Τεστ συνοχής στις Βρυξέλλες για τα «παρκαρισμένα» ρωσικά κεφάλαια- Τι θα πει ο Μητσοτάκης στη Σύνοδο

Στόχος είναι να συγκεντρωθούν δεκάδες δισ. ευρώ (εκτιμήσεις έως 140 δισ.) για στρατιωτική και οικονομική στήριξη του Κιέβου τα επόμενα χρόνια, με την Ουκρανία να αποπληρώνει μόνο μετά τις πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία.

Οι ευρωπαϊκές χώρες διχάζονται ανάμεσα σε υποστηρικτές πλήρους χρήσης των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων για δάνειο επανορθώσεων στην Ουκρανία και σκεπτικές φωνές που ζητούν εγγυήσεις και περιορισμούς. Τα σχέδια είναι δύο είτε έκδοση ενός μηδενικού δανείου αποζημιώσεων με βάση τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία είτε να δανειστούν τα χρήματα από κοινού.

Ήδη, η Ρωσία έχει κινηθεί νομικά εναντίον της Euroclear, ενώ η ρωσική κεντρική τράπεζα χαρακτηρίζει τα σχέδια της ΕΕ «παράνομα» και απειλεί με αντίμετρα, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης δυτικών περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία.

Ρώσοι αξιωματούχοι, όπως ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έχουν φτάσει να προειδοποιούν ότι η πλήρης κατάσχεση ρωσικών αποθεματικών θα μπορούσε να θεωρηθεί πράξη εχθρική που προσεγγίζει κατάσταση πολέμου, γεγονός που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το κλίμα.

Τι είναι τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η ΕΕ και οι σύμμαχοι πάγωσαν κρατικά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, κυρίως αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, εντός ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στην ΕΕ υπολογίζεται ότι περίπου 210 δισ. ευρώ ρωσικών κρατικών κεφαλαίων είναι «παρκαρισμένα», με το μεγαλύτερο μέρος τους στην Euroclear στις Βρυξέλλες, η οποία κερδίζει σημαντικούς τόκους από την τοποθέτησή τους.

Τα κεφάλαια αυτά δεν ανήκουν σε ιδιώτες ολιγάρχες αλλά στο ρωσικό κράτος, κάτι που δημιουργεί διαφορετικά νομικά και πολιτικά διλήμματα σε σχέση με τις κλασικές κυρώσεις σε πρόσωπα. Η χρήση τους συνδέεται με την αρχή ότι ο επιτιθέμενος (Ρωσία) πρέπει να αποζημιώσει για τις καταστροφές στην Ουκρανία, αλλά και με τον φόβο ότι η κατάσχεση «πυρήνα» κρατικών αποθεματικών μπορεί να προκαλέσει διεθνείς νομικές αντιδράσεις και να πλήξει την εμπιστοσύνη στο ευρώ ως ασφαλές νόμισμα αποθεματικών.

Τι θα πει ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία και οι σχετικές συνομιλίες για ειρήνευση, αλλά και οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για την περίοδο 2026-2027 αναμένεται να αποτελέσουν βασικό θέμα συζήτησης στη Σύνοδο των 27.

Σε ό,τι αφορά τις επιλογές για την χρηματοδότηση της Ουκρανίας και συγκεκριμένα την χορήγηση Δανείου Επανορθώσεων με αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, η Ελλάδα επιδιώκει να έχει εποικοδομητικό ρόλο σε αυτή τη συζήτηση, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.

Η Ελλάδα θα είναι κατ’ αρχήν θετική στην αξιοποίησή τους με την μεγαλύτερη δυνατή νομική και δημοσιονομική ασφάλεια.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα όπως και άλλα κράτη μέλη, έχει ζητήσει από την Κομισιόν αξιολόγηση των πιθανών δημοσιονομικών και ευρύτερων οικονομικών επιπτώσεων που σχετίζονται με το Δάνειο Επανορθώσεων και τις εγγυήσεις που το συνοδεύουν.

Ο πρωθυπουργός θα προτείνει ότι, σε ενδεχόμενο ενεργοποίησης των εγγυήσεων, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί μηχανισμός ρήτρας διαφυγής, ώστε οι δημόσιες δαπάνες που θα προκύψουν από τυχόν αποπληρωμή εγγυήσεων να εξαιρούνται από τον υπολογισμό του στόχου δαπανών, όπως αυτοί καθορίζονται στα πλαίσια των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων.

Σχετικά με τη συζήτηση για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, που θα εστιάσει στην αρχιτεκτονική του επόμενου προϋπολογισμού και επιμέρους θέματα που την αφορούν, βασική θέση της κυβέρνησης είναι ότι ανταγωνιστικότητα και Συνοχή είναι στόχοι πρώτης προτεραιότητας, συμπληρωματικοί και όχι ανταγωνιστικοί μεταξύ τους, δηλαδή συγκοινωνούντα δοχεία και πρέπει να ιδωθούν υπό το ίδιο πρίσμα και μια ολιστική προσέγγιση -καλύπτοντας το σύνολο της Ένωσης και τις επιχειρήσεις όλων των μεγεθών, προφανώς και των μικρομεσαίων.

Επίσης, στόχος πρώτης προτεραιότητας είναι και πρέπει να παραμείνει και η Κοινή Αγροτική Πολιτική, για την οποία, όπως και για την Συνοχή, πρέπει να προβλέπονται διακριτοί και επαρκείς πόροι σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ας σημειωθεί πως ο Κ. Πιερρακάκης θα ηγηθεί των επόμενων συναντήσεων στο Eurogroup για την υλοποίηση του δανείου επανορθώσεων, διαχειριζόμενος εντάσεις μεταξύ υποστηρικτών (Πολωνία, Βαλτικές χώρες) και σκεπτικών (Βέλγιο, Ουγγαρία).