Ζελένσκι από Βρυξέλλες: Χρειαζόμαστε την απόφαση μέχρι το τέλος του έτους

Επανέλαβε ότι η απόφαση για το πακέτο στήριξης μπορεί και πρέπει να ληφθεί «έως το τέλος του έτους», στέλνοντας σαφές μήνυμα προς τις πρωτεύουσες που επιθυμούν αναβολή.

Ο Ζελένσκι περιέγραψε τη χρηματοδότηση ως προϋπόθεση όχι μόνο για τη συνέχιση της ουκρανικής άμυνας, αλλά και για τη λειτουργία του κράτους, υπογραμμίζοντας ότι τυχόν καθυστέρηση θα ανοίξει ερωτήματα για το «πώς θα αντέξει η Ουκρανία τον επόμενο χρόνο» χωρίς τα ευρωπαϊκά χρήματα. Εξήγησε ότι η ύπαρξη εγγυημένων πόρων θα κλείσει εκ των προτέρων αυτά τα ερωτήματα, επιτρέποντας στις συνομιλίες με τους εταίρους να επικεντρωθούν «στους πραγματικούς λόγους που μπορούν να σταματήσουν τον Πούτιν» και όχι στην αγωνία για την οικονομική επιβίωση της Ουκρανίας.

Χρηματοδότηση, παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και Βέλγιο

Αναφερόμενος στη συζήτηση για τα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία και ειδικά στις επιφυλάξεις του Βελγίου, ο Ζελένσκι παραδέχτηκε ότι είχε «πλήρη» και ευθεία συνομιλία με τον Βέλγο πρωθυπουργό λίγο πριν από τη συνέντευξη Τύπου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι και οι δύο πλευρές έθεσαν όλα τα επιχειρήματά τους στο τραπέζι. Χωρίς να προεξοφλήσει το αποτέλεσμα, σημείωσε ότι «χρειάζεται ακόμη λίγος χρόνος» για να φανεί αν αυτή η συζήτηση θα αποδειχθεί παραγωγική.

Στο ερώτημα των φόβων για νομικές και οικονομικές συνέπειες από τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ο Ουκρανός πρόεδρος απάντησε ότι, κατά την άποψή του, πρόκειται για λύση «απολύτως δίκαιη» και συμβατή με τις αξίες και το διεθνές δίκαιο, επισημαίνοντας ότι «η Ρωσία καταστρέφει την Ουκρανία» και ότι η αξιοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων ως μορφή αποζημίωσης είναι πολύ λιγότερο τρομακτική από το να βρίσκεται η Ρωσία στα σύνορα της Ευρώπης.

Τόνισε επίσης ότι η απόφαση της ΕΕ, εφόσον είναι θετική, μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα και για άλλες χώρες της Ομάδας των 7 (G7), όπως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, που επίσης επίσης ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Για τις εσωτερικές αντιρρήσεις εντός της ΕΕ, ο Ζελένσκι αναγνώρισε ότι «μερικές χώρες είναι επιφυλακτικές» είτε για λόγους εσωτερικής πολιτικής είτε επειδή «είναι αντίθετες στην Ουκρανία ανεξάρτητα από το τι κάνει». Διαχώρισε όμως τη βραχυπρόθεσμη ανάγκη να κλείσει το χρηματοδοτικό κενό από τη μακροπρόθεσμη «ορθή μορφή» στήριξης, επαναλαμβάνοντας ότι ο μηχανισμός των «δανείων αποζημίωσης» είναι ο πιο πολιτικά και ηθικά εύστοχος επειδή καταγράφει ρητά την ευθύνη της Ρωσίας και την υποχρέωσή της να πληρώσει για την καταστροφή που προκάλεσε.

ΝΑΤΟ, συνταγματική πρόβλεψη και «εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5»

Ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία της συνέντευξης Τύπου ήταν η αναφορά του Ουκρανού προέδρου στη συζήτηση για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και τις εναλλακτικές μορφές εγγυήσεων ασφαλείας.

Ο Β. Ζελένσκι αποκάλυψε ότι ήδη από τις πρώτες του συνομιλίες με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είχε ζητήσει ευθέως αν η Ουκρανία μπορούσε πράγματι να ενταχθεί στη Συμμαχία, για να λάβει την απάντηση ότι «δεν θα είστε στο ΝΑΤΟ», παρά το ότι η προοπτική βρίσκεται κατοχυρωμένη στο ουκρανικό Σύνταγμα.

Ο Ζελένσκι εμφανίστηκε αρνητικός στην αλλαγή του Συντάγματος όσον αφορά τον στόχο της ένταξης στο ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για ζήτημα που ανήκει αποκλειστικά στον ουκρανικό λαό και «σίγουρα όχι αποτέλεσμα ρωσικών απαιτήσεων». Τόνισε ότι η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στο ουκρανικό αίτημα για ΝΑΤΟ παραμένει ουσιαστικά σταθερή και ότι η Ουκρανία «δεν τη βλέπουν εκεί προς το παρόν», αφήνοντας πάντως ανοικτό το ενδεχόμενο μελλοντικής αναθεώρησης, αν επικρατήσει η αντίληψη ότι «μια ισχυρή Ουκρανία ενισχύει το ΝΑΤΟ και όχι το αντίστροφο».

Παράλληλα, ο Ουκρανός πρόεδρος περιέγραψε ένα πλαίσιο εναλλακτικών «εγγυήσεων τύπου Άρθρου 5» από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες – όπως είπε – θα πρέπει να είναι νομικά δεσμευτικές, να εγκριθούν από το Κογκρέσο και να προβλέπουν σαφείς μηχανισμούς αντίδρασης σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης.

