Διαπιστώσεις και συμπεράσματα από τις εργασίες του 14ου Athens Tax Forum

Το ετήσιο «ραντεβού» με εκπροσώπους της πολιτικής και διοικητικής ηγεσίας, της επιχειρηματικής κοινότητας και της αγοράς αποτέλεσε μια ακόμη διαγνωστική και δημιουργική άσκηση, πάνω σε επιλεγμένα φορολογικά θέματα, γενικού και ειδικού ενδιαφέροντος, που απασχολούν σήμερα όλα τα οικονομούντα πρόσωπα.

Σε εξαιρετικά κρίσιμη καμπή για τη χώρα μας, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με εμφανή τα συμπτώματα της συσσωρευμένης μεταρρυθμιστικής κόπωσης από τα μνημόνια, αναμένουν με δικαιολογημένη ανυπομονησία, την λεγόμενη «επόμενη» ημέρα, που θα σημάνει το προσδοκώμενο τέλος της μακρόχρονης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.

Μέσα από τη ροή των εργασιών του συνεδρίου και ενώπιον 500 περίπου απαιτητικών και καταρτισμένων συνέδρων, εκφράστηκε με σαφήνεια η διαπίστωση ότι το φορολογικό οικοσύστημα σύστημα, πρέπει με τις αρετές του, να εξασφαλίζει συνθήκες, που μπορούν να αναδείξουν τη φορολογία, σε αληθινό εταίρο στην επιχειρηματική κοινότητα και όχι εμπόδιο στην επιχειρηματική λειτουργία και την οικονομική ανάπτυξη, όπως άλλωστε εύστοχα εκπέμπει το στίγμα της Φορολογικής Επιτροπής του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, που οργάνωσε το ποιοτικό αυτό συνέδριο.

Το ηχηρό μήνυμα που εξέπεμψε η επιχειρηματική κοινότητα, μέσα από τις εργασίες του συνεδρίου και μετά τη σχετική ηλεκτρονική ψηφοφορία (DigiVoting), περιλάμβανε τις ακόλουθες βασικές διαπιστώσεις:

1. Το μείγμα υψηλής προσεπιβάρυνσης των εισοδημάτων, από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές και μάλιστα με «πόνο» λιτότητας, συντηρεί σε υψηλά επίπεδα τις συνιστώσες της παραοικονομίας

2. Αναδεικνύεται αδιέξοδη η πολιτική διατήρησης τέτοιας επιβάρυνσης εισοδημάτων μέχρι το 2020

3. Απαραίτητο να αυξηθεί επαρκώς, ο βαθμός ετοιμότητας του φορολογικού και κανονιστικού συστήματος, απέναντι στις προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας

4. Η απομάκρυνση των φορολογικών πολιτικών από τις βασικές αρχές της φορολογίας, δημιουργεί στρεβλώσεις στην οικονομία και την κοινωνία, ενθαρρύνοντας τη φορολογική διαμαρτυρία και άμυνα φορολογουμένων, με τη μορφή φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής

5. Οριζόντια φορολογικά μέτρα, υπό πίεση, έχουν αποδεδειγμένα, υψηλό τίμημα απαξίας για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ενώ αδίκως μπορεί να ευνοούν ένα μέρος φορολογουμένων, σε βάρος άλλων

Η παραοικονομία και οι συνιστώσες της

Η παραοικονομία στη χώρα μας βρίσκεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε και όχι μόνο, με ποσοστό 26,5% του ΑΕΠ το 2015, και μάλιστα σε αυξανόμενη τάση από την αρχή της οικονομικής κρίσης, σύμφωνα και με σχετική μελέτη της (ΕΥ). Η ηλεκτρονική ψηφοφορία, που έλαβε χώρα, ανέδειξε σαν βασικό κίνητρο / αίτιο των έκνομων συμπεριφορών της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, το ύψος των φορολογικών συντελεστών και την αναποτελεσματικότητα του ποινολογίου.

Το πολλαπλό μήνυμα που αναδείχθηκε:

• Κάθε αύξηση στη φορολογία πρέπει να αντιπροσωπεύει την οριακή αύξηση/αναβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών, αγαθών και πρόνοιας, σε εφαρμογή της αρχής της ανταποδοτικότητας και όχι να αποτελεί εργαλείο εισπρακτικής και μόνο σκοπιμότητας
• Οποιαδήποτε πολιτική απόφαση για αλλαγές στη φορολογία, κυκλικού είτε μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα, πρέπει να εξετάζεται με προσοχή, απέναντι σε υπάρχουσες εναλλακτικές επιλογές, που μπορούν να παράγουν ίδιες ή μεγαλύτερες ωφέλειες, με τη μικρότερη θυσία φορολογουμένων και κοινωνίας
• Η αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας (data analytics, data mining, συναφείς ψηφιακές δομές στη λειτουργία της διοίκησης, ηλεκτρονική τιμολόγηση), θα είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την πρόληψη και τον άμεσο εντοπισμό των ύποπτων συναλλαγών
• Η εκάστοτε φορολογική πολιτική πρέπει να είναι δίκαιη, αποτελεσματική και αγώγιμη για την ανάπτυξη και οικονομική μεγέθυνση, ανταποκρινόμενη με επιτυχία στις προκλήσεις των καιρών

Φόρος ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ)

Σε μία χώρα, στην οποία, για πάρα πολλά χρόνια, υπήρξε πολιτική και κοινωνική ενθάρρυνση για την ιδιοκτησία, αναδεικνύεται εξαιρετικά άδικος και εκβιαστικός ο ΕΝΦΙΑ, με το να φορολογεί αιφνιδιαστικά, συσσωρευμένο εισόδημα και ευημερία που προηγήθηκε, ενώ σήμερα δε μπορεί εύκολα να αλλάξει συμπεριφορά ο ιδιοκτήτης του ακινήτου.

Πρόκειται για αντιλαϊκό φορολογικό μόρφωμα, μη ανταποδοτικό και αντιαναπτυξιακό, με καταχρηστική παρέμβαση του κράτους στο δικαίωμα της εξουσίας, που εμφανίζεται ως μείγμα βασικού φόρου στην ιδιοκτησία και τη χρήση, αλλά και στη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, σε περίοδο μάλιστα βαθειάς κρίσης στην αγορά των ακινήτων.

Εν πολλοίς άδικος ως ο πλέον «δημοσιονομικά σίγουρος», έναντι εναλλακτικών ισοδυνάμων με ηπιότερες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Το πολλαπλό, ισχυρό μήνυμα που αναδείχθηκε:

• Η ακίνητη περιουσία, προσφέρεται ως πόρος ανάπτυξης και όχι ως πηγή εσόδων
• Απαράδεκτη η χρησιμοποίηση στατιστικών συστημάτων μαζικού υπολογισμού της φορολογητέας βάσης, σε περιόδους κρίσης όπου έχουν ευτελιστεί οι τιμές της αγοράς
• Απαράδεκτη η χρήση του, ως μέσο άσκησης κοινωνικής πολιτικής (σχετική «υπόδειξη» των «θεσμών»)
• Να περάσει στην τοπική αυτοδιοίκηση (ενόψει ανταποδοτικότητας)
• Η συνθετότητά του απαιτεί να προηγηθεί κατάλληλη στρατηγική μεταρρύθμιση, για ορθή προσαρμογή στις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της χώρας
• Για μία χώρα του δικού μας εθνικού εισοδήματος και στο βαθμό που θα έπρεπε να υπάρχει τέτοια φορολογία, θα έπρεπε να ήταν μικρότερη από το 1% του ΑΕΠ

Φορολογία και προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας

Οι ραγδαίες εξελίξεις στην ψηφιακή οικονομία δημιουργούν σοβαρές προκλήσεις στην εταιρική αλλά και τη δημόσια διακυβέρνηση. Η ταχύτητα επεξεργασίας και η φύση της άυλης πληροφορίας, δημιουργεί προβλήματα διαφάνειας, ελέγχου και αξιοπιστίας. Οι υπάρχουσες νομοθεσίες, τα ρυθμιστικά πλαίσια και τα διεθνή πρότυπα αδυνατούν να ασκήσουν πλέον αποτελεσματικό έλεγχο, σε σημείο που δημιουργείται ανάγκη αλλαγής στον τρόπο σκέψης και λειτουργίας, τόσο στην επιχειρηματικότητα, αλλά κυρίως στη δημόσια διοίκηση.

Το πολλαπλό μήνυμα που αναδείχθηκε:

• Ανάγκη να βελτιωθεί ο βαθμός ετοιμότητας του φορολογικού και κανονιστικού συστήματος, απέναντι στις προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας, για τη μείωση του υπάρχοντος υψηλού «ψηφιακού χάσματος»

• Σημαντική και εποικοδομητική η πρωτοβουλία του Διοικητή της ΑΑΔΕ κ. Γ. Πιτσιλή για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της βιώσιμης φορολογικής συνέπειας, με την ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος, στο όνομα της τεχνοτροπίας data mining, για τον εντοπισμό ύποπτων και παράλογων συναλλαγών

• Παρόμοιες πρωτοβουλίες είναι ευπρόσδεκτες, όχι μόνο από την ελληνική πλευρά αλλά και από την ευρωπαϊκή, σαν προδιαγραφές που στηρίζονται στην κουλτούρα λογοδοσίας και ανταποδοτικότητας, αξιοποιώντας σε πραγματικό χρόνο, διευρυμένες και αποτελεσματικές πληροφοριακές δομές (π.χ. στην ΑΑΔΕ, στις υπηρεσίες τελωνείων)

Η ΑΑΔΕ και το στρατηγικό της πρόγραμμα

Ο Διοικητής της ΑΑΔΕ κ. Γιώργος Πιτσιλής από το βήμα του συνεδρίου, με τη θεσμική ιδιότητα του, που εξ ορισμού τον φέρνει πιο κοντά στην καθημερινότητα της επιχειρηματικής κοινότητας, επικεντρώθηκε στη δράση της Ανεξάρτητης Αρχής, αναφορικά με τον βασικό στόχο της ΑΑΔΕ, τόσο στη σημαντική βελτίωση της εισπραξιμότητας των ανοικτών οφειλών, αλλά και την τήρηση της ισονομίας, την αποκατάσταση της φορολογικής δικαιοσύνης και την ενθάρρυνση της εθελούσιας φορολογικής συμμόρφωσης.

Πρωτοβουλίες που συνέπεσαν με το ενδιαφέρον των Συνέδρων:

• Η ολοκλήρωση του ιστότοπου για την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση φορολογούμενων και φοροτεχνικών

• Η περαιτέρω αύξηση της αποτελεσματικότητας στην είσπραξη των φορολογικών απαιτήσεων, με παράλληλη αξιολόγηση του βαθμού επισφάλειας

• Πάταξη της φοροδιαφυγής, με αυστηρά μέτρα που δεν πλήττουν τους συνεπείς φορολογούμενους

• Προώθηση ευνοϊκών ρυθμίσεων, σε σχέση με τη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, υπέρ των οφειλετών που τηρούν με συνέπεια τις υποχρεώσεις τους, έναντι τμηματικής εξόφλησης φορολογικών υποχρεώσεων

• Άμεση καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης με αποδοτικό τρόπο, ως ισχυρό όπλο κατά της φοροδιαφυγής, αλλά και εργαλείου μείωσης του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων

Ασφάλεια δικαίου

Σε «ασφαλές», καλώς δομημένο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα, συνώνυμο της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, σαφήνειας και προβλεψιμότητας των θεσπιζομένων μέτρων, οι φορολογούμενοι εγχώριοι ή ξένοι, θα έχουν τη δυνατότητα να επιχειρούν με αποτελεσματικότητα και να τηρούν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις χωρίς προβλήματα και περιττό κόστος.

Το πολλαπλό μήνυμα που αναδείχθηκε:

• Η δομή και η λειτουργία του φορολογικού συστήματος της χώρας μας πρέπει να συνάδει με βασικές αρχές φορολογίας, όπως, η δικαιοσύνη, η ουδετερότητα και η απλότητα

• Απαραίτητη προϋπόθεση η ταχεία και αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης

• Απαραίτητη η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης

• H συνεχής μεταβολή της φορολογικής νομοθεσίας και κατά περιπτώσεις με αναδρομικό χαρακτήρα, είναι αποτρεπτική για τον προγραμματισμό και την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων

• Οι φορολογικοί έλεγχοι πρέπει να στοχεύουν στην επιβεβαίωση της συνέπειας των φορολογουμένων και όχι να αποτελούν εργαλείο «τιμωρίας» και μέσο βεβαίωσης φόρων και προστίμων

Η φορολογία βασικός πυλώνας του φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος

Με συντεταγμένη αναφορά στα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που προηγήθηκε, ακολούθησε συζήτηση πάνω σε επίκαιρα και φλέγοντα φορολογικά θέματα, με σοβαρό αντίκτυπο στη διαμόρφωση και λειτουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Στη συζήτηση έλαβαν μέρος ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, κύριος Δημήτρης Λιάκος, καθώς και διακεκριμένοι εκπρόσωποι της επιχειρηματικής κοινότητας, όπως οι κύριοι: Σίμος Αναστασόπουλος, Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Κωνσταντίνος Κόλλιας, Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος και Χρήστος Χαρπαντίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος.

Προεξέχουσα είναι η δήλωση του Υφυπουργού, σύμφωνα με την οποία, φαίνεται να μην υπάρχει δυνατότητα άμεσης μείωσης των φορολογικών συντελεστών πριν από το 2020. Προέχει η δημιουργία κινήτρων και εργαλείων για τη δημιουργία ανάπτυξης και μείωσης της φοροδιαφυγής, για την εξασφάλιση του απαραίτητου δημοσιονομικού χώρου (της τάξης των 3,5 δις.€ στο 2020-2021).

Ξεχώρισαν οι ακόλουθες διαπιστώσεις και συμπεράσματα:

• Στο διεθνές σύγχρονο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές, λαμβάνουν σοβαρά υπόψη, τη σταθερότητα, την απλότητα και την ουδετερότητα του φορολογικού καθεστώτος

• Το εκρηκτικό «κοκτέιλ» φόρων και εισφορών, που φθάνει στο 70% του εισοδήματος, έχει αρνητική επίδραση, όχι μόνο στο επιχειρείν και την κατανάλωση, αλλά και στα προσδοκώμενα δημόσια έσοδα

• Απαραίτητη η άμεση εκλογίκευση των φορολογικών συντελεστών, για την αποτελεσματική λειτουργία της οικονομίας μας στη μεταμνημονιακή περίοδο, δεδομένο ότι η υπερφορολόγηση αποδεδειγμένα έχει οδηγήσει μέχρι τώρα σε αδιέξοδα

• Κυκλικού χαρακτήρα μέτρα στο όνομα αξιοπιστίας δημοσιονομικής διαχείρισης, με επίκεντρο την υπεραπόδοση πρωτογενών πλεονασμάτων, επιβαρύνουν βασικές συνιστώσες, που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, δεσμεύοντας αδικαιολόγητα πόρους στη πραγματική οικονομία

• Η προσαρμογή του φορολογικού μας συστήματος, στις προκλήσεις της ραγδαίας ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας, είναι απαραίτητη για την προστασία της φορολογικής βάσης. Ωστόσο, ο βαθμός προσαρμογής σήμερα, δεν είναι ικανοποιητικός, αφήνοντας σημαντικό ψηφιακό χάσμα, που πρέπει να μειωθεί με αλλαγή σκέψης και λειτουργίας στη δημόσια διοίκηση, κατεύθυνση στην οποία κινείται ήδη ο στρατηγικός σχεδιασμός της ΑΑΔΕ

Η φορολογία παράγοντας ενθάρρυνσης και στήριξης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας

Το νέο παραγωγικό μας μοντέλο, είναι απαραίτητο να στοχεύει στην ενθάρρυνση νέων μικρών ή μεσαίων επιχειρήσεων, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία, κυρίως δε την αύξηση της εγχώριας προστιθεμένης αξίας.

Όπως επισήμανε με την παρέμβασή του ο Χρήστος Χαρπαντίδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ, κρίνεται ιδιαίτερα στρατηγικός ο στόχος ενθάρρυνσης δημιουργίας και στήριξης λειτουργίας νεοφυών επιχειρήσεων, που θα συμβάλλουν δυναμικά στην καλλιέργεια ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, το οποίο μπορεί να αλλάξει τον παραγωγικό ιστό της χώρας.

