Προσφυγικό και χειραγώγηση των αναγνωστών: Θέμα αιχμής στο 5ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο

Τα παραπάνω υποστηρίζει η κυρία Νικολέττα Τσιτσανούδη – Μαλλίδη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Ακαδημαϊκή Διευθύντρια του 5ου Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» που φέτος θα αναδείξει το επίκαιρο ζήτημα της γλώσσας του «άλλου» και την ηθική της ετερότητας.

Το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί από τις 8-15 Ιουλίου στη Σύρο και τελεί για τρίτη χρονιά υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος και θα τιμήσει με την παρουσία του τη σημαντική αυτή δράση, την Κυριακή 14 Ιουλίου. Δεκάδες ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες και διανοούμενοι, μαζί με τους φοιτητές από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αυστραλία και τη Βραζιλία, θα διαπραγματευτούν την έννοια της γλώσσας του ‘άλλου’, η οποία παραπέμπει σε μια εξαιρετικά δύσκολη και ασαφή περιοχή, με αντίστοιχα δύσκολη προσέγγιση. Το πρόγραμμα διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών και το Instituto De Letras του Rio De Janeiro University.

«Ο άλλος – λέει η κυρία Τσιτσανούδη - μπορεί να είναι ο κάθε ένας που διαφοροποιείται από τις ποικίλες και ισχύουσες νόρμες, εκείνος που είναι αποκλεισμένος από την πρόσβαση σε μία κατανομή εξουσίας που δεν τον συμπεριλαμβάνει στην πρόβλεψή της. Ο άλλος βέβαια μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή ο καθένας από εμάς ειδικά σε μία εποχή μεγάλων αβεβαιοτήτων και ρευστοτήτων. Και γι’ αυτό τον λόγο, σχεδίασα ένα θερινό σχολείο με αυτόν τον προσανατολισμό και την κατεύθυνση προς ένα θέμα αιχμής και έντονου κοινωνικοπολιτικού ενδιαφέροντος».

Ερωτ. Κυρία Τσιτσανούδη, στο φετινό πρόγραμμα θα ασχοληθείτε έντονα και με το ζήτημα των προσφύγων. Ποιες όψεις αυτού του ζητήματος θα σας απασχολήσουν περισσότερο;

Απαντ. Στο πρόγραμμα θα παρουσιαστούν εισηγήσεις αναφορικά με τις απεικονίσεις και τις αναπαραστάσεις των προσφύγων, έτσι όπως αυτές αναδύονται στη δημόσια σφαίρα, για να κατασκευαστούν διάφορα σενάρια για την προσφυγική κρίση. Θα μας απασχολήσει ο διχοτομικός και ρατσιστικός λόγος, καθώς και οι απεικονίσεις των παιδιών των προσφύγων στα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ, δεδομένου ότι αυτή την εποχή με αφετηρία το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, διεξάγεται μία μεγάλη και σοβαρή έρευνα πάνω σε αυτό το θέμα. Θα επιχειρήσουμε ακόμη να δούμε τους τρόπους της ποδηγέτησης του τηλεοπτικού και αναγνωστικού κοινού, σχετικά με αυτά τα θέματα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και εισηγήσεις που θα αφορούν στο γλωσσικό τοπίο νησιών που δέχθηκαν μεγάλο κύμα προσφύγων, όπως λόγου χάρη η Μυτιλήνη. Περιμένουμε να ακούσουμε τους τρόπους με τους οποίους εγγράφεται η ανθρώπινη παρουσία στον χώρο σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή.

Ερωτ. Το θέμα της ετερότητας στο σχολικό περιβάλλον θα απασχολήσει την ακαδημαϊκή σας δράση;

Απαντ. Ασφαλώς και ναι. Το φαινόμενο της μετανάστευσης έχει προκαλέσει μία σοβαρή αλλαγή στη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού της χώρας μας και αυτό δεν θα μπορούσε παρά να επιφέρει αλλαγές στον παιδαγωγικό σχεδιασμό. Όπως θα υποστηριχθεί και από εισηγητές μας στο Θερινό Πανεπιστήμιο, λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή και ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή πρακτική, ο εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός πολυπολιτισμικού μαθητικού κοινού επιβάλλει την εφαρμογή μιας σειράς νέων παιδαγωγικών αρχών. Οι αρχές αυτές δεν μπορεί παρά να αξιοποιούν τα πορίσματα της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας και της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και να οδηγούν στον σεβασμό της ετερότητας με την κατάλληλη εκμετάλλευση και την ανάδειξη του γλωσσικού, μορφωτικού και πολιτισμικού κεφαλαίου που διαθέτουν οι αλλοδαποί μαθητές.

Και η κυρία Τσιτσανούδη, ακαδημαϊκή υπεύθυνη του προγράμματος καταλήγει λέγοντας:

«Όταν επιχειρείς την προσέγγιση της γλώσσας του ‘άλλου’, δεν μπορείς να ξεκινάς με «τελειωμένες» θέσεις. Απεναντίας απαιτούνται διαθεσιμότητες για διαπραγμάτευση νέων απόψεων. Απαιτείται εξαιρετική ευαισθησία και ενσυναίσθηση».

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα στην ιστοσελίδα summerschool.ac.uoi.gr