Πώς η Ελλάδα ενισχύει την παρουσία της στην ευρωπαϊκή αγορά των μικροδορυφόρων

Καταλυτικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη δείχνει να έχει παίξει το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων, το οποίο προβλέπει την τοποθέτηση σε τροχιά συνολικά 13 cubesats, οι οποίοι θα χρησιμοποιηθούν για μία σειρά από εφαρμογές και προγράμματα που σχετίζονται με την πολιτική προστασία και όχι μόνο. Το πρόγραμμα ήταν αφορμή για να έρθουν στην Ελλάδα εταιρείες όπως η φινλανδική ICEYE και η βρετανο-ισπανική OpenCosmos, οι οποίες έχουν ξεκινήσει την παραγωγή μικροδορυφόρων στην Αττική, ενώ παράλληλα βλέπουμε και ελληνικές προσπάθειες όπως ο DUTHSAT-2, ο οποίος σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από ερευνητές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης αλλά και ο MICE-1, ο οποίος έχει σχεδιαστεί, αναπτυχθεί και κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου από την Prisma Electronics που εδρεύει στην Αλεξανδρούπολη.

Η περίπτωση της ICEYE συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες λόγω της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στα γραφεία της ελληνικής θυγατρικής. Η εταιρεία κατασκευάζει τους δύο πρώτους ελληνικούς δορυφόρους SAR (Synthetic Aperture Radar), που θα τεθούν σε τροχιά μέχρι τα τέλη του 2025, ενώ στις εγκαταστάσεις της στην Ελλάδα λειτουργεί νέα, αποκλειστική γραμμή παραγωγής δορυφορικών υποσυστημάτων. Και όπως ενημερώθηκε ο πρωθυπουργός, τα τμήματα που κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα αποτελούν περίπου το 15% κάθε δορυφόρου και εξάγονται για την κατασκευή του παγκόσμιου στόλου της εταιρείας. Και η ICEYE Hellas προγραμματίζει μέσα στο 2026 να ξεκινήσει στην Ελλάδα την πλήρη κατασκευή δορυφόρων, από το πρώτο εξάρτημα μέχρι την τελική συναρμολόγηση. Μέχρι σήμερα, η παραγωγή γινόταν αποκλειστικά στη Φινλανδία, παρότι οι δορυφόροι της εταιρείας πωλούνται και χρησιμοποιούνται παγκοσμίως.

Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θα γίνει το δεύτερο σημείο στην Ευρώπη όπου η ICEYE θα κατασκευάζει δορυφόρους από το μηδέν, δημιουργώντας γραμμή παραγωγής που θα μπορεί να παράγει παράλληλα 3-4 δορυφόρους και τουλάχιστον 8 ετησίως.

Αντίστοιχα πλάνα έχει και η Open Cosmos, η οποία, επίσης, συμμετέχει στην υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Μικορδορυφόρων και αναπτύσσει το δικό της τομέα παραγωγής δορυφορικών υποσυστημάτων στην Ελλάδα, έχοντας και αυτή αρκετά φιλόδοξα πλάνα για την παρουσία της στη χώρα μας.

Τα ελληνικά εγχειρήματα

Πέραν των ξένων επενδύσεων που γίνονται ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι ελληνικές προσπάθειες. Όπως αυτή του DUTHSAT-2 του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, του πρώτου «κυβοδορυφόρου» που εστάλη στο διάστημα εκκινώντας ουσιαστικά το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων. Το DUTHSat-2, που έχει κυρίως ερευνητικά χαρακτηριστικά, θα συλλέγει πληροφορίες για την υγρασία του εδάφους, τη θαλάσσια ρύπανση, θα μπορεί να εντοπίσει κηλίδες πετρελαίου στη θάλασσα.

Παράλληλα, προχωρούν οι υπόλοιπες έξι ελληνικές αποστολές, οι οποίες περιλαμβάνουν δέκα ακόμη CubeSats, έχοντας ξεκινήσει συναρμολόγηση και δοκιμές και αναμένεται να εκτοξευθούν μέχρι τα μέσα του 2026.

Στα επόμενα βήματα του προγράμματος μικροδορυφόρων περιλαμβάνεται και η εκτόξευση του MICE-1, ενός νανοδορυφόρου που έχει σχεδιαστεί, αναπτυχθεί και κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου από μία ελληνική εταιρεία και πιο συγκεκριμένα την Prisma Electronics. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι ο MICE-1 αναχώρησε για το Βερολίνο για να ενσωματωθεί σε εκτοξευτικό pod και στη συνέχεια θα αποσταλεί στη SpaceX, για εκτόξευση που έχει προγραμματιστεί για τα μέσα του Νοεμβρίου του 2025.

Ο MICE-1 (Maritime Identification & Communication systEm - 1) είναι προϊόν διετούς τεχνολογικής ανάπτυξης και ενσωματώνει προηγμένες τεχνολογίες στους τομείς: των αισθητήρων, της τεχνητής νοημοσύνης, του Internet of Things, και της κυβερνοασφάλειας. Θα παρέχει συλλογή δεδομένων AIS και Laros για περιβαλλοντική και ναυτιλιακή παρακολούθηση, επεξεργασία δεδομένων με αλγορίθμους μηχανικής μάθησης και κρυπτογραφημένη διαχείριση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Έρχεται ο στρατιωτικός μικροδορυφόρος

Πέραν των εφαρμογών σε πολιτική προστασία και ναυσιπλοϊα, είναι προφανές ότι οι μικροδορυφόροι μπορούν να συνεισφέρουν και στην εθνική άμυνα. Μάλιστα, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην ICEYE ανακοινώθηκε ότι, μέσω του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα έχει πρόσβαση σε δορυφορικά SARS δεδομένα πολύ υψηλής ανάλυσης.

Παράλληλα, ετοιμάζεται και ο πρώτος ελληνικός μικροδορυφόρος για στρατιωτική χρήση. Τη σχετική προκήρυξη δημοσίευσε το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) και αφορά την ανάπτυξη, εκτόξευση και επιχειρησιακή αξιοποίηση ενός προηγμένου δορυφορικού συστήματος υψηλής ευκρίνειας, σχεδιασμένου για αποστολές Intelligence, Surveillance, Reconnaissance (ISR), με δυνατότητα λειτουργίας ανεξαρτήτως συνθηκών φωτισμού, μέσω τεχνολογίας Synthetic Aperture Radar (SAR) Imaging.

Η υλοποίηση του έργου προβλέπει την εξ’ ολοκλήρου κατασκευή του στην Ελλάδα, με συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων και φορέων, ενισχύοντας τη δημιουργία μιας ισχυρής εγχώριας βάσης στον τομέα των διαστημικών συστημάτων. Η επιτυχής υλοποίηση του έργου θα αποτελέσει αφετηρία για την εγχώρια ανάπτυξη εξειδικευμένων και καινοτόμων αμυντικών διαστημικών εφαρμογών / τεχνολογιών, καθιερώνοντας την Ελλάδα ως αξιόπιστο τεχνολογικά εταίρο στον τομέα της διαστημικής αμυντικής βιομηχανίας, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Πρόκειται για έργο συνολικού προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.

Κεντρικός στόχος αποτελεί η ανάπτυξη ενός πλήρως ολοκληρωμένου, εθνικά ελεγχόμενου και απαλλαγμένου από περιορισμούς εξαγωγών δορυφορικού συστήματος, το οποίο θα είναι σε θέση να παρέχει παρατηρήσεις υψηλής χωρικής ανάλυσης από κατάλληλη δορυφορική τροχιά. Βασική απαίτηση αποτελεί η πλήρης διαλειτουργικότητα και συμβατότητα του αναπτυσσόμενου συστήματος με τις υφιστάμενες ελληνικές διαστημικές υποδομές καθώς και τα υφιστάμενα διαστημικά συστήματα.