Επιτροπή Ανταγωνισμού: Πρόστιμα 42 εκατ. ευρώ σε πέντε τράπεζες

Επιπλέον, υποχρεώνονται οι τράπεζες να μειώσουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 το ύψος της προμήθειας DAF ανά συναλλαγή ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ με τη χρήση καρτών, που έχουν εκδοθεί από άλλα ιδρύματα και το ανώτατο όριο να διατηρηθεί για χρονικό διάστημα τριών ετών. Σημειώνεται ότι τα πρόστιμα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού στο πλαίσιο υπαγωγής στη διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών.

Αναλυτικά η απόφαση έχει ως εξής:

Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ), με την υπ' αριθ. 838/2023 Ομόφωνη Απόφασή της, κατά την απλοποιημένη διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών του άρθρου 29α του ν. 3959/2011, ως ισχύει και σύμφωνα με την υπ' αριθ. 790/2022 απόφασή της, αποδέχθηκε τις σχετικές Προτάσεις Διευθέτησης Διαφοράς που υπέβαλαν οι εταιρείες «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής «Τράπεζα Πειραιώς»), «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.» (εφεξής «Εθνική Τράπεζα»), «ΑΛΦΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ» (εφεξής «Alpha Bank»), «ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής «Eurobank»), «ATTICA BANK ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής «Attica Bank»), καθώς και η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ (εφεξής «ΕΕΤ») κατόπιν έκθεσης του εισηγητή κ. Φώτη και επέβαλε μειωμένα πρόστιμα για την τέλεση των διαπιστωθεισών, βάσει του σκεπτικού της απόφασης, παραβάσεων του άρθρου 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ,συνολικού ύψους 41.756.180,10 ευρώ.

Οι ως άνω εμπλεκόμενες στη διαδικασία εταιρείες, για τις οποίες συλλέχθηκαν αποδεικτικά στοιχεία ικανά να στοιχειοθετήσουν παράβαση των άρθρων 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ στο πλαίσιο οριζόντιας σύμπραξης, εκδήλωσαν εγγράφως το ενδιαφέρον τους για διερεύνηση της δυνατότητας υπαγωγής τους στη ΔΔΔ και κατέθεσαν σχετικό αίτημα, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην παρ. 16 της ανακοίνωσης για τη Διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών.

Η ολομέλεια της επιτροπής επέβαλε στις εμπλεκόμενες τράπεζες ως μέτρο συμπεριφοράς, κατ' άρθρο 25 παρ. 1 στοιχ. γ΄, τη μείωση της προμήθειας που εφαρμόζεται στις συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ATM με τη χρήση καρτών που έχουν εκδοθεί από άλλα ιδρύματα («off-us» αναλήψεις), λαμβάνοντας υπόψη κοστολογικές μελέτες ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων.

Επίσης, η ολομέλεια αποδέχθηκε την πρόταση της ΕΕΤ για εφαρμογή, εντός εξαμήνου από τη δημοσίευση της απόφασης Διευθέτησης, εσωτερικού προγράμματος συμμόρφωσης. Ειδικότερα, αποδέχθηκε την εφαρμογή εσωτερικού προγράμματος συμμόρφωσης στην ΕΕΤ, στο οποίο θα περιλαμβάνονται η επικαιροποίηση της υπάρχουσας Πολιτικής Ελεύθερου Ανταγωνισμού, η διαρκής εκπαίδευση και ενημέρωση ως προς θέματα του ελεύθερου ανταγωνισμού των στελεχών της ΕΕΤ και των μελών των επιτροπών αυτής, η εσωτερική ανά εξάμηνο αξιολόγηση των πεπραγμένων υπό την προοπτική του ελεύθερου ανταγωνισμού, η έγκαιρη λήψη γνωμοδοτικών τοποθετήσεων ειδικών του χώρου, για ζητήματα που άπτονται του δικαίου του ανταγωνισμού, η θεσμοθετημένη ανταλλαγή σχετικών απόψεων με αντίστοιχες αλλοδαπές ενώσεις και η ένταξη ειδικής ενότητας στον ετήσιο απολογισμό, η οποία θα είναι στη διάθεση της επιτροπής.

Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, από τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία προκύπτει ότι τα εν λόγω τραπεζικά ιδρύματα ενεπλάκησαν σε πρακτικές που αποτελούν, κατά περίπτωση, εξ αντικειμένου ή εκ του αποτελέσματος παραβάσεις των άρθρων 1 του Ν.3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ και συγκεκριμένα:

ΑΙ) Ενιαία και διαρκής παράβαση από τις αρχές του 2018 μέχρι σήμερα, η οποία συνίσταται στις ακόλουθες πρακτικές:

1. εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank και Eurobank, αναφορικά με τη μετάπτωση σε νέο μοντέλο τιμολόγησης (υιοθέτηση της χρέωσης direct access fee - DAF) για τις συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ (α) με κάρτες εξωτερικού και (β) με κάρτες εγχώριων παρόχων υπηρεσιών πληρωμών («ΠΥΠ») εκτός του συστήματος DIASATM,

2. ανταλλαγή πληροφοριών που συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα και Eurobank, αναφορικά με το σκοπούμενο ύψος της χρέωσης DAFγια συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ATM(α) με κάρτες εξωτερικού και (β) με κάρτες εγχώριων ΠΥΠ εκτός του συστήματος DIASATM,

* συμφωνία ή/και εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, AlphaBank, Eurobankκαι Attica Bank αναφορικά με τη μετάπτωση σε νέο μοντέλο τιμολόγησης (υιοθέτηση της χρέωσης DAF) στις συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ με τη χρήση καρτών εκδόσεως εγχώριων ΠΥΠ εντός του συστήματος DIASATM,

1. ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, AlphaBank, Eurobankκαι Attica Bank αναφορικά με το σκοπούμενο ύψος της χρέωσης DAF για συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ATM με κάρτες εγχώριων ΠΥΠ που συμμετέχουν στο σύστημα DIASATM,

2. ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, AlphaBank, Eurobankκαι Attica Bank, με τη συμμετοχή της ΕΕΤ ως «παράγοντας διευκόλυνσης» (facilitator), με αντικείμενο τόσο την επιβολή ή μη issuing fee όσο και το ύψος της εν λόγω χρέωσης.

ΑΙΙ) Ενιαία και διαρκής παράβαση από τις αρχές του 2018 έως τα τέλη του 2019, κατά περίπτωση, η οποία συνίσταται στις ακόλουθες πρακτικές:

1. ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, AlphaBank, Eurobank και Attica Bank με αντικείμενο την ενδεχόμενη εισαγωγή χρεώσεων σε τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες, που σχετίζονται με έκδοση και αποδοχή καρτών πληρωμών, λογαριασμούς πληρωμών, συναλλαγές ταμείου, δάνεια και λοιπές συναλλαγές,

2. ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ, κατά περίπτωση, των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, AlphaBank, Eurobank, Attica Bank και ΕΕΤ (η τελευταία ως «παράγοντας διευκόλυνσης» - facilitatorστην εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των πέντε ανωτέρω τραπεζών) με αντικείμενο την ενδεχόμενη εισαγωγή συγκεκριμένων χρεώσεων σε τραπεζικές εργασίες ή/και κατά περίπτωση, τον πιθανολογούμενο χρόνο εισαγωγής τους ή/και το ύψος συγκεκριμένων χρεώσεων,

Β) Ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, AlphaBank και Eurobank με αντικείμενο τους όρους τιμολόγησης της εταιρίας VIVA για την εκτέλεση μεταφορών πίστωσης μέσω του συστήματος DIAS CREDIT TRANSFER, καθώς και λοιπούς όρους συναλλαγών, από τον Αύγουστο του 2018 μέχρι τις αρχές του 2019 (κατά περίπτωση).

Περαιτέρω, η εμπλοκή της ΕΕΤ στις διαπιστωθείσες παραβάσεις συνίσταται στις ακόλουθες πρακτικές:

Α) Σε σχέση με την ανωτέρω υπό ΑΙ) ενιαία και διαρκή παράβαση, η οποία ως προς την ΕΕΤ εκτείνεται από τα τέλη του 2018 έως τα μέσα του 2019:

1. απόφαση ένωσης επιχειρήσεων αναφορικά με τη μετάπτωση σε νέο μοντέλο τιμολόγησης (υιοθέτηση της χρέωσης Direct Access Fee) που εφαρμόζεται από τις τράπεζες - μέλη της για συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ με τη χρήση καρτών εκδόσεως εγχώριων ΠΥΠ εντός του συστήματος DIASATM,

2. συμμετοχή (ως «παράγοντας διευκόλυνσης» - facilitator) σε ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των τραπεζών - μελών της, Τράπεζας Πειραιώς, Εθνικής Τράπεζας, Alpha Bank, Eurobank και Attica Bank, με αντικείμενο τόσο την επιβολή ή μη από τις τράπεζες μέλη issuing fee όσο και το ύψος της εν λόγω χρέωσης.