Διευκρίνισε ότι σε αυτό το πακέτο περιλαμβάνονται επιβεβαιωμένη στρατιωτική και οικονομική στήριξη, ανταλλαγή πληροφοριών και επιχειρησιακή συνεργασία, ενώ επανέλαβε ότι χωρίς στιβαρές εγγυήσεις ασφαλείας «δεν μιλάμε για τέλος του πολέμου αλλά για μια παύση, μετά την οποία η Ρωσία μπορεί να επιτεθεί ξανά».

Για τον ρόλο της Ευρώπης, ο Ζελένσκι υπογράμμισε ότι η ευρωπαϊκή παρουσία – είτε μέσω συμμετοχής σε σχήματα «συμμαχίας των προθύμων» είτε με άλλους τρόπους – μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο νέας ρωσικής επιθετικότητας.

Προειδοποίησε δε, ότι μια αδύναμη Ευρώπη θα αυξήσει τα κίνητρα της Μόσχας να επαναλάβει την επίθεση, γι’ αυτό και, όπως τόνισε, η συμβολή τόσο της ΕΕ όσο και των ΗΠΑ στις εγγυήσεις ασφαλείας είναι κρίσιμη για την επιστροφή των επενδύσεων, των ανθρώπων και για την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας.

Διαπραγματεύσεις, ΗΠΑ και Ντόναλντ Τραμπ

Απαντώντας σε ερωτήσεις για τη διπλωματική πορεία προς τον τερματισμό του πολέμου και για τις επαφές με την Ουάσινγκτον, ο Ουκρανός Πρόεδρος έκανε λόγο για «πρόοδο» στον διάλογο με την αμερικανική πλευρά, σημειώνοντας ότι υπάρχουν πολλαπλά κανάλια και έγγραφα υπό διαπραγμάτευση.

Εξήγησε πως η πραγματική πρόκληση είναι κατά πόσον οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ταυτιστούν ξεκάθαρα με τις ουκρανικές θέσεις ή θα επιδιώξουν ρόλο ανάμεσα στο Κίεβο και τη Μόσχα, διευκρινίζοντας ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας και η χρηματοδότηση είναι αλληλένδετες με οποιαδήποτε μελλοντική διαπραγμάτευση για τα εδάφη στο Ντονμπάς.

Επίσης, συνέδεσε ευθέως την ανάγκη για έγκαιρη ευρωπαϊκή απόφαση σχετικά με το δάνειο και τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία με τη θέση της Ουκρανίας στο διαπραγματευτικό τραπέζι με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Θα είμαστε πολύ πιο σίγουροι στις διαπραγματεύσεις αν έχουμε τη χρηματοδότηση», υπογράμμισε, τονίζοντας ότι έτσι δεν θα τίθενται πια ερωτήματα του τύπου «πώς θα αντέξετε έναν ακόμη χρόνο χωρίς αυτά τα χρήματα», τα οποία σήμερα «αιωρούνται» και αποδυναμώνουν το ουκρανικό επιχείρημα.

Σε ερώτηση για τον σημερινό πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και την εξέλιξη της μεταξύ τους σχέσης, ο Ζελένσκι παραδέχτηκε ότι ο διάλογος «δεν είναι απλός» λόγω του πολέμου, αλλά τόνισε ότι «στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται αυτοί που μπορούν πραγματικά να σταματήσουν τον Πούτιν». [4] Εξέφρασε την ελπίδα ότι ο Τραμπ θα ασκήσει ισχυρότερη πίεση στη Ρωσία, σημειώνοντας ότι ο Ρώσος πρόεδρος «δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο, αλλά μπορεί να το κάνει αν δεχθεί περισσότερη πίεση από τις ΗΠΑ».

«Τέλος του πολέμου» μόνο με πραγματικές εγγυήσεις

Επανερχόμενος στο ζήτημα των εγγυήσεων, ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι υπογράμμισε ότι το τέλος του πολέμου «δεν αφορά μόνο τα εδάφη» αλλά, κυρίως, τις ασφαλιστικές δικλείδες που θα αποτρέψουν μια νέα ρωσική επίθεση. Χωρίς αξιόπιστες εγγυήσεις, είπε, «δεν πρόκειται για τέλος αλλά για παύση», και σε τέτοιες συνθήκες ούτε οι Ουκρανοί πολίτες, ούτε οι Ευρωπαίοι επενδυτές, ούτε οι Αμερικανοί φορολογούμενοι μπορούν να αισθάνονται σίγουροι ότι η προσπάθεια ανοικοδόμησης δεν θα τιναχτεί στον αέρα από έναν νέο γύρο επιθετικότητας.

Τέλος, ο Ουκρανός Πρόεδρος στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη μιας ισχυρής ουκρανικής στρατιωτικής ισχύος, μιλώντας για «ποσοτικό» ζήτημα σε ό,τι αφορά προσωπικό, εκπαίδευση, οπλισμό και μισθούς. Περιέγραψε τις εγγυήσεις ως δέσμη πρακτικών δεσμεύσεων – και όχι απλά πολιτικών δηλώσεων – που θα πείσουν τόσο τους Ουκρανούς όσο και την διεθνή κοινότητα ότι η επένδυση στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας θα είναι προστατευμένη, καθώς η παρουσία πολυεθνούς στρατιωτικής δύναμης θα αποτρέψει επανάληψη της ρωσικής επιθετικότητας.