Το τελικό συμπέρασμα:

• Η «νεοφυής δράση» μπορεί να βοηθήσει στην έξοδο από την κρίση, κεφαλαιοποιώντας σε τομείς που έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα καινοτομίας, δημιουργώντας κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, επιχειρηματική υπεραξία εντός της χώρας

• Είναι απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρχουν ανάλογα φορολογικά κίνητρα, να υποστηρίζονται οι επιχειρηματικές αυτές πρωτοβουλίες και από τις μεγάλες επιχειρήσεις

Προστασία φορολογικής βάσης σε κεντρικό και περιφερειακί ορίζοντα - Αρχή ελευθερίας εγκαταστάσεων

Η ραγδαία διόγκωση του ψηφιακού αποτυπώματος της παγκόσμιας οικονομίας, δημιούργησε δυνατότητες σε μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους, να φορολογούνται σε χώρες χαμηλού ή μηδενικού συντελεστή, όπου εγκαθιστούν τις ψηφιακές τους πλατφόρμες, αποφεύγοντας τη φορολόγηση, στις χώρες όπου συναλλάσσονται με χρήστες (προϊόντα- υπηρεσίες) και παράγουν κέρδος ή δημιουργούν επιχειρηματική υπεραξία.

Με δεδομένο ακόμη, ότι οι κώδικες φορολογίας των χωρών της Ε.Ε. έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις αυτές, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και τις διαμαρτυρίες των κρατών μελών για την απώλεια φόρων, ενισχύθηκε η ανάγκη να υπάρξει κεντρική ευρωπαϊκή αλλά και εθνική άμυνα, απέναντι στη διάβρωση της φορολογικής βάσης από τις συγκεκριμένες διεθνείς απειλές, χωρίς να αγνοούνται προϋποθέσεις ανταγωνιστικής στάσης.

Στη βάση αυτή και παρά το γεγονός ότι η φορολογία παρέμεινε εκτός των ρυθμίσεων των συνθηκών της Ρώμης και μετέπειτα της Λισαβόνας, η εφαρμογή αρχών της ελευθερίας εγκαταστάσεως και της ελευθερίας εταιρικών συνδυασμών και επενδυτικών σχεδιασμών, όντως αφήνει περιθώρια για ρυθμίσεις φορολογικού χαρακτήρα, με οδηγίες ή κανονισμούς, αλλά και παρεμβάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, με απαντήσεις του αρμόδιου εισαγγελέα σε προδικαστικά ερωτήματα, ή και έκδοση δικαστικών αποφάσεων.

Επισημάνσεις και συμπεράσματα από τις σχετικές εισηγήσεις:

• Θετικό βήμα η προσπάθεια της ευρωπαϊκής ένωσης, να ρυθμίσει τους όρους προσδιορισμού της φορολογικής βάσης, ώστε να εφαρμόζονται ενιαίοι κανόνες σε όλη την ένωση, με τη σχεδιαζόμενη εφαρμογή της κοινής ενοποιημένης εταιρικής φορολογικής βάσης (CCCTB), παρά το γεγονός ότι οι διάφορες εταιρίες ομίλου επιχειρούν σε χώρες με διαφορετικούς συντελεστές

• Θετικό επίσης βήμα είναι και o θεσμός της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ φορολογικών αρχών (ΑΕΟΙ), ως εργαλείο φορολογικής διαφάνειας στις ενδοομιλικές συναλλαγές και πρόσθετο μέτρο προστασίας της φορολογικής βάσης, με ορθολογιστικά κριτήρια ορισμού της μόνιμης εγκατάστασης και της χώρας κεντρικής φορολόγησης των διασυνοριακών επιχειρήσεων, σε συνδυασμό και με τους σχετικούς κανόνες του ΟΟΣΑ (BEPS Action7)

• Ο σχεδιαζόμενος από την ευρωπαϊκή επιτροπή, ενιαίος «ψηφιακός φόρος» για τη φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας, στο πλαίσιο στρατηγικής για τη δίκαιη και εύλογη φορολογία των επιχειρήσεων, παρόλο που αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα στην Ε.Ε., φαίνεται να βρίσκει σύμφωνα πολλά κράτη μέλη της ΕΕ

