Οι καρχαρίες γηραιότεροι από τους… δεινόσαυρους: Έξι πράγματα που δεν ξέρετε για το είδος

Οι καρχαρίες υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, και ενώ συνεχίζουν να εξελίσσονται, διατρέχουν επίσης σοβαρό κίνδυνο. Κυρίως λόγω της υπεραλίευσης, οι πληθυσμοί των καρχαριών και των σαλαχιών μειώθηκαν κατά 71,1% μεταξύ του 1970 και του 2018, σύμφωνα με μελέτη του 2021 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.

Οι καρχαρίες μπορούν να ζήσουν εκατοντάδες χρόνια

Οι καρχαρίες ζούνε πολύ περισσότερο σε σχέση με άλλα ζώα. Ο καρχαρίας της Γροιλανδίας είναι το μακροβιότερο γνωστό σπονδυλωτό στη Γη, σύμφωνα με μελέτη του 2016 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science. Οι ερευνητές που χρησιμοποίησαν ραδιοχρονολόγηση προσδιόρισαν ότι το είδος που συναντάμε στον Βόρειο Ατλαντικό πιθανότατα ζει κατά μέσο όρο τουλάχιστον 272 χρόνια και συχνά δεν φτάνει στην ωριμότητα πριν από την ηλικία των 150 ετών. Οι καρχαρίες της Γροιλανδίας μπορούν να ζήσουν έως και 400 χρόνια, εκτιμούν οι επιστήμονες.

Οι καρχαρίες είναι αρχαιότεροι από τα δέντρα και τους δεινόσαυρους

Τα πρώτα απολιθώματα καρχαριών χρονολογούνται 450 εκατομμύρια χρόνια πριν, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά τα πλάσματα υπήρχαν τουλάχιστον 90 εκατομμύρια χρόνια πριν από τα δέντρα και 190 εκατομμύρια χρόνια πριν από τους δεινόσαυρους.

Οι καρχαρίες υπήρχαν πριν από τη διάσπαση της ενιαίας γιγάντιας ηπείρου Παγγαίας πριν από περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια και έχουν επιβιώσει από πέντε μαζικές εξαφανίσεις, μία από τις οποίες εξαφάνισε περίπου το 96% του συνόλου της θαλάσσιας ζωής.

Οι καρχαρίες μπορεί να είναι χρήσιμοι για το περιβάλλον μας

Οι καρχαρίες τίγρεις, ένα από τα πρωτεύοντα αρπακτικά της Αυστραλίας, μπορούν να βοηθήσουν τα οικοσυστήματα να ανταποκριθούν σε ακραία κλιματικά φαινόμενα. Τα θηράματά τους, όπως οι πράσινες χελώνες, τα θαλασσοπούλια και τα σαλάχια, αποφεύγουν τα ρηχά νερά, συχνά περιοχές με θαλάσσια βλάστηση. Ως αποτέλεσμα, η βλάστηση αυτή μπορεί να αναπτυχθεί σε θαμνώδη μορφή και να δημιουργήσει ένα ασφαλές καταφύγιο για τα νεαρά ψάρια, τις γαρίδες και τα καβούρια, εξηγεί ο θαλάσσιος βιολόγος Μάικλ Χάιταους, καθηγητής και κοσμήτορας του Κολλεγίου Τεχνών, Επιστημών και Εκπαίδευσης στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλόριντα στο Μαϊάμι.

Η θαλάσσια βλάστηση απορροφά το διοξείδιο του άνθρακα που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα και τον χρησιμοποιεί για να μεγαλώσει. Όταν η θαλάσσια βλάστηση πεθαίνει, το νεκρό υλικό θάβεται γίνεται ίζημα στον πυθμένα του ωκεανού και ο άνθρακας βγαίνει από την κυκλοφορία, προσθέτει ο Χάιταους.

Οι ερευνητές προσπαθούν επί του παρόντος να προσδιορίσουν αν και άλλα είδη καρχαριών παίζουν ρόλο σε αυτό το φαινόμενο και αν αυτό συμβαίνει και σε άλλα μέρη, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι. «Φαίνεται ότι δεν είναι μόνο οι καρχαρίες τίγρεις. Αυτά τα μεγαλύτερα είδη παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των οικοσυστημάτων στα οποία ανήκουν».

Οι εγκυμοσύνες τους μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από 3 χρόνια

Τα πρότυπα αναπαραγωγής στους καρχαρίες ποικίλλουν. Κατά μέσο όρο, οι καρχαρίες γεννούν μετά από 11 ή 12 μήνες εγκυμοσύνης, αλλά ορισμένοι καρχαρίες, όπως ο πτυχωτός καρχαρίας και ο καρχαρίας προσκυνητής, μπορούν να μείνουν έγκυοι για πάνω από τρία χρόνια.

Ορισμένοι καρχαρίες, όπως οι ρυγχοκαρχαρίες και οι ταυροκαρχαρίες γεννούν νεογνά, ενώ άλλοι καρχαρίες, όπως οι σκυλιορινίδες, γεννούν αυγά, εξηγεί η Τζάσμιν Γκρέιαμ, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της οργάνωσης Minorities in Shark Sciences στη Φλόριντα.

Οι μεγάλες διάρκειες εγκυμοσύνης και το γεγονός ότι ορισμένοι καρχαρίες χρειάζονται 10 έως 12 χρόνια για να φτάσουν στη σεξουαλική ωριμότητα, όπως ο μεγάλος λευκός, επηρεάζουν περαιτέρω τους πληθυσμούς που αποδεκατίζονται από τις μη βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές.

Οι καρχαρίες δεν παράγουν ήχο

Οι καρχαρίες είναι κυρίως σιωπηλά πλάσματα, καθώς δεν διαθέτουν όργανα για την παραγωγή ήχου. Αντί να μιλούν, οι καρχαρίες επικοινωνούν μέσω της γλώσσας του σώματος, όπως με ζιγκ ζαγκ ή κουνώντας τα σαγόνια τους.

Οι καρχαρίες μπορούν να αισθανθούν τον ηλεκτρισμό

Οι καρχαρίες έχουν μια έκτη αίσθηση - μπορούν να πιάσουν νανοσκοπικά ηλεκτρομαγνητικά ρεύματα. Αυτή η επιπλέον αίσθηση μπορεί να τους βοηθήσει να πλοηγηθούν στον ωκεανό και να βρουν θήραμα ή ακόμη και σύντροφο.

«Η μικροσκοπική ηλεκτρική ώθηση που στέλνει ο εγκέφαλος ενός θηράματος στην καρδιά του για να της πει να χτυπήσει είναι ανιχνεύσιμη από τους καρχαρίες, οπότε μπορούν να βρουν κρυμμένη λεία αρκετά αποτελεσματικά", επισημαίνει η Κάθριν Μαντόναλντ, λέκτορας στη Σχολή Θαλάσσιων, Ατμοσφαιρικών και Γεωλογικών Επιστημών Rosenstiel του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι.

Χάρη στην αίσθηση αυτή, οι καρχαρίες κυνηγούν άρρωστα και αδύναμα ζώα, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας του θαλάσσιου οικοσυστήματος.

Με πληροφορίες από: Sharks are millions of years older than dinosaurs and 5 other facts that may surprise you by Rachel Fadem, CNN