχωρήσουμε μπροστά» δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαιρετίζοντας την «καλή πρόοδο» που προέκυψε από «μια ισχυρή ευρωπαϊκή παρουσία» στις συνομιλίες.

Όπως σημειώνει ανάλυση του Politico, το γεγονός ότι κορυφαίοι Ευρωπαίοι και Βρετανοί αξιωματούχοι προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν στη συνάντηση της Κυριακής στη Γενεύη, αφότου αποκλείστηκαν από το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων της Αμερικής, αποτελεί σίγουρα «πρόοδο».

• Η πρώτη αντίδραση Ζελένσκι μετά τη Γενεύη: Δύσκολο να καταλήξουμε σε τελικό κείμενο

Ωστόσο, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει, η Μόσχα φαίνεται αμετακίνηση, καθώς το βράδυ της Δευτέρας (24/11) απέρριψε το ενημερωμένο κείμενο της συμφωνίας, το οποίο είχε αναδιατυπωθεί με τη συμβολή της Ουκρανίας και των συμμάχων της κατά τη διάρκεια των πολύωρων διαπραγματεύσεων με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο.

Ο κίνδυνος για πισωγύρισμα στο σχέδιο των 28 σημείων

Μετά την εξέλιξη αυτή, στο ευρωπαϊκό «στρατόπεδο» επικρατεί η ανησυχία πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα πιέσει τον Αμερικανό ομόλογό του να επιστρέψει στο αρχικό σχέδιο των 28 σημείων. Αυτό περιλαμβάνει σημαντικά «αγκάθια» για το Κίεβο, όπως η παραχώρηση εκτάσεων γης στη Μόσχα, το «μπλόκο» στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και η μείωση του μεγέθους του στρατού του σε 600.000 στρατιώτες από σχεδόν ένα εκατομμύριο.

Εάν είναι αυτή η έκβαση, τότε ο Ζελένσκι θα κληθεί είτε να δεχθεί την προσφορά που έχουν ετοιμάσει ο Τραμπ και ο Πούτιν, είτε να στοιχηματίσει στο μέλλον της χώρας του με την ελπίδα ότι μια μέρα θα λάβει αρκετή βοήθεια από τους Ευρωπαίους συμμάχους του.

Συμμάχους, που όπως σημειώνει το Politico, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια, δεν μπορούν να στείλουν τα όπλα που ζητά, δεν επιθυμούν να στείλουν στρατεύματα στο μέτωπο, με αποτέλεσμα να «σύρουν» τις χώρες τους ενεργά στον πόλεμο και δεν συμφωνούν να αξιοποιήσουν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας για να χρηματοδοτήσουν το Κίεβο.

«Ποια είναι η εναλλακτική λύση;»

«Ποια είναι η εναλλακτική λύση;» ρώτησε στο Politico ο πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών του Εξωτερικού στο Ηνωμένο Βασίλειο, Γκρεγκ Σουένσον.

«Μπορείς να μιλήσεις, μπορείς να παρακολουθήσεις όλες αυτές τις διπλωματικές συναντήσεις και να στείλεις τους καλύτερους ανθρώπους σου στη Γενεύη, αλλά ο μόνος τρόπος για να νικήσεις τον Πούτιν είναι να πολεμήσεις, και κανένας από αυτούς δεν είναι πρόθυμος να το κάνει αυτό» όπως σχολίασε ο Σουένσον. «Οπότε όλα τα υπόλοιπα είναι απλά λόγια. Όλα ακούγονται υπέροχα όταν μιλάς για δημοκρατία και υπεράσπιση της Ουκρανίας, αλλά δεν είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν».

Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι Ευρωπαίοι έχουν καταβάλει τεράστια χρηματικά ποσά και έχουν στείλει πολλά όπλα στο Κίεβο από την έναρξη του πολέμου, ενώ παράλληλα έχουν επιβάλει αναρίθμητες κυρώσεις στο ρωσικό εμπόριο και δη το πετρέλαιο. Όλα αυτά, σε μία προσπάθεια να καλύψουν το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ αποσύροντας την υποστήριξή τους.

Καμία σημαντική πρόοδος στα περιουσιακά στοιχεία

Σε αυτή την προσπάθεια περιλαμβάνεται και το σχέδιο των Ευρωπαίων για τη χρήση 140 δισεκατομμυρίων ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως «δανείου αποζημιώσεων» στην Ουκρανία, ώστε να εξασφαλιστεί η οικονομική του επάρκεια για δύο χρόνια.

Ωστόσο, το σχέδιο αυτό κατέρρευσε μετά την άρνηση του Βελγίου. Διπλωμάτες της ΕΕ φοβούνται ότι η πρόταση του δανείου προς την Ουκρανία θα αποτύχει εάν το τελικό σχέδιο ειρήνης περιέχει αναφορά στη χρήση των παγωμένων περιουσιακών τους στοιχείων.

Στο «τραπέζι» βρίσκεται η ιδέα να χρησιμοποιηθεί μέρος των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων παράλληλα με κοινά ομόλογα της ΕΕ ή ενδεχομένως άμεσες οικονομικές συνεισφορές από κυβερνήσεις της ΕΕ, όπως δηλώνουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Ωστόσο, μόλις τελικά αρθούν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η Euroclear - το χρηματοπιστωτικό αποθετήριο με έδρα το Βέλγιο που κατέχει τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία - θα μπορούσε να αναγκαστεί να επιστρέψει τα χρήματα στη Μόσχα.

Η ασάφεια των εγγυήσεων ασφαλείας

Ακόμη ένα «αγκάθι» στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, αποτελούν οι εγγυήσεις ασφαλείας για την διασφάλιση της ειρήνης. «Καρπός» αυτών των εγγυήσεων είναι η δημιουργία της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης από χώρες που θα σχημάτιζαν τον «συνασπισμό των προθύμων». Πρόκειται, όμως, για ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα, διότι είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό στο εσωτερικό των χωρών.

Στην Γαλλία η ιδέα εμπλοκής σε πόλεμο με ανθρώπινες απώλειες δεν γίνεται αποδεκτή. Αντίστοιχα, στη Γερμανία, ο υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ έχει δηλώσει ότι το Βερολίνο «ήδη συμβάλλει ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά» τοποθετώντας μια ταξιαρχία έτοιμη για μάχη στη Λιθουανία.

Απεναντίας οι Ουκρανοί ζητούν τη βοήθεια στα εδάφη τους, αλλά οι Ευρωπαίοι είναι επιφυλακτικοί στο να υποστούν μεγάλες απώλειες στέλνοντας στρατιώτες στην πρώτη γραμμή.

«Τουλάχιστον ο Τραμπ είναι ειλικρινής γι' αυτό» είπε ο Σουένσον. «Θα μπορούσαμε να νικήσουμε τη Ρωσία. Θα τους νικούσαμε γρήγορα, εάν υποθέσουμε ότι δεν θα γίνει χρήση πυρηνικών όπλων».

«Θα νικούσαμε τη Ρωσία, αλλά πολλοί άνθρωποι θα πέθαιναν» προειδοποίησε.