Ακιντζί ή Τατάρ: Γιατί είναι σημαντικές οι εκλογές στην κατεχόμενη Κύπρο

Η εκλογές αυτές θεωρούνται κρίσιμες επειδή είναι η πρώτη φορά από την τουρκική εισβολή του 1974 που οι Τουρκοκύπριοι βρίσκονται τόσο διχασμένοι ως προς το βασικό ερώτημα της ίδιας της ύπαρξης της κοινότητάς τους.

Είναι επίσης η πρώτη φορά από την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και, αργότερα, την τουρκική εισβολή που η Αγκυρα βρίσκεται σε σύγκρουση με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Από αυτή και μόνο την άποψη, οι «εκλογές» αυτές μπορούν αν θεωρηθούν και κρίσιμες και καθοριστικές για το μέλλον ολόκληρης της Κύπρου.

Με ομοσπονδία και ΕΕ ή με την Τουρκία;

Το δίλημμα μπροστά στην κάλπη του μέσου Τουρκοκύπριου -και όχι των εποίκων που ούτως ή άλλως έχουν συνδέσει τη μοίρα τους με την Τουρκία- είναι αν θα επιλέξει τον Ακιντζί και άρα θα κρατήσει ανοιχτή την πόρτα για μία Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία και ένα ευρωπαϊκό μέλλον ή αν θα ψηφίσει τον Τατάρ και ουσιαστικά θα ανοίξει το δρόμο για την ενσωμάτωση των κατεχομένων και τυπικά στην Τουρκία ως 82ου νομού.

Στη δεύτερη περίπτωση, της επικράτησης του Τατάρ δηλαδή, θα μεταφερθεί στην τουρκοκυπριακή κοινότητα όλη η παθογένεια του τουρκικού πολιτικού συστήματος, μαζί και την νοοτροπία της ερντογανικής διακυβέρνησης.

Είναι γεγονός ότι η πολιτική περιδίνηση στην οποία έχει βρεθεί η Τουρκία, αφήνει τα απόνερά της στην κατεχόμενη Κύπρο. Στα κατεχόμενα, ωστόσο, παρά τον στενό εναγκαλισμό από την Τουρκία, σημαντικό μέρος του πληθυσμού και αναλογικά μεγαλύτερο σε σχέση με εκείνον της Τουρκίας, δεν έχει γίνει φορέας των αντιλήψεων, της πολιτικής κουλτούρας και της ισλαμιστικής συντήρησης που κυριάρχησαν τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία και ούτε υφίσταται σε απόλυτο βαθμό τις πρακτικές της κυβέρνησης Ερντογάν.

Πολλοί Τουρκοκύπριοι βλέπουν τις εκλογές αυτές ως τελευταία ευκαιρία για να «γαντζωθεί» η κοινότητά τους στο άρμα της ΕΕ και να μην γίνει η Κύπρος μια «μικρογραφία της Τουρκίας». Το δίλημμα ΕΕ ή Ερντογάν δεν αφήνει πολλά περιθώρια προβληματισμού.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι τα Κατεχόμενα έχουν τη δυνατότητα να διατηρήσουν μία αυτόνομη υπόσταση απέναντι στην Τουρκία, σε ανάλογο βαθμό από εκείνη της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της Αθήνας. Σαφώς και τα κατεχόμενα ελέγχονται πλήρως από την Άγκυρα, αφ’ ενός εξαιτίας της οικονομικής τους εξάρτησης από αυτήν και αφ’ ετέρου -και κυρίως- λόγω της παρουσίας του κατοχικού στρατού. Ωστόσο, η επιβολή στους Τουρκοκύπριους ενός συντηρητικού πολιτικού πλαισίου ισλαμιστικών αρχών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην κοινωνική και πολιτική ζωή όπως συμβαίνει στην Τουρκία, είναι κάτι που μέχρι στιγμής δεν τόλμησε ούτε ο Ερντογάν να κάνει.

Ο κίνδυνος επίσης να αποτελέσουν οι ίδιοι μέρος των διπλωματικών και στρατιωτικών περιπετειών στις οποίες έχει εμπλακεί σήμερα η Τουρκία, παράλληλα με το δικό τους πρόβλημα διεθνούς απομόνωσης, είναι μια προοπτική που τρομάζει πολλούς Τουρκοκύπριους. Το ίδιο και η αβεβαιότητα της τουρκικής οικονομίας.

Ο Ερσίν Τατάρ, πιστός στη γραμμή της Αγκυρας, βγαίνει μπροστά διακηρύσσοντας ότι η μοίρα της αυτοανακηρυχθείσας «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» ταυτίζεται με εκείνη της Τουρκίας. Η ανακοίνωση εξάλλου από τον ίδιο τον Ερντογάν στην Αγκυρα -και όχι στη Λευκωσία- του ανοίγματος της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων, παραμονές των «εκλογών» έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα για το ποια θα είναι η επόμενη ημέρα των Κατεχομένων με «πρόεδρο» τον Τατάρ. Έναν «πρόεδρο», που ο ρόλος και οι αρμοδιότητές του θα είναι αντίστοιχες με εκείνες ενός νομάρχη στην Τουρκία.

Λίγο πριν τις κάλπες, τα ελεγχόμενα από τον Ερντογάν μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας έχουν εξαπολύσει μία άνευ προηγουμένου εκστρατεία κατά του Ακιντζί, τον οποίο κατηγορούν ανοικτά για εθνική μειοδοσία και ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα των Ελληνοκυπρίων. Η επιθέσεις κατά του Ακιντζί κλιμακώθηκαν, όταν ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων κατήγγειλε προ ημερών σε τηλεοπτική συνέντευξή του ότι κρατική υπηρεσία της Τουρκίας που υπάγεται στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε τον ίδιο και την οικογένειά του για να μην είναι υποψήφιος. «Ξέρετε υπάρχουν υπηρεσίες στην Τουρκία που υπάγονται στον πρόεδρο» είπε ο Ακιντζί και συμπλήρωσε: «Μου μεταφέρθηκε δυστυχώς μέσω του διευθυντή του γραφείου μου το μήνυμα ότι “θα ήταν καλύτερα για εσένα, την οικογένειά σου και τους δικούς σου να μην είσαι υποψήφιος”».

Αμφίρροπη μάχη

Όσον αφορά την αριθμητική των εκλογών, στον πρώτο γύρο των εκλογών, στις 11 Οκτωβρίου, ο Ακιντζί συγκέντρωσε το 29,84% των ψήφων, ενώ ο Τατάρ το 32,34%.

Γύρω από τον Ακιντζί έχει συσπειρωθεί το τμήμα των Τουκροκυπρίων που πιστεύει ότι υπάρχει ακόμη δυνατότητα συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων.

Στον δεύτερο γύρο τον Ακιντζί ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει και το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα, με στόχο την επιστροφή στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό και προώθηση λύσης στη βάση της ομοσπονδίας. Ο πρόεδρος του κόμματος, Τουφάν Έρχιουρμαν είχε πάρει το 21,67% των ψήφων, ωστόσο δεν θεωρείται δεδομένο ότι το σύνολο των ψηφοφόρων του θα ψηφίσουν Ακιντζί στον δεύτερο γύρο, ώστε να μπορέσει να συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων για να επανεκλεγεί. Η εκλογική βάση του CTP κινείται αμφίρροπα μεταξύ της αναζήτησης λύσης του Κυπριακού με ενσωμάτωσηστην ΕΕ από τη μία και των εγγυήσεων της Τουρκίας από την άλλη, τις οποίες θεωρεί ζωτικές για την ασφάλεια των Τουρκοκυπριών. Έτσι, το μέρος της εκλογικής του βάσης που αισθάνεται πιο κοντά στην Τουρκία δεν αποκλείεται να ψηφίσει Τατάρ στον δεύτερο γύρο.

Στην αντίπερα όχθη, έχουν συσπειρωθεί γύρω από τον Τατάρ οι δυνάμεις που βρίσκονται ξεκάθαρα στη γραμμή της Αγκυρας: Το Δημοκρατικό Κόμμα του Σερντάρ Ντενκτάς (γιος του γνωστού Ραούφ Ντενκτάς, συγκέντρωσε 4,2% στον α’ γύρο) και ο ακραίος εθνικιστής Ερχάν Αρικλί με το Κόμμα της Αναγέννησης (5,36%). Το Κόμμα του Λαού (5,74%) του Κουντρέτ Οζερσάι, μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας των Τουρκοκυπρίων επί σειρά ετών, δεν έδωσε κατεύθυνση στους ψηφοφόρους του για τον δεύτερο γύρο.