Αναζητείται φόρμουλα: Το «γκάζι» της ΕΕ, οι εναλλακτικές της Γερμανίας και τα όπλα της Ελλάδας

Η Γερμανία ζήτησε τη σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ, εντείνοντας την πίεση στις Βρυξέλλες για να βρεθεί μια συμφωνία μεταξύ των διχασμένων κρατών μελών ενόψει των αποφάσεων στις Βρυξέλλες των υπουργών Ενέργειας του μπλοκ.

Ο Jörg Kukies, ένας από τους στενότερους συμβούλους του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, δήλωσε ότι το Βερολίνο τάσσεται υπέρ του εμπάργκο πετρελαίου, αλλά χρειάζεται «μερικούς μήνες» για να προετοιμαστεί για το κλείσιμο της ρωσικής στρόφιγγας. Μέχρι πρόσφατα η Γερμανία διεμήνυε ότι χρειαζόταν μέχρι το τέλος του έτους.

Με την ΕΕ να συζητά αυτή την εβδομάδα τις πιο σκληρές κυρώσεις της στη Μόσχα, η προθυμία του Βερολίνου να επισπεύσει το χρονοδιάγραμμά του αυξάνει την πιθανότητα πλήρους εμπάργκο πετρελαίου.

Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία και το πιο ισχυρό μέλος της ΕΕ, ήταν αρχικά απρόθυμη να στοχεύσει το ρωσικό πετρέλαιο, αλλά έχει σταθερά μετατοπίσει τη θέση της, καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, σε ένδειξη της αποφασιστικότητας της ΕΕ να σταματήσει να πληρώνει τη Μόσχα για ενέργεια, παρά τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις.

«Ζητάμε μια ζυγισμένη περίοδο κατάργησης», δήλωσε ο Kukies στους Financial Times. «Θέλουμε να σταματήσουμε να αγοράζουμε ρωσικό πετρέλαιο, αλλά χρειαζόμαστε λίγο χρόνο για να βεβαιωθούμε ότι μπορούμε να φέρουμε άλλες πηγές πετρελαίου στη χώρα μας». Τα περισσότερα γερμανικά διυλιστήρια έχουν ήδη στραφεί σε άλλους προμηθευτές.

Έκτο πακέτο κυρώσεων

Οι εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης για την ενέργεια έχουν κλιμακωθεί τις τελευταίες ημέρες μετά τη διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία από τη Μόσχα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταρτίζει ένα έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας για τον πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας, που βρίσκεται τώρα στον τρίτο μήνα. Τα μέτρα αναμένεται να στοχεύουν ρωσικό πετρέλαιο, ρωσικές και λευκορωσικές τράπεζες και περισσότερα άτομα και εταιρείες.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν συναντήθηκαν κατ' ιδίαν με τους πρέσβεις των κρατών μελών αυτό το Σαββατοκύριακο σε μια προσπάθεια να βρεθεί μια γενική συναίνεση σχετικά με τους όρους και τις λεπτομέρειες οποιασδήποτε κίνησης για τον περιορισμό της εισροής ρωσικού πετρελαίου, που αποτελεί περισσότερο από το ένα τέταρτο των συνολικών εισαγωγών αργού του μπλοκ. Ελπίζουν να συντάξουν μια επίσημη πρόταση μέχρι την Τρίτη.

Οι πρεσβευτές θα συζητήσουν αυτήν την πρόταση την Τετάρτη, δήλωσαν δύο αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις συζητήσεις, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να μην επιτευχθεί τελική συμφωνία σε αυτή τη συνάντηση.

Ενώ το Βερολίνο θέλει ένα εμπάργκο πετρελαίου, ορισμένες χώρες, όπως η Ιταλία, πιέζουν για άλλα μέτρα, όπως ανώτατο όριο τιμών ή δασμούς στο ρωσικό πετρέλαιο.

Η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής ζητούν επίσης πλήρη απαγόρευση.

Η πετρελαϊκή υποδομή της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας που προσαρμόζεται στη Ρωσία και η στεριά σημαίνει ότι έχουν λίγες εναλλακτικές επιλογές προμήθειας και θα πρέπει να επισκευάσουν το φυσικό τους δίκτυο επεξεργασίας πετρελαίου.

Ο υπουργός Εξωτερικών Peter Szijjarto είπε στο CNNi την περασμένη εβδομάδα ότι το 85% της προμήθειας φυσικού αερίου της Ουγγαρίας και το 65% του πετρελαίου της προέρχονταν από τη Ρωσία και ότι «δεν υπήρχαν εναλλακτικές διαδρομές παράδοσης που θα μας επέτρεπαν να απαλλαγούμε από το ρωσικό πετρέλαιο και το ρωσικό φυσικό αέριο τα επόμενα δύο χρόνια».

«Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να διαφοροποιηθούμε».

Μέχρι στιγμής η Ουγγαρία είναι αυτή που ανθίσταται, με κυβερνητικούς αξιωματούχους να διαμηνύουν από την Κυριακή ότι θα θέσουν βέτο σε περίπτωση εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια.

Αλλά και πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν προειδοποίησε προ ημερών ότι η κυβέρνησή του «δεν θα υποκύψει σε καμία πίεση για επέκταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας σε φυσικό αέριο ή πετρέλαιο, καθώς κάτι τέτοιο θα σκότωνε την ουγγρική οικονομία».

Οι ενστάσεις της εξαρτημένης από τη ρωσική ενέργεια Ουγγαρίας υποχρεώνουν τους Ευρωπαίους να επανεξετάζουν τη στάση τους: Δύο αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσαν σήμερα, 2 Μαΐου, ότι η Ουγγαρία και η Σλοβακία είναι πιθανό να εξαιρεθούν από ένα εμπάργκο αγοράς ρωσικού πετρελαίου.

Με εντατικούς ρυθμούς η γερμανική απεξάρτηση

Η Γερμανία, επίσης, θα πρέπει να προσαρμοστεί γρήγορα σε περίπτωση που τεθεί σε ισχύ ένα εμπάργκο πετρελαίου. Η μεγαλύτερη πρόκληση παρουσιάζεται από δύο διυλιστήρια στην ανατολική Γερμανία, το Schwedt και το Leuna, τα οποία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο.

Το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) αποκάλυψε έκθεση του υπουργείου Οικονομίας και Κλιματικής Αλλαγής για την ενεργειακή ασφάλεια στη Γερμανία, που επισημαίνει ότι «μέχρι το τέλος του καλοκαιριού είναι ρεαλιστικός ο τερματισμός της εξάρτησης από τις ρωσικές εισαγωγές πρώτων υλών».

Την ίδια ώρα η Γερμανία στρέφεται με εντατικούς ρυθμούς στο υγροποιημένο αέριο (LNG), για να απεξαρτηθεί από ρωσικές πηγές ενέργειας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το τέλος του 2021 ο ενεργειακός σχεδιασμός της Γερμανίας δεν προέβλεπε επενδύσεις στο LNG και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει στη χώρα ούτε ένα τέρμιναλ LNG.

Ωστόσο, μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία οι Γερμανοί άρχισαν να προμηθεύονται -με αυξημένο κόστος βέβαια- μεγαλύτερες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, τις ΗΠΑ, καθώς και από γειτονικές χώρες, οι οποίες ήδη διαθέτουν λιμάνια με τέρμιναλ LNG.

Πρόκειται κυρίως για το Ρότερνταμ στην Ολλανδία και το Ζέεμπρουγκε στο Βέλγιο.

Οι αγορές αυτές συνέβαλαν στο να μειωθεί εντυπωσιακά μέσα σε λίγους μήνες η εξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου, από το 55% στο 35%.

Τώρα η Γερμανία θέλει να προχωρήσει στο επόμενο βήμα και επαναφέρει παλαιότερα σχέδια για τη δημιουργία του πρώτου τέρμιναλ LNG στη Βόρεια Θάλασσα και συγκεκριμένα στο λιμάνι του Βίλελμσχαφεν.

Σε ένα μεθεπόμενο βήμα η γερμανική κυβέρνηση εστιάζει στην παραγωγή και αξιοποίηση του υδρογόνου, που θεωρείται «καύσιμο του μέλλοντος».

Σύμφωνα με την οικονομικη επιθεώρηση Handelsblatt ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς συζήτησε το ενδεχόμενο της συνεργασίας με την Ιαπωνία για την παραγωγή υδρογόνου κατά την επίσκεψή του στο Τόκιο, την Πέμπτη.

Αυτός ήταν και ο λόγος που, λίγο πριν αναχωρήσει για το Βερολίνο, επισκέφθηκε πιλοτική μονάδα για την παραγωγή υδρογόνου στην πόλη Καβασάκι, η οποία επεξεργάζεται υγροποιημένο φυσικό αέριο που εισάγεται από το μακρινό Μπρουνέι.

Στο λιμάνι του Κόμπε οι Ιάπωνες έχουν ήδη εγκαταστήσει το πρώτο δικό τους τέρμιναλ LNG, εισάγοντας υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Αυστραλία.

Έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα δηλώνει η Ελλάδα

Για όλα τα ενδεχόμενα, που περιλαμβάνουν και το σενάριο της διακοπής της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία αλλά και την αναμενόμενη (λόγω καιρικών συνθηκών) αύξηση της ζήτησης όσο πλησιάζουμε προς το καλοκαίρι, προετοιμάζεται το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Η προσθήκη της νέας πλωτής δεξαμενής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στη Ρεβυθούσα, που με βάση χρονοδιάγραμμα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Ιούλιο, θεωρείται ορόσημο για την ενεργειακή αυτάρκεια, καθώς αυξάνει τη χωρητικότητα αποθήκευσης σε περισσότερα από 380.000 κυβικά μέτρα (από 225.000 που είναι τώρα).

Το «οπλοστάσιο» για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης κρίσης εφοδιασμού με φυσικό αέριο περιλαμβάνει ακόμη:

• Χρήση πετρελαίου ντίζελ αντί για φυσικό αέριο στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, ισχύος 1,7 γιγαβάτ που έχουν δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο.
• Διασφάλιση των απαιτούμενων ποσοτήτων λιγνίτη για την τροφοδοσία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ.
• Εξασφάλιση πρόσθετων φορτίων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου.
• Διερεύνηση της δυνατότητας προμήθειας πρόσθετων ποσοτήτων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του αγωγού ΤΑΡ.