• Η προσαρμογή των εκάστοτε κοινοτικών οδηγιών στο ελληνικό νομικό πλαίσιο, είναι απαραίτητο να γίνεται με ταχύτητα, συνέπεια και απόλυτη συμβατότητα, χωρίς περιθώρια παρεκκλίσεων για τη δημιουργία ερμηνευτικών αδυναμιών στην εφαρμογή τους

Σφυγμομέτρηση της γνώμης των συνέδρων μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας σε ποσοστά επί του συνόλου

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ και ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1) Μεταξύ των παραγόντων που εμποδίζουν τη διαμόρφωση φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ποιος φέρεται να έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα;

62,68% -Δραματικό ύψος φορολογίας / ασφαλιστικών εισφορών και αστάθεια φορολογικού συστήματος

2) Για τη χώρα μας ποιο θα ήταν το εύλογο ποσοστό του ΑΕΠ, για τη φορολογία στην κτήση ακίνητης περιουσίας, με κριτήρια τη δικαιοσύνη, την αναπτυξιακή προοπτική και την κοινωνική προσέγγιση;

74,47% -Ποσοστό μικρότερο του 2%

3) Πόσο ικανοποιητικός, αποτιμάται ο βαθμός προσαρμογής του φορολογικού και κανονιστικού μας συστήματος, απέναντι στις προκλήσεις των ψηφιακών τεχνολογικών εξελίξεων και του οικονομικού μετασχηματισμού που έπονται αυτών;

87,15% -Μη ικανοποιητικός

4) Ποιος από τους ακόλουθους παράγοντες συμβάλλει σε μεγαλύτερο βαθμό στη διατήρηση της παραοικονομίας σε υψηλά επίπεδα:

94,29% -Φορολογικοί συντελεστές και έλλειψη πολιτικής βούλησης

5) Ποιος από τους ακόλουθους παράγοντες ενεργεί ως μεγαλύτερο εμπόδιο στη διαμόρφωση βιώσιμης φορολογικής συμμόρφωσης;

74,29% -Έλλειψη σαφήνειας και ασφάλειας φορολογικής νομοθεσίας και κινήτρων εθελουσίας συμμόρφωσης

6) Ποιος θα μπορούσε να είναι ο πλέον κατάλληλος χαρακτηρισμός της πολιτικής: Πρώτα η αύξηση της εισπραξιμότητας των φορολογικών οφειλών και η μείωση της φοροδιαφυγής και μετά η μείωση φορολογικών συντελεστών

93,52% -Άστοχη πολιτική επιλογή και «άλλοθι» για τη δέσμευση έναντι υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων

7) Πώς αξιολογείτε το βαθμό ενημέρωσης και ετοιμότητας για άμεση και αμερόληπτη προσαρμογή του ελληνικού νομικού πλαισίου στους κοινοτικούς σχεδιασμούς, αλλά και της συμμετοχής στα τεκταινόμενα στον κεντρικό ευρωπαϊκό σχεδιασμό, με βάση την εμπειρία μας σε εθνικό επίπεδο;

78,99% -Απαιτείται σημαντική βελτίωση σε ταχύτητα και συνέπεια, στην προσαρμογή στο ελληνικό δίκαιο

8) Πόσο σημαντικό εμπόδιο, αποτρεπτικό για τον προγραμματισμό και την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων, θεωρείται η συνεχής μεταβολή της φορολογικής νομοθεσίας;

99,28% -Ιδιαίτερα σημαντικό εμπόδιο η συνεχής μεταβολή της φορολογικής νομοθεσίας και μάλιστα κατά περίπτωση με αναδρομική ισχύ

9) Ποια θεωρείται ως η πλέον σημαντική «αρετή» για τη λειτουργία του φορολογικού μας συστήματος, στο νέο υπό διαμόρφωση, παραγωγικό μας μοντέλο

67,39% -Το τρίπτυχο: απλότητα-ουδετερότητα-σταθερότητα σε λογικό χρονικό ορίζοντα