«Ναι μεν, αλλά» από το Κρεμλίνο για χριστουγεννιάτικη εκεχειρία στην Ουκρανία

Ο λόγος είναι ότι το Κρεμλίνο, σύμφωνα με το Reuters, απάντησε με ένα προσεκτικά διατυπωμένο «ναι μεν αλλά», ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι καμία παύση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς συνολική πολιτική συμφωνία. Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ ανεβάζουν την ένταση, προσφέροντας στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας τύπου ΝΑΤΟ, με την πρόταση αυτή να διαρκεί για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Το σκεπτικό της Μόσχας πίσω από το επιφυλακτικό «ναι»

Η απάντηση του Κρεμλίνου στην ουκρανική πρόταση για χριστουγεννιάτικη κατάπαυση του πυρός δεν ήταν μια απλή διπλωματική άρνηση. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ξεκαθάρισε ότι η Ρωσία δεν προτίθεται να αποδεχθεί μια εκεχειρία που θα λειτουργούσε ως στρατιωτικό διάλειμμα για το Κίεβο.

Σύμφωνα με το ρωσικό αφήγημα, κάθε προσωρινή παύση χωρίς σαφές πολιτικό πλαίσιο και δεσμεύσεις ισοδυναμεί με στρατηγικό ρίσκο. Η Μόσχα επιμένει ότι η κατάπαυση του πυρός μπορεί να υπάρξει μόνο ως αποτέλεσμα μιας συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας και όχι ως μεμονωμένη κίνηση καλής θέλησης.

Ο φόβος της ανασύνταξης και το παιχνίδι του χρόνου

Στον πυρήνα της ρωσικής επιχειρηματολογίας βρίσκεται ο φόβος ότι η Ουκρανία θα αξιοποιήσει τον χρόνο μιας εκεχειρίας για να ενισχύσει τις αμυντικές της γραμμές και να προετοιμάσει νέες επιχειρήσεις.

Το επιχείρημα αυτό έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα από τη ρωσική πλευρά και αποκαλύπτει μια βαθιά δυσπιστία απέναντι όχι μόνο στο Κίεβο, αλλά και στους δυτικούς συμμάχους του. Για τη Μόσχα, ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα ισχύος και δεν πρόκειται να παραχωρηθεί χωρίς ανταλλάγματα.

Οι εγγυήσεις ασφαλείας και το ανοιχτό μέτωπο με το ΝΑΤΟ

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η αναφορά του Πεσκόφ στις εγγυήσεις ασφαλείας που, σύμφωνα με αμερικανικές και ευρωπαϊκές πηγές, προσφέρονται στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι δεν έχει λάβει συγκεκριμένες λεπτομέρειες για προτάσεις που παραπέμπουν σε εγγυήσεις τύπου ΝΑΤΟ. Η στάση αυτή δεν είναι τυχαία.

Η Ρωσία θεωρεί ότι οποιαδήποτε ρύθμιση που προσομοιάζει στο Άρθρο 5 συνιστά άμεση απειλή για τη δική της ασφάλεια και επιβεβαιώνει το αφήγημά της περί περικύκλωσης από τη Δύση. Το θέμα των εγγυήσεων μετατρέπεται έτσι σε έναν από τους πιο δύσκολους κόμβους της διαπραγμάτευσης.

Στον αντίποδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζονται αποφασισμένες να πιέσουν προς μια πολιτική λύση. Η προσφορά εγγυήσεων ασφαλείας παρόμοιων με εκείνες του ΝΑΤΟ αποτελεί την ισχυρότερη δέσμευση που έχει γίνει μέχρι σήμερα προς την Ουκρανία. Ωστόσο, συνοδεύεται από σαφή χρονική πίεση.

Το μήνυμα της Ουάσινγκτον είναι ότι η πρόταση αυτή δεν θα παραμείνει ανοιχτή επ’ αόριστον. Πρόκειται για μια προσπάθεια να κατευναστούν οι ανησυχίες του Κιέβου, αλλά και να επιταχυνθεί η λήψη αποφάσεων.

Λαβρόφ και Ευρώπη σε ανοιχτή σύγκρουση

Την ένταση κλιμάκωσε περαιτέρω ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, με δηλώσεις που αποτυπώνουν το βάθος της ρήξης με την Ευρώπη. Οι αναφορές του σε ναζιστικό παρελθόν Ευρωπαίων πολιτικών και η σκληρή γλώσσα για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δείχνουν ότι η Μόσχα δεν επιδιώκει συναινετικό διάλογο με τις Βρυξέλλες.

Αντίθετα, επιχειρεί να παρουσιάσει την Ευρώπη ως αναξιόπιστο και εχθρικό παράγοντα. Η δήλωση ότι η Ρωσία δεν έχει τίποτα να επικοινωνήσει με την τρέχουσα ευρωπαϊκή ηγεσία υπογραμμίζει ότι το Κρεμλίνο βλέπει την ΕΕ περισσότερο ως προέκταση της αμερικανικής πολιτικής παρά ως αυτόνομο συνομιλητή.

Πού κατέληξαν οι συνομιλίες στο Βερολίνο

Οι συνομιλίες στο Βερολίνο, με τη συμμετοχή Αμερικανών, Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων, καταδεικνύουν το εύρος των ζητημάτων που παραμένουν ανοιχτά. Πέρα από τις εγγυήσεις ασφαλείας, στο τραπέζι βρίσκονται εδαφικά θέματα και ευρύτερες ρυθμίσεις για την επόμενη μέρα.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες διστάζουν να αποδεχθούν μια συμφωνία χωρίς ρητή και ισχυρή αμερικανική δέσμευση, φοβούμενοι ότι μια παγωμένη σύγκρουση θα οδηγήσει απλώς σε έναν νέο γύρο πολέμου.

«Είμαστε πιο κοντά από ποτέ», είπε ο Τραμπ

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε αργότερα τη Δευτέρα ότι είχε μιλήσει τηλεφωνικά με τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες. Ο Τραμπ είπε επίσης ότι είχε μιλήσει με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά δεν είπε κάτι περισσότερο.

«Νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά τώρα από ποτέ, και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε», δήλωσε ο Τραμπ αναφερόμενος σε μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο. Ερωτηθείς εάν η προσφορά για εγγυήσεις ασφαλείας είχε χρονικό όριο, είπε «το χρονικό όριο είναι πότε μπορούμε να το πετύχουμε».