Β) Σε σχέση με την ανωτέρω υπό ΑΙΙ) ενιαία και διαρκή παράβαση, η οποία ως προς την ΕΕΤ εκτείνεται από τις αρχές του 2018 έως τα τέλη του 2019:

1. Απόφαση ένωσης επιχειρήσεων με αντικείμενο α)την ενδεχόμενη εισαγωγή χρεώσεων σε τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες, που σχετίζονται με έκδοση και αποδοχή καρτών πληρωμών, λογαριασμούς πληρωμών, συναλλαγές ταμείου, δάνεια και λοιπές συναλλαγές και β)τον καθορισμό όρων συναλλαγής σχετικά με την ενδεχόμενη εισαγωγή ομοιόμορφων πακέτων τραπεζικών υπηρεσιών,

2. συμμετοχή (ως «παράγοντας διευκόλυνσης» - facilitator) σε ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των τραπεζών - μελών της, Τράπεζας Πειραιώς, Εθνικής Τράπεζας, AlphaBank, Eurobank και Attica Bank με αντικείμενο την ενδεχόμενη εισαγωγή από τις τράπεζες μέλη της συγκεκριμένων χρεώσεων για τραπεζικές εργασίες ή/και κατά περίπτωση, τον πιθανολογούμενο χρόνο εισαγωγής τους ή/και το ύψος συγκεκριμένων χρεώσεων.

Γ) Απόφαση ένωσης επιχειρήσεων αναφορικά με την άρνηση εισδοχής της εταιρίας VIVA ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ως μέλους στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών. Η διάρκεια της παράβασης εκτείνεται από τα μέσα του 2015 έως τα τέλη του 2019.

Δ) Απόφαση ένωσης επιχειρήσεων αναφορικά με την παρεμπόδιση συμμετοχής της VIVA ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ στο σύστημα DIAS CREDIT TRANSFER ως έμμεσο μέλος. Η διάρκεια της παράβασης εκτείνεται από τις αρχές μέχρι τα μέσα του 2018.

Η Ολομέλεια της επιτροπής, δυνάμει της παρ. 35 της υπ' αρ. 790/2022 Απόφασής της, αποφάσισε την αποδοχή, σύμφωνα με το σκεπτικό της έκθεσης του εισηγητή, των προτάσεων Διευθέτησης Διαφοράς που υπέβαλαν οι εμπλεκόμενες εταιρείες και η ΕΕΤ και την έκδοση Απόφασης σύμφωνα με την οποία:

Α. Διαπιστώνει ότι οι επιχειρήσεις Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Eurobank και Attica Bank, καθώς και η ΕΕΤ παραβίασαν τα άρθρα 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ λόγω της συμμετοχής τους σε απαγορευμένες συμπράξεις μέσω των πρακτικών που περιγράφησαν ανωτέρω.

Β. Υποχρεώνει τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις και την ΕΕΤ να παύσουν, εφόσον δεν το έχουν ήδη πράξει, και να παραλείπουν στο μέλλον τις διαπιστωθείσες παραβάσεις των άρθρων 1 του Ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ.

Γ. Επιβάλλει πρόστιμα για την τέλεση των διαπιστωθεισών παραβάσεων των άρθρων 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ, ανάλογα με το σχετικό κύκλο εργασιών, ως ακολούθως:

* Τράπεζα Πειραιώς: 12.993.482,86 ευρώ

* Εθνική Τράπεζα: 9.978.799,18 ευρώ

* Alpha Bank: 9.110.682,91 ευρώ

* Eurobank: 7.976.790,63 ευρώ

* Attica Bank: 143.181,65 ευρώ

* ΕΕΤ: 1.553.242,87 ευρώ.

Δ. Υποχρεώνει τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις να μειώσουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 το ύψος της προμήθειας DAF ανά συναλλαγή ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ με τη χρήση καρτών που έχουν εκδοθεί από άλλα ιδρύματα, ώστε αυτό να διαμορφωθεί κατ' ανώτατο όριο ως ακολούθως:

* Τράπεζα Πειραιώς: έως το ύψος των 2,00 ευρώ, από το ισχύον ποσό των 3,00 ευρώ,

* Εθνική Τράπεζα: έως το ύψος των 1,90 ευρώ, από το ισχύον ποσό των 2,60 ευρώ,

* Alpha Bank: έως το ύψος των 1,80 ευρώ, από το ισχύον ποσό των 2,50 ευρώ,

* Eurobank: έως το ύψος των 1,80 ευρώ, από το ισχύον ποσό των 2,50 ευρώ

* Attica Bank: έως το ύψος των 1,50 ευρώ, από το ισχύον ποσό των 2,00 ευρώ,

Ε. Υποχρεώνει εκάστη εκ των προαναφερόμενων επιχειρήσεων όπως διατηρήσουν τα ως άνω επίπεδα προμήθειας DAF για χρονικό διάστημα τριών ετών από την εφαρμογή του μέτρου, με ρήτρα επανεξέτασης από την ΕΑ έως δύο επιπλέον έτη, μετά τη λήξη των τριών ετών και με δυνατότητα επιβολής προστίμου από την επιτροπή σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς το ανωτέρω μέτρο συμπεριφοράς.

ΣΤ. Αποδέχεται την πρόταση της ΕΕΤ για εφαρμογή, εντός εξαμήνου από τη δημοσίευση της απόφασης διευθέτησης, εσωτερικού προγράμματος συμμόρφωσης, προς τον σκοπό της παράλειψης στο μέλλον των διαπιστωθεισών παραβάσεων των άρθρων 